Koos Kombuis: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) |
Uitbreiding van Koos Kombuis |
||
Lyn 25:
|Logo =
}}
'''Koos Kombuis''' (*5 November 1954, Kaapstad -) is ’n [[Afrikaans]]e musikant en skrywer. Hy het in die laat 1980's bekendheid verwerf as deel van die anti-establishment [[alternatiewe Afrikaanse musiekbeweging]] wat ’n hoogtepunt bereik het met die landwye toer ''Voëlvry''. Ander musici wat deel uitgemaak het van die beweging was [[Johannes Kerkorrel]] en [[Bernoldus Niemand]] ([[James Phillips]]). Dit was ’n groep jong [[Afrikaners]] wat gekant was teen [[apartheid]] en die regerende [[Nasionale Party]].
== Biografie ==
=== Geboorte en vroeë jare ===
Koos Kombuis is op [[5 November]] [[1954]] in [[Kaapstad]] gebore as André le Roux du Toit, een van drie seuns. Sy ma was ’n onderwyseres en sy pa ’n maatskaplike werker. Sy oupa aan moederskant was die tweede hoofredakteur van die [[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]], dr. [[P.C. Schoonees]]. Hy het op [[Riversdal]], in die [[Paarl]], op [[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]], [[Kuruman]] en in [[Bellville]] grootgeword voor die gesin hulle op [[Stellenbosch]] en later in [[Pretoria]] gevestig het, waar hy sy matriek in [[1972]] aan die [[Hoërskool Menlopark]] voltooi het. Hy was onder meer in [[Paul Roos Gimnasium]] op Stellenbosch op skool, waar hy saam met [[Etienne van Heerden]] in die klas was.<ref name=Terblanche>Erika Terblanche, [http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&cause_id=1270&news_id=58836 Koos Kombuis (1954– )], [[Litnet]], besoek op 30 Desember 2009.</ref>
Ná skool het Du Toit sy militêre diensplig gedoen, wat destyds verpligtend was vir wit Suid-Afrikaanse mans. Na sy diensplig het hy twee jaar lank aan die [[Universiteit van Pretoria]] studeer sonder om ’n graad te behaal. Hierna het hy na [[Johannesburg]] getrek waar hy in ’n woonstel in [[Hillbrow]] gewoon en by verskeie plekke gewerk het – onder meer by [[KFC|Kentucky Fried Chicken]], [[pizza]]restaurante, as polisverkoper, brandweerman, klerk in die staatsdiens en waarsêer.
Nadat hy ’n paar jaar van sy ouers vervreem was, het hy in [[1976]] weer by hulle gaan woon. In dié tydperk het hy ’n jaar in die psigiatriese hospitaal Weskoppies deurgebring.<ref>[http://www.exclusivebooks.com/ Exclusive Books], [http://www.exclusivebooks.com/features/authors/kkombuis2.php Koos Kombuis], besoek op 10 Augustus 2008.</ref>
=== Begin van skrywersloopbaan ===
In [[1977]], terwyl hy steeds ’n pasiënt by Weskoppies was, is sy eerste kortverhaal gepubliseer: ''Die Man met die Lang Ding'', wat gehandel het oor ’n homoseksuele man wat nie sy seksuele voorkeure kon verwerk nie. Dit is in die ondergrondse letterkundetydskrif ''[[Donga]]'' gepubliseer.<ref>Koos Kombuis, Die Tyd van die Kombi's - ’n Persoonlike blik op die Afrikaanse rock-rebellie, p50</ref> In Oktober [[1978]] is ’n gedig, ''Gebed'', in dié tydskrif se opvolger, ''[[Inspan]]'', gepubliseer. Dit sou later in [[1981]] lei tot ’n hofsaak teen [[Isobel Hofmeyr]], die redakteur van die tydskrif, waarin die staat beweer het dat sy ’n ongewenste publikasie uitgegee het aangesien die gedig [[God]] aanspreek en dat dit ’n parodie op die [[Onse Vader]] is. Die aansoek is egter tersyde gestel.<ref name=Terblanche />
