Slag van Sandfontein: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Die slag: 14:00 tot 18:00: Redding en oorgee |
No edit summary |
||
Lyn 19:
}}
Die '''Slag van Sandfontein''' ([[Duits]]: ''Schlacht bei Sandfontein''; [[Engels]]: ''Battle of Sandfontein'') het op [[26 September]] [[1914]] plaasgevind tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] in [[Suidwes-Afrika]], tans [[Namibië]], tussen die Duitse en Suid-Afrikaanse Magte. Sandfontein is 'n heuwel ongeveer 28 km noord van die [[Oranjerivier]], oos van die hoofpad tussen
==Agtergrond==
As gevolg van die sluipmoord op aartshertog Ferdinand van Oostenryk in Sarajewo, het Oostenryk op 28 Julie 1914 oorlog verklaar teen Serwië . Op 1 Augustus het Duitsland oorlog verklaar teen Rusland en op 3 Augustus teen Frankryk. Groot Brittanje het op 4 Augustus oorlog verklaar teen Duitsland.<ref name="couzens">Couzens, Tim, The Great Silence: From Mushroom Valley to Delville Wood, South African Forces in World War One, Art Publishers, 2014, Hoofstuk 1, Kindle uitgawe
== Inleiding ==
[[Lêer:Südwestafrika 1915.jpg|duimnael|300px|Kaart van die [[Suidwes-Afrika-veldtog]] waarop Sandfontein aangedui is.]]
Die finale plan vir die veldtog is reeds op 21 Augustus goedgekeur. Daar sou drie taakmagte wees. Mag C, aangevoer deur kolonel P.S. Beves, sou Lüderitz beset. Mag B, onder aanvoering van luitenant-kolonel Manie Maritz, is opgedra om Duitswes vanaf Upington te beleër. Brigadier-generaal Tim Lukin, in bevel van
Die troepe van Taakmag A en hul toerusting het reeds voor September in [[Port Nolloth]] begin aankom en het geleidelik hul weg gebaan na die grens op die Oranjerivier by Ramansdrif<ref>Hierdie spelling volg die naam op die 1:50,000 kaart, 2818CD, asook die pleknaam daarop, net noord van die rivier. Die ligging is 28°52'47.43"S, 18°20'18.69"E (WGS84)</ref> en Houmsdrif. Ramansdrif is beset op 12 September. Warmbad was omtrent 64 km noordoos daarvandaan.<ref>Warwick(2003), supra, p. 43</ref> Op 16 September het luitenant-kolonel Berrangé voorgestel dat hulle Sandfontein<ref>Ligging is 28°41'04.92"S, 18°31'00.23"E (WGS84)</ref>, omtrent 28 km noordoos van Ramansdrif beset. Dit was die enigste bron van vars water tussen die Oranjerivier en Warmbad.<ref>Warwick, Rodney C., The battle of Sandfontein, Scientia Militaria, South African Journal of Military Studies, Volume 34, No. 2, 2006, pp. 74-5</ref> Digby die watergate by Sandfontein was 'n keëlvormige ysterklipkoppie, skynbaar omtrent 50 meter hoër as die omliggende sandveld. <ref>Warwick (2003), supra, p. 66.</ref> Die Duitsers het die plek jarelank as polisiekamp gebruik en dit was soms deur troepe beset tydens gevegte teen die Nama Bondelswarts. Daar was verskeie klipskanse met skietgate op die koppie.<ref>Warwick (2003), supra, p. 56.</ref>
Lyn 44:
== Die slag: 14:00 tot 18:00 ==
Teen ongeveer 14:00 hervat die Duitsers hulle bombardering van Sandfonteinheuwel. Net hierna word Luitenant Northway en drie van sy makkers getref toe hulle probeer om na Sandfontein terug te val. Teen 17:00 was die Duitsers ongeveer 300 meter vanaf die heuwel en 'n bajonetaanval deur hulle het na 'n sterk moontlikheid gelyk. Teen daardie tyd het die Duitsers reeds 3000 skote met hulle kanonne gevuur. Teen 17:30 was die kanonne slegs 1 200 m vanaf Sandfontein en met die son agter hulle was hulle goed versteek. Hulle het op hierdie stadium hoëplofstofbomme gebruik. Kapteins Turner-Jones en Geary en Luitenant Wakefield word gewond. Grant het teen hierdie tyd, ongeag sy wond, weer bevel oorgeneem. Hy besef dat die oorblywende soldate hulself nie sal kan verdedig teen 'n bajonetaanval nie. Om 18:00 hys die Suid-Afrikaanse magte die witvlag en beide kante haas hulle na die fonteine vir vars water. Tweehonderd-en-vyf soldate en offisiere word gevange geneem. Teen 20:00 begin hulle na 'n krygsgevangenekamp by Franzfontein marsjeer met die offisiere op perde.<ref name="GreatSilence" />
==Reddingspogings==
Teen die middel van die dag het Lukin, weens die gedonder van kanonne, twee afdelings gestuur om ondersoek te gaan instel. Kaptein King was in bevel van ʼn eskadron van die vierde regiment en kaptein Davidson van ʼn afdeling van die vyfde regiment. Beide is deur die Duitsers voorgekeer.<ref>Warwick (2003), supra, p. 82.</ref> Lukin self het die volgende oggend gaan kyk.
==Oorgawe==
Om 18:00 het Grant ʼn junior offisier opdrag gegee om die witvlag te hys.<ref>Warwick (2003), supra, p. 92.</ref> Tien blanke Suid-Afrikaners en veertien Duitsers is doodgeskiet. Hulle is by Sandfontein begrawe. Moontlik is ses nie-blanke Suid-Afrikaners ook daar begrawe.<ref>Warwick (2003), supra, p. 93.</ref> Daar was 205 krygsgevangenes.<ref name="couzens"/>
== Verwysings ==
|