Slag van Sandfontein: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Agtergrond geskep |
→Inleiding: Inleiding ingesit |
||
Lyn 24:
== Inleiding ==
[[Lêer:Südwestafrika 1915.jpg|duimnael|300px|Kaart van die [[Suidwes-Afrika-veldtog]] waarop Sandfontein aangedui is.]]
Die finale plan vir die veldtog is reeds op 21 Augustus goedgekeur. Daar sou drie taakmagte wees. Mag C, aangevoer deur kolonel P.S. Beves, sou Lüderitz beset. Mag B, onder aanvoering van luitenant-kolonel Manie Maritz, is opgedra om Duitswes vanaf Upington te bedreig. Brigadier-generaal Tim Lukin, in bevel van 1800 berede skutters en agt kanonne (Mag A), sou in Port Nolloth land en oor Steinkopf die suide van Duitswes binneval en na Warmbad opmars. Sy totale mag het uit 4000 manskappe bestaan.<ref>Van der Waag, supra, p. 148; Warwick, Rodney C., Reconsideration of the battle of Sandfontein, ongepubliseerde M.A. verhandeling, Universiteit van Kaapstad, 2003, p. 41.</ref>
Taakmag C se troepe en hul toerusting het reeds voor September in Port Nolloth begin aankom en het geleidelik hul weg gebaan na die grens op die Oranjerivier by Ramansdrif<ref>Hierdie spelling volg die naam op die 1:50,000 kaart, 2818CD, asook die pleknaam daarop, net noord van die rivier.</ref> en Houmsdrif. Ramansdrif is beset op 12 September. Warmbad was omtrent 40 myl noordoos van daarvandaan.<ref>Warwick(2003), supra, p. 43</ref> Op 16 September het luitenant-kolonel Berrangé voorgestel dat hulle Sandfontein, omtrent 30 kilometer noordoos Ramansdrif beset. Dit was die enigste bron van vars water tussen die Oranjerivier en Warmbad.<ref>Warwick, Rodney C., The battle of Sandfontein, Scientia Militaria, South African Journal of Military Studies, Volume 34, No. 2, 2006, pp. 74-5</ref> Digby die watergate by Sandfontein was ʼn keëlvormige ysterklipkoppie, skynbaar omtrent 50 meter hoër as die omliggende sandveld. <ref>Warwick (2003), supra, p. 66.</ref> Die Duitsers het die plek jarelank as polisiekamp gebruik en dit was soms deur troepe beset tydens gevegte teen die Nama Bondelswarts. Daar was verskeie klipskanse met skietgate op die koppie.<ref>Warwick (2003), supra, p. 56.</ref>
Teen 24 September, toe Lukin eindelik by Ramansdrif aankom, was daar reeds 200 manskape, onder bevel van kaptein Edward Welby by Sandfontein. Lukin het gereken dat daar maar net omtrent 300 Duitse soldate in die omgewing was. Lukin het dus nog 160 manskappe, twee kanonne en twee masjiengewere onder luitenant-kolonel Reginald Grant na Sandfontein gestuur. Hulle het Ramansdrif laatmiddag op 25 September verlaat en dwarsdeur die nag marsjeer om vroegoggend op 26 September by Sandfontein aan te kom.<ref> Warwick (2003), supra, p. 60.</ref> Sandfontein was omsingel deur ʼn oormag Duitsers. Kolonel Joachim von Heydebreck, die opperbevelvoerder in Duitswes, het bykans twee duisend manskappe aangevoer. Hulle was in vyf groepe, elkeen onder aanvoering van ʼn majoor, verdeel. Majoor von Rapport, met 400 berede troepe, sou Sandfontein uit die ooste aanval. Majoor Bauszus, ondersteun deur kanonne, se opdrag was die aanval uit die noordweste te loods. Helfte van sy troepemag, aangevoer deur die opperbevelvoerder self, sou die aanval uit die noordooste loods. Drie berede kompanies en ʼn battery kanonne, onder bevel van majoor Ritter, het die aanval uit die suidweste geloods. Majoor Franke en sy soldate was die reserwes.<ref>Warwick (2003), supra, pp. 61-4.</ref>
Die Slag van Sandfontein was die begin van die [[Suidwes-Afrika-veldtog]]. Kaptein E.J. Welby het die middag van die 25ste vir Lukin per telefoon laat weet dat die Duitsers gaan aanval. Sy skatting was dat die Duitse mag 300 man sterk was. Gevolglik stuur Lukin vir Grant na Sandfontein met nog troepe, twee 13-ponder kanonne en twee masjiengewere. Daar was ook mediese personeel saamgestuur. Grant het Ramansdrift eers om 17:30 op die 25ste verlaat. Hulle marsjeer deur die nag en arriveer eers om 7:25 op die 26ste. Grant neem onmiddellik beheer oor. Hy sien dat sy posisie nie goed was nie, moeilik om te verdedig en onuithoudbaar teen artillerie. Sy mag was 237 man sterk. Dit was duidelk dat indien die Duitsers die hoë grond aan die suide en suidooste beset dat hulle gou uitgewis kan word. Binne 'n halfuur na sy aankoms verskyn Duitse magte aan die noordweste, ooste en suide. Teen 08:00 was Grant omsingel en hy besef dat hy teen 'n oormag gaan veg. Uitkomkans was daar nie.<ref name="GreatSilence">The Great Silence: From Mushroom Valley to Delville Wood, South African Forces in World War One, Tim Couzens, Art Publishers, 2014, ISBN 978-1-920380-35-9</ref>
| |||