Na sy ontslag uit Weskoppies het hy na die Kaap teruggekeer, waar hy ’n tyd lank kortverhale vir ''[[Huisgenoot]]'' geskryf het. Sy eerste kortverhaal wat in dié tydskrif verskyn het, was ''My pa se huis'' ([[1979]]).<ref name=Terblanche /> In [[1980]] het die uitgewery Skoppensboer van sy poësie onder die naam André le Roux du Toit in die digbundel ''Brêkfis met vier'' gepubliseer, saam met werk van drie ander debutante, Daniel Hugo, [[Peter Snyders]] en [[Etienne van Heerden]]. Du Toit se werk begin in postmodernistiese styl met ’n "apologie waarin eksperimentering met dwelms openlik bely word en [[A.G. Visser]] grondig herskryf word". In die bundel handel die gedigte nie net oor "mooi" onderwerpe nie, "maar ook oor die on-mooie, oor [[Dwelmmiddel|dwelms]], waansin, [[apartheid]], [[kanker]], die dood".<ref>Joan Hambidge, [http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2005/05/23/VB/4Bk/01.html Tydsdokument ’n stukkie Africana – Brekfis met vier], Volksblad – Maandag 23 Mei 2005, besoek op 30 Desember 2009.</ref>
Ook in 1980 het hy die tydskrif ''Hunch'' uitgegee waarvan slegs 12 eksemplare gedruk is. Daarna het ’n enkele uitgawe van die satiriese tydskrif ''Graffiti'' verskyn as deel van die letterkundetydskrif ''Graffier'', asook '' Tagtiger'', wat ’n langer leeftyd geniet het. Letoit het in dié tydperk ook as uitgewer opgetree met Uitgewery Skeurbuik wat volgens die bekendstellingspamflet ’n "liefdadigheidsbeweging ter bevordering van Punkafrikaans" was.<ref>[[Willem Anker]], [http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2004/01/19/DB/11LDNk/06.html Koos skop nog teen die vinger in elkeen se kop],[[Die Burger]], Maandag 19 Januarie 2004, besoek op 30 Desember 2009.</ref>
In [[1982]] is die digbundel ''Surburbia'' deur [[Perskor]] uitgegee. Die bundel is as naaswenner van die Perskor-prys aangewys.<ref name=Terblanche /> In [[1985]] is ''Surburbia'' gevolg deur sy tweede digbundel, ''Die Geel Kafee''. Volgens Kombuis self is daar twee opvallende aspekte aan ''Die Geel Kafee'', naamlik dat dit al hoe nader aan sy latere lirieke beweeg het en "onbeskaamd Eurosentries" is in terme van taalgebruik en verwysingsveld. Die digkuns is volgens hom gewortel in die metafore van [[Van Gogh]], Sartre en die Simboliste.<ref name = exclusivebooks>[http://www.exclusivebooks.com/ Exclusive Books],[http://www.exclusivebooks.com/features/authors/kkombuis.php?PHPSESSID=PHPSESSID Koos Kombuis], besoek op 30 Desember 2009.</ref>
Gedurende die vroeë 1980's is ’n paar kortverhale gepubliseer.<ref>[http://www.kooskombuis.co.za/ Koos Kombuis], [http://www.kooskombuis.co.za/Biografie.html Biografie], besoek op 10 Augustus 2008</ref> Hulle sluit in ''Nou´s die Kaap Weer Hollands'' ([[1982]]), ''My Nooi Is In ´n Tikmasjien'' ([[1983]]) en ''Breekwater'' ([[1986]]). Ligte werke, insluitend ''Kleingeld vir ´n terreurdaad'' ([[1984]]) en ''’n Roos vir die Karoomeisie'', is ook deur [[Perskor]] uitgegee.
Andre Letoit se eerste vollengte-roman, die eksperimentele ''Somer II '', het in [[1985]] verskyn. Volgens Kombuis het ''Somer II'' gespot met die rolprent ''Somer'' wat ’n jaar of twee te vore uitgegee is en nie met [[C.M. van den Heever|CM van den Heever]] se ''Somer'' nie.<ref>Koos Kombuis, Die Tyd van die Kombi's - ’n Persoonlike blik op die Afrikaanse rock-rebellie, p60</ref> Verskeie resensies beskou ''Somer II'' as ’n "punk-roman" , die eerste in Afrikaans.<ref>Jan Vermaak het in ''Prisma'' van Junie 1991 geskryf dat dit volgens Braam de Vries die eerste "punk-roman" in Afrikaans is.</ref> Resensies verwys ook na die "sterk invloed van Kerouac se ''On the road'', met dieselfde doelloosheid, ewigdurende adolessensie en, uiteindelik, patos, van die Beats."<ref>Verwysing</ref> "Die roman toon met sy afwisseling en rommelrigheid ’n verwantskap met [[Jack Kerouac]] se ''On the road'', die ‘beat generation’ se klassieke roman oor seks, [[jazz]] en vryheid."<ref>Barend J. Toerien, [http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1986/07/03/8/2.html Mandjie vol gedagtes – Somer II - ’n Plakboek deur andré le Toit], [[Die Burger]], 3 Julie 1986, besoek op 30 Desember 2009</ref>
''Somer II'' is gevolg deur ''Suidpunt-jazz'', die eerste wat onder sy nuwe naam, Koos Kombuis, verskyn het. Volgens Kombuis se webtuiste is "dit die verhaal van ’n skrywer, sy boek en sy karakters. Dit vertel ook die storie van ’n geskiedenisdosent se onthutsende besoeke aan die verlede, met ’n onkonvensionele aartsengel as metgesel – van [[Jan van Riebeeck]] se landing aan die Kaap tot [[Piet Retief]] en die [[Slag van Bloedrivier]]... en dit kan net tot een ding lei: ’n piekniek by [[Dingaan]]!" <ref>[http://www.kooskombuis.co.za/ Koos Kombuis], [http://www.kooskombuis.co.za/My%20Boeke.html My Boeke], besoek op 31 Desember 2009</ref>
=== Poesie ===
Van sy gedigte word in letterkundige tydskrifte soos ''[[Donga]]'', ''Vlieg'', ''Graffier'', ''Standpunte'', ''Tydskrif vir Letterkunde'', ''Spado'', ''Inspan'', ''Ensovoort'' en ''The bloody horse'' gepubliseer en dit word ook opgeneem in die April 1985 uitgawe van die Belgiese tydskrif ''Kruispunt''. Hy debuteer in ʼn versamelbundel ''Brekvis met vier'', waarin verse van vier belowende digters opgeneem is, naamlik [[Etienne van Heerden]], [[Peter Snyders]], [[Daniël Hugo]] en hyself. Die lengte van sy naam en moontlike verwarring met ander skrywers (onder andere die digter André le Roux), noop hom om onder ʼn skrywersnaam te skryf en sy eerste ernstige letterkundige werke verskyn onder die naam André Letoit (anagram van “toilet”). Hoewel sy gedigte meestal slegs in onderdele bevredig, bring hy ʼn belangrike toevoeging in die Afrikaanse poësie met sy tematiek, waarin hy die dekadente wêreld van die hedendaagse stadsmens in ʼn voorstedelike bestaan sonder waardes en geloof uitbeeld. Hy beeld veral die verskoppelinge soos boemelaars en prostitute en ander buitestaanders uit. Hiervoor gebruik hy meestal die vrye vers.<ref>Brink, André P. “Standpunte” Nuwe reeks 161, Oktober 1982</ref><ref>Hill, George “Insig” Julie 2005</ref><ref>John, Philip “Beeld” 6 Junie 2005</ref>
Sy eerste selfstandige digbundel is ''Suburbia'', wat die naaswenner van die [[Perskorprys]] is. Hierin bundel hy protespoësie waarin sy ongewone beelde die oog vang. Die gedigte staan in die gees van die postmodernistiese nihilisme en uitsigloosheid wat die generasie van hierdie tyd kenmerk. Oorheersende temas is ontnugtering met en in die liefde en die skrywerskap. Eensaamheid vind uiting in “''ʼn Lewe sonder vriende''” en “''Regte boeretuintjie''” is ʼn parodie op Opperman se “''My nooi is in ʼn nartjie''”. “''Die sandaalmaker''” verwys na [[Vincent van Gogh]], wat eers as fanatieke hulpprediker in die sendingveld gearbei het en toe begin skilder het. So wil die spreker ook sandale maak, maar met woorde. Sy aweregse siening van sake en sin vir humor vind uiting in “''Elegie vir my toekomstige vrou''”, ʼn vers waarin die spreker op geestige wyse die liefdesgeskiedenis van hom en sy vrou verhaal. Aan die begin is dit sy nooi, aan die einde is hulle getroud, maar die titel se “elegie” suggereer klaar dat hierdie huwelik toe nie gehou het nie.<ref>Brink, André P. “Rapport” 21 November 1982</ref><ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 21 no. 3, Augustus 1983</ref><ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 23 no. 4, Desember 1983</ref><ref>John, Philip “Beeld” 15 September 2003</ref><ref>Olivier, Fanie “Die Transvaler” 30 Augustus 1982</ref>
''Die geel kafee'' spreek hom veral sterk uit teen die destydse politieke bestel. Die bundel word in die vorm van ʼn spyskaart aangebied, ʼn vyfgangmaal vanaf “''Poeiersop en brood''”, deur “''Visgrate in sous''”, “''Bredie en reise''” en “''Broodpoeding en vla''” tot by “''Irish coffees''” en staan in die teken van die beat-generasie van die Amerikaanse letterkunde. Verskeie van die gedigte is eerder lirieke. Soos in sy vorige bundel is daar parodieë op bestaande gedigte, soos op “''Laetitia''” van [[A.G. Visser]] in ʼn gelyknamige gedig, terwyl “''Ballade van die bose tikster''” gebaseer is op N.P. van Wyk Louw se “''Ballade van die bose''”. Telkens is hierdie parodieë egter flou in vergelyking met die oorspronklike en meer ʼn poging tot geestigheid as ironie of satire.<ref>Anoniem “Die Transvaler” 28 Maart 1985</ref><ref>Brink, André P. “Rapport” 26 Mei 1985</ref><ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 24 no. 4, November 1986</ref><ref>Grové, A.P. “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 25 no. 3, September 1986</ref><ref>John, Philip “Beeld” 15 September 2003</ref>
''Smoke break'' is ʼn selfpublikasie onder die skuilnaam Bosveld B. Bomskok.
''Die tweede reën'' bevat alternatiewe poësie, waarin hy in ses afdelings verslag lewer van die eietydse gemeenskap en die onherroeplike veranderings daarin en sy selfondersoek en persoonlike herlewing en plek binne (of buite) die gemeenskap. “''Die einde van ʼn boemelaar''” besin oor sy egtheid gemeet aan die leuens wat hy lewe. Sy kommentaar op die werk van ander deurspek die bundel, soos “''Psalm 150(b)''”, “''vir die emfiseemlyer''”, “''O, die dans van my (aangetroude suster)''”, “''Gee jou hart vir Raka''”, terwyl hy in die laaste afdeling (“''Die epiloog''”) sy “''Tripwerk A-Z''” insluit met moderne gedigte in kommentaar op [[N.P. van Wyk Louw]] se “''Klipwerk''”.<ref>Olivier, Fanie “Beeld” 27 Julie 1998</ref>
Hy bundel sy lirieke in ''Die bar op De Aar'' (met die lirieke van die kabaret “''Piekniek by Dingaan''”, waarin “''Swart September''” se sosiopolitieke kommentaar uitstaan) en ''Koos se songs'' (waarin sy treffers soos “''Lisa se klavier''” en “''Onder in my whiskeyglas''” opgeneem is).
''rock&roll.karoo'' is ʼn e-digbundel met 33 digitale gedigte. Hierin gebruik hy tipiese sms-grammatika en taal om sosiale kommentaar te lewer oor sake soos [[hidrobreking]] (“fracking”) in die [[Karoo]] en ook gedagtes te wissel oor oudword, die dood en die soeke na stilte. Sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, waaronder “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ʼn duisend en enkele gedigte''”, “''Die dye trek die dye aan''”, “''Liggaamlose taal''”, “''Goudaar''”, “''Kraaines''” en “''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''”.
=== Prosa ===
Sy eerste kortverhaal wat in [[1979]] in ''Die [[Huisgenoot]]'' verskyn, is “''My pa se huis''”, waarna hy talle kortverhale vir tydskrifte (veral ''Die Huisgenoot'' maar ook letterkundige tydskrifte soos ''Tydskrif vir Letterkunde'' en ''Spado'') skryf. Hierdie kortverhale word gekeur en in verskeie versamelbundels gepubliseer. Hierdie bundels is ''Nous die Kaap weer Hollands'' <ref>Aucamp, Hennie “Dagblad” HAUM-Literêr Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe Eerste Druk 1987</ref><ref>Britz, E.C. “Die Burger” 17 Februarie 1983</ref><ref>Van Zyl, Ia “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 21 no. 2, Mei 1983</ref>, ''My nooi is in 'n tikamsjien''<ref>Brink, André P. “Rapport” 15 Julie 1984</ref> en ''Breekwater en ander verhale''. Die verhale is grootliks ʼn uitbeelding van die jonger Afrikaner wat wars van die ouer waardes is en grootliks soekend is in ʼn stadsmilieu. Hoewel die verhale in groot mate volgens die resepte van die formuleverhaal geskryf is, tref sy aweregse aanslag in sommige onortodokse liefdesverhale, terwyl sy karakters ook meermale besinnend omgaan oor die lewe en betekenis. Kenmerkend van die verhale is die knap gebruik van ironie. “''Grenssoldaat in die suburbs''” uit “''My nooi is in ʼn tikmasjien''” beeld die vervreemde soldaat uit in sy onaanpasbaarheid by die “normale” lewe.<ref>Van Zyl, Ia “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 25 no. 4, November 1987</ref> Sy kortverhaal “''Lena''” (onder die skrywersnaam André le Roux du Toit) word deur [[Hennie Aucamp]] in die versamelbundel “''Blommetjie gedenk aan my''” opgeneem. Ander versamelbundels waarin sy werk verskyn sluit in “''Vuurslag''” en “''Uit die kontreie vandaan''”.
Sy eerste roman is die eksperimentele ''Somer II'', wat as ʼn “punk”-roman getipeer kan word en met ʼn verskeidenheid van stemme, style en identiteite werk. Hierdeur verkry die roman ʼn bonte aansien wat herinner aan die “beat”-romans van die Amerikaanse letterkunde, veral [[Jack Kerouac]] se “''On the road''”. Feit en fiksie word deurentyd vermeng, met allerlei literêre geskrifte en ander dokumente wat bymekaar gegooi word om aan die roman ʼn sterk postmoderne outobiografiese inslag te gee. Die vertelling is gesentreer rondom ʼn Afrikaanse skrywer wat besin oor die samelewing, sy skrywerskap en die letterkundige establishment van die tyd. ʼn Ryloper (die skrywer) word gearresteer wanneer hy slaapplek soek in ʼn plattelandse polisiestasie en in ʼn sel gegooi. Die sersant ontdek ʼn manuskrip in die ryloper se rugsak (getiteld “''Somer II''”) en terwyl hy al dronker word op whiskey lees die sersant dit, terwyl hy deurgaans sy eie kommentaar daarop lewer. Die manuskrip handel oor die selfmoordvoorneme van die ryloper en sy lewensbeskouings. Die verhaal eindig met die vrylating van die ryloper die volgende oggend. Hierdie roman is in [[1986]] op die kortlys vir die toekenning van die Perskor-prys. Die titel verwys na die roman “''Somer''” van [[C.M. van den Heever]] en “''Somer II''” is ʼn parodie op die romantiese en landelike werklikheid van hierdie roman, met sy uitbeelding van die moderne grootstadkultuur en alles behalwe romantiese werklikheid.<ref>Brink, André P. “Rapport” 6 Julie 1986</ref><ref>Human, Thys “Beeld” 28 Augustus 2006</ref><ref>Toerien, Barend J. “Die Burger” 3 Julie 1986</ref><ref>Van Zyl, Ia “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 25 no. 2, Mei 1987</ref>
Hy volg dit op met die satiriese ''Suidpunt-jazz'' wat die Suid-Afrika van sy tyd op postmodernistiese wyse bekyk deur die helde van die verlede in die hede in hulle “ware” gedaantes te laat verskyn en daardeur die Afrikaner en veral die Afrikanerleiers opstuur. Hierdie verhaal is ʼn parodie op die Groot Afrikaanse Roman oor die [[Groot Trek]]. Die Marxistiese dosent Timo Bezuidenhout bou ʼn tydmasjien en vind dan in sy reise uit dat die geskiedenisboeke die weergawes van wat werklik gebeur het, verdraai het. So vind hy byvoorbeeld dat [[Jan van Riebeeck]] dronk was toe hy hier aangeland het, [[Willem Adriaan van der Stel]] was gay en die Britse Setlaars was skobbejakke.<ref>Weideman, George “Die Burger” 20 Julie 1989</ref><ref>Hambidge, Joan “Rapport” 21 Mei 1989</ref><ref>Hough, Barrie “Insig” Junie 1989</ref><ref>Viljoen, Louise “Beeld” 14 Februarie 2005</ref>
Daarna verskyn die wetenskapfiksieroman ''Hotel Atlantis'', waarin die ekologiese verval van die omgewing en die anargie wat die wêreld oorneem die agtergrond is. Die verhaal speel in [[2012]] af, met [[Washington, D.C.|Washington]] wat vernietig is deur onluste, Europese stede wat deur kernbomme in puin gelê is en radio-aktiewe seewater aan die Kaap gevind kan word. Die hoofkarakter is ʼn skrywer wat hom van ʼn onlus-geteisterde [[Kaapstad]] onttrek en iewers aan die [[Weskus]] in Hotel Atlantis rus vind. Hier is alles egter ook nie pluis nie.<ref>John, Philip “Beeld” 16 September 2002</ref><ref>Wasserman, Herman “Rapport” 13 Oktober 2002</ref>
''Raka die roman'' is ʼn roman oor die nabye toekoms in Suid-Afrika, waar ʼn Afrikaanse predikant van Stellenbosch, ds. Theunis Opperman, sy geloof verloor en al meer aan sy seksuele fantasieë uiting gee. Sy kinders gebruik dwelms en verloor alle kommunikasie met hulle ouers, terwyl rassisme hoogty vier. Deur die lotgevalle van hierdie familie word die Afrikaanse gemeenskap ondersoek wat in hierdie tyd vasgevang word tussen vrees, verlies en verandering. Die titel verwys na Van Wyk Louw se bekende gedig en Raka verteenwoordig hier die donkertes binne die mens.<ref>Cochrane, Neil “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 43 no. 2, Lente 2006</ref><ref>Grundling, Erns “Insig” Januarie/Februarie 2006</ref><ref>Roos, Henriette “Rapport” 13 November 2005</ref><ref>Smith, Francois “Beeld” 5 Desember 2005</ref>
ʼn Selfpublikasie is die novelle ''Om te emigreer'' (1985) onder die skuilnaam P.F.P. van Wyk Louw, wat kommentaar lewer op die blanke politieke partye van die tyd. P.F.P. staan vir Progressiewe Federale Party, wat deur samesmeltings en oornames later die [[Demokratiese Alliansie]] vorm en dit word gestel teenoor die N.P. of [[Nasionale Party|Nasionale Party.]] Kombuis skryf ook populêre romans soos ''Kleingeld vir 'n terreurdaad'' (spanningsverhaal) en ''<nowiki/>'n Roos vir die Karoomeisie'' oor ʼn Karoomeisie wat haar weg in die groot stad moet vind).
Sy pseudo-outobiografiese vertellinge word as ''Seks & drugs en boeremusiek'' gepubliseer, met die subtitel “''Die memoires van ʼn volksverraaier''”. Hierin vertel hy met groot eerlikheid oor sy lewe, sy feitlik lewenslange rebellie teen die stelsel, sy dwelmverbruik en sy soeke na geloofsekerheid.<ref>Olivier, Fanie “Beeld” 7 Augustus 2000</ref><ref>Wasserman, Herman “Insig” Julie 2000</ref> ''O - 'n ronde roman'' is outobiografies van aard en hy publiseer dit self.
''My mamma is 'n taal'' is ʼn versameling van die rubrieke wat hy vir [[LitNet]], “''De Kat''” en “''Insig''” gelewer het. Hierin lewer hy op sy kenmerkende tong-in-die-kies manier hoofsaaklik kommentaar op sake van die dag, oor die breë spektrum, van kuns, politiek, sport en kultuur tot die omgewing.<ref>Coetser, Johan “Beeld” 3 September 2001</ref> Tekenend van sy aweregse aard publiseer hy in die negentigerjare die gefotostateerde knip-en-plak boek ''Afrikaans my darling'', wat hy met ʼn tou saambind en verklaar dat dit gerig is op die “dwelmverbruikermark”.<ref>John, Philip “Beeld” 15 Desember 2003</ref><ref>Van Zyl, Johan “Die Burger” 8 Junie 1993</ref> Wanneer sy rubrieke gewild genoeg is om ʼn tweede keur te regverdig, noem hy hierdie bundel ook “''Afrikaans my darling''”, hoewel die twee boeke geen verband met mekaar het nie. Daarna volg ʼn derde keur uit sy rubrieke in ''Die dieper dors''.<ref>Landman, K.J.H. “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 44 no. 2, Lente 2007</ref><ref>Myburgh, Melt “Rapport” 10 Desember 2006</ref><ref>Pienaar, Vincent “Beeld” 20 November 2006</ref> ''Die tyd van die kombi's'' verken die tyd en gebeure van die [[Voëlvry]] musiekbeweging en of dit alles die moeite werd was. Hierdie is ʼn soort tweede outobiografie, want hy het nie voorheen daaroor geskryf nie omdat die donker kant van hierdie tyd, soos die binnegevegte tussen baