Afkorting: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Wysigings deur 41.13.68.8 teruggerol na laaste weergawe deur Oesjaar |
No edit summary |
||
Lyn 1:
'n '''Afkorting''', in skriftelike [[taal]]gebruik, is 'n verkorte skryfwyse vir 'n [[woord]], woordgroep, naam of ander 'n aanduiding. Die woord ''afkorting'' is 'n versamelbegrip vir verskeie kategorieë; in alle gevalle is die ooreenkoms egter dat een of meer letters in die skryfwyse
Volgens van Huyssteen (in Carstens) is die proses van afkorting 'n proses waardeur 'n nuwe woord gevorm word op die basis van die beginletters van 'n woord of woordgroep. Daar word onderskei
Egte afkortings word deur twee kenmerkende eienskappe van akronieme onderskei.
* Egte afkortings word met punte geskryf.
* Egte afkortings word nooit uitgespreek nie. Die oorspronklike vorm (die woorde of woordgroep) bly fonologies
Die ''Afrikaanse Woordelys en Spelreëls''
Enkele riglyne van die AWS word hier herhaal:
* Slegs algemeen erkende afkortings hoort gebruik te word. Interne of "huishoudelike" afkortings wat eie aan 'n organisasie of entiteit is, hoort slegs intern gebruik te word. Hierdie "huishoudelike" afkortings is nie vir algemene, openbare kommunikasie gepas nie. Die volgende is voorbeeld van afkortings wat '''nie''' vir algemene gebruik is nie: '''id.''' vir ''indien'', '''naaml.''' vir ''naamlik'', '''h.d.''' vir ''hierdie'', ens.
* Sommige afkortings word slegs as opskrifte in kolomme of deel van lyste gebruik. Byvoorbeeld: '''bl.''' (''bladsy''), '''dt'''. (''debiet''), '''kt'''. (''krediet''). Dus, die volgende sou in 'n geskrewe sin nie aanvaarbaar wees nie: '''Die saldo is 'n ''dt''. van R 1500. ''' Of, '''Dit staan op die eerste ''bl''. van die boek'''.
* Sommige afkortings word normaalweg slegs in woordgroepe met eiename gebruik: '''dr'''. (''dokter'' of ''doktor'')Smit, '''mev.''' (''mevrou'') Marais. Die volgende sin is dus nie aanvaarbaar nie: "'''Hoe gaan dit met ''mev.''?'''"
* 'n Sin word nie met 'n afkorting begin nie, byvoorbeeld: '''D.w.s daardie syfers is foutief''' is nie aanvaarbaar nie. 'n Uitsondering op hierdie reël is wanneer die afkorting met 'n eienaam gekoppel word of deel is van 'n samestelling met 'n
* 'n Opeenvolging van afkortings in 'n sin is swak styl en word nie aanbeveel nie. '''Daar is t.o.v. lg. par. geen beswaar nie'''.
== Kategorieë ==
Daar word tussen vyf kategorieë afkortings onderskei:
Lyn 28:
* Verkortings: opgebou uit oorspronklike lettergrepe of dele daarvan soos: "[[Benelux]]": verkorting van Be(lgië), Ne(derland) en Lux(emburg).
== Voorbeelde ==
'''Let wel''': Die onderstaande lys is regstreeks oorgekopieer uit ''Die Verklarende Afrikaanse Woordeboek'' (1956) wat in die publieke domein is. Volledigheid skiet dus ietwat te kort. Party skryfwyses het sedertdien ook verander, maar die inskrywings kan nuttig wees indien ou dokumente bestudeer word.
=== A ===
* '''aanb.'''
* '''aand.'''
* '''aanh.'''
* '''aank.'''
* '''aanm.'''
* '''aant.'''
* '''aanvr.'''
* '''aanw.'''
* '''Aardk.'''
* '''aardk.'''
* '''Aardr.'''
* '''aardr.'''
* '''A.A.U.B'''
* '''A/B'''
* '''A.B.'''
* '''A.B.'''
* '''a.b.'''
* '''ABC'''
* '''ab init.'''
* '''abl.'''
* '''A.B.M'''
* '''abstr.''' -abstrak(te)
* '''A.C.'''
* '''A.C.V.V.'''
* '''A.D.'''
* '''a.d.''' ''ante diem'' (voor die dag); ''a dato'' v. d. dagtekening af
* '''ad fin.'''
* '''ad inf.'''
* '''ad init.''' ''ad initium'' (aan die begin)
* '''adj.'''
* '''adjk.'''
* '''adjt.'''
* '''adjt.-genl.'''
* '''ad lib.'''
* '''ad loc.''' ''ad locum'' (op hierdie plek)
* '''admin.'''
* '''adml.'''
* '''adv.'''
* '''ad val.'''
* '''advt.'''
* '''advv.'''
* '''aet.'''
* '''afb.'''
* '''afd.'''
* '''afk.'''
* '''afl.'''
* '''Afr.'''
* '''afs.'''
