Ermland: Verskil tussen weergawes

[[Lêer:Altpreußische_Landschaften_im_13Altpreußische Landschaften im 13._Jahrhundert Jahrhundert.png|duimnael|Oudpruisiese  landskappe en stamme]]

[[Lêer:Map_of_East_Prussia_1648Map of East Prussia 1648.jpg|duimnael|Ermland  (1648)]]

Die volgende stede, wat almal  in die [[middeleeue]] gestig is, het  aan die bisdom behoort (gelys vanaf die kus na die binneland, volgens die grote van die middeleeuemiddeleeuse nedersetting): Frauenburg, Braunsberg, Mehlsack, Wormditt, Guttstadt, Heilsberg, Bischofstein, Rößel, Seeburg, Bischofsburg,  Wartenburg en Allenstein, wat vandag die grootste stad in die poolsePoolse Oos-Pruise en die voivodskapwoiwodskap se hoofstad is.

In die [[13de eeu]] is die latere Ermland deur die inheemse Prussiese stamme bevolk. Die Warme in die Noordweste, Pogesane en Gallindier in die Suidesuide en die  Natanger en Barte in die Noordoostenoordooste. Na die streek se verowering   deur die Duiste Orde, het die Orde koloniste uit Duitsland gehaal wat die streek stelselmatig rigting bevolk het. Die twee ermlandieseErmlandse stede op die kus van die [[Baltiese SeeOossee]], Frauenburg en Braunsberg, is na die laaste groot opstand van die Prusse in die jare 1270 deur settlaars uit [[Lübeck]] gestig (familie Fleming), terwyl die middelsentrum van Ermland,  wat eers in  die eerste helfte van die [[14de eeu]] ontsluit is, koloniste uit [[Silesië]] getrek het,  wie se eienaardige dialek, die so-genoemde "breslause", tot die deportasie en verdrywing van die Duitse bevolking in die 20ste eeu behoue gebly het. Die "Silesiese" stede van Ermland was Wormditt, Guttstadt en Heilsberg.  Laastens, in die tweede helfte van die  14de eeu is die suidelike Kammerampte Allenstein, Wartenburg, Seeburg, Rößel unden Bischofsburg  nuut bevolk. Naas die bestaande dorpe van die Pruise is nuwe dorpe deur die koloniste gestig. Die inheemse Prusse in Ermland is volgens die destydse maatstawwe voorbeeldelikvooorbeeldelik behandel. Naas die biskop in sy residensie te Heilsberg het ook die Domkapitel in Frauenburg het priesterskole vir die Prusse bedryf. By die biskop se residensie te Heilsberg is ook Pruise deur die biskop aangestel, partysoms in hoe poste.

In die katolieseekatoliese Ermland het die prussiese taalPrussiese hettaal egter reeds in die [[16de eeu]] uitgesterf. In die naburige Protestantse Hertogdom Pruise het  Albrecht von Brandenburg-Ansbach-PreussenPruise, die Prussiese taal ondersteun en het vertalings in Prussies laat maak en het ook  pastore in die taal laat oplei.

Die oorloë van die [[15de eeu]] het veral  die suidelike gedeelte van Ermland verwoes en het 'n groot bevolkingsverliese tot gevolg gehad. As gevolg van die plaaslike toestande (godsdienstige oorloë) in die laat 15de eeu en in die 16de eeu kon skaars enige setlaars uit Duitsland gewen word. Die ermlandseErmlandse Administrasieadministrasie het dus  immigrante uit die naburige land Pruise, die poolsePoolse Masowië Mazovië probeer lok.  Hierdie immigrante  het 'n eie ermländischeErmlandse dialek van die Poolse[[Pools| taal]] ontwikkel, wat die dominate taal in die landelike gebiede in die Suidoostelikesuidoostelike Ermland en veral die distrik van Alleenstein was. Hierdie dialek het self die Nazi-tydperk oorleef. As gevolg van bevolkingsverskuiwings na die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] het hierdie dialek uitgesterf tydens die Volksrepubliek van Pole.

Die minderheid pools van Pools-sprekende ErmländerErmlanders het hulleselfhulself ná die ondergang van Oudpole in 1795 1795,  nie soseer as deel van die poolse Nasie asPoolse sodanignasie beskou nie, en was lojale onderdane van die Prins-Biskopprinsbiskop en die  Domkapitel van Ermland, en later van die duitseDuitse [[Hohenzollern|konings van Pruise]]. Tydens  die 1920 referendum, van 1920 het ´'n oorweldigende meerderheid minderheid pools-sprekendePoolssprekende ErmländerErmlanders daarvoor gestem dat die suidelike Ermland deel van OospruiseOos-Pruise sal bly. In die tydperk tussen die twee wêreldoorloë het  heelwat pools-sprekendePoolssprekende dorpsskole onder die beskerming van die Duitse staat in die suidelike deel van Ermland bestaan. Met die aanval van [[Nazi-Duitsland]] op Pole op 1 September 1939, is die pools-sprekendePoolssprekende skole egter gesluit en is 'n aantal van die poolsePoolse aktiviste en onderwysers in hegtenis geneem. Baie van hulle is later in die nasionale sosialistieseNasionaal-Sosialistiese konsentrasiekampe gedood is. Na die einde van die Tweede Wêreldoorlog in 1945, het baie pools-sprekendePoolssprekende ErmländerErmlanders hulle by die duitssprekende Duitssprekende bevolking aangesluit wat uit Ermland gevlug het of later onder dwang gedeporteer is na die beide nuwe Duitse state. In die nuwe Poolse Volksrepubliek na 1945 is alledie inwonershele bevolking van die oorspronklike Duitse streek gedwing om afstand te doen van  hulle Duitse burgeskapburgerskap. Die wat geweier het is  geïnterneer en die oorlewendes is later na Duitsland gedeporteer.  Die oorspronklike bevolking van Ermland is na 1945 heeltemal vervang deur hoofsaaklik Pole wat weer uit die oostelike Poolse gebiede gevlug het wat deur die SovietsSowjetunie geannekseer is. As gevolg van die deeglike transformasieproses is daar  tans min bewyse oor in dat die streek vir amper  700-jaar ´ 'n hoofsaaklik Duitssprekende bevolking gehad het.

* George Adalbert von Mülverstedt: ''Die Namen Ermeland und Warmien. Die Heidenburgen des Bartergaues. Heinrich von Sorbaum, Bischof von Ermeland.'' In: ''Preußische Provinzial-Blätter'', Jahrgang 1857 (= ''Neue preußische Provinzial-Blätter'', Band XI), Königsberg 1857, bl[http://books.google.de/books?id=OiIBAAAAcAAJ&pg=PA65 . 65–73], bl[http://books.google.de/books?id=OiIBAAAAcAAJ&pg=PA179 . 179–198] und bl[http://books.google.de/books?id=OiIBAAAAcAAJ&pg=PA283 . 283–296.]