* '''A.G.'''
* '''agb.'''
* '''a.i.'''
* '''Akad.'''
* '''akk.'''
* '''aks.'''
* '''al.'''
* '''ald.'''
* '''Alg.'''
* '''alg.'''
* '''Am.'''
* '''amp.'''
* '''Angl.'''
* '''anon.'''
* '''anorg.'''
* '''A.N.S.'''
* '''antw.'''
* '''antw. bet.'''
* '''A.N.V.'''
* '''app.'''
* '''appl.'''
* '''Apr.'''
* '''Arab.'''
* '''Arb.'''
* '''Arm.'''
* '''art.'''
* '''As.'''
* '''a.s.'''
* '''A.S.B.'''
* '''asb.'''
* '''A.S.K.'''
* '''ass.'''
* '''asst.'''
* '''asste.'''
* '''Astr.'''
* '''A.T.G.'''
* '''A.T.K.V.'''
* '''atm.'''
* '''A.T.V.'''
* '''a.u.b.'''
* '''Aug.'''
* '''avdps.'''
* '''a.w.'''
=== C ===
* '''c. (ook ca.)'''
=== E ===
* '''e.a.'''
* '''e.d.'''
* '''ed.'''
* '''Ed.'''
* '''Ed.Agb.'''
* '''Ed.Gestr.'''
* '''e.d.m.'''
* '''Edms.'''
* '''eerw.'''
* '''Ef.'''
* '''e.g.n.'''
* '''eint.'''
* '''e.k.'''
* '''E.K.'''
* '''Ekon.'''
* '''ekon.'''
* '''Eks.'''
* '''eks.'''
* '''ekv.'''
* '''e.l.'''
* '''elektr.'''
* '''Em.'''
* '''em.'''
* '''e.m.a.'''
* '''Eng.'''
* '''enkl.'''
* '''ens.'''
* '''e.o.'''
* '''ere-sektr.'''
* '''esk.'''
* '''e.s.m.'''
* '''etc.'''
* '''Etnol.'''
* '''etnol.'''
* '''euf.'''
* '''ev.'''
* '''Ev.'''
* '''e.v.'''
* '''E.V.K.'''
* '''Ex.'''
* '''ex off.'''
=== F ===
* '''F.'''
* '''f.'''
* '''F.A.K.'''
* '''fakt.'''
* '''Febr.'''
* '''fec.'''
* '''ff.'''
* '''fig.'''
* '''fl.'''
* '''fol.'''
* '''Fonet.'''
* '''fonet.'''
* '''Fonol.'''
* '''fonol.'''
* '''fot.'''
* '''fr.'''
* '''Fr.'''
* '''Fri.'''
* '''Frk.'''
* '''fut.'''
=== J ===
* '''j.'''
* '''J.'''
* '''Jak.'''
* '''Jan.'''
* '''Jap.'''
* '''Jav.'''
* '''J.C.'''
* '''Jer.'''
* '''Jes.'''
* '''jg.'''
* '''jhr.'''
* '''jl.'''
* '''Joh.'''
* '''Jos.'''
* '''jr.'''
* '''J.S.'''
* '''jt.'''
* '''Jul.'''
* '''Jun.'''
=== Q ===
* '''q.a.'''
* '''q.e.'''
* '''q.e.d.'''
* '''q.e.f.'''
* '''q.l.'''
* '''q.p., q.pl.''', ''quantum placet'' (soveel as wat mens wil; versover mens wil)
* '''q.q.'''
* '''q.s.'''
* '''q.v.'''
=== U ===
* '''u.'''
* '''U dw. dnr.'''
* '''U Ed.'''
* '''u.i.'''
* '''uitbr.'''
* '''uitdr.'''
* '''U.K.'''
* '''U.K.O.V.S'''
* '''ult.'''
* '''UNESCO'''
* '''univ.'''
* '''U.N.O'''
* '''U.P.'''
* '''U.R.'''
* '''U.S.'''
* '''u.s.'''
* '''U.S.S.R.'''
* '''U.V.M.'''
* '''U.W.'''
=== W ===
* '''W.'''
* '''w.'''
* '''waarsk.'''
* '''wdb.'''
* '''wed.'''
* '''WelEd.'''
* '''WelEd. Gestr.'''
* '''WelEerw.'''
* '''wetb.'''
* '''w.g.'''
* '''W.Germ.'''
* '''wh.'''
* '''W.I.'''
* '''Wisk.'''
* '''wisk.'''
* '''W.L.'''
* '''wnd.'''
* '''W.Nfr.'''
* '''W.N.W.'''
* '''wo.'''
* '''Wo.'''
* '''W.P.'''
* '''W.Vl.'''
* '''ww.'''
* '''Wysb.'''
== Sien ook ==
* [[Akroniem]], 'n afkorting wat as 'n woord uitgespreek kan word.
== Eksterne skakels ==
* [http://www.mieliestronk.com/afkort1.html Mieliestronk se lys van afkortings]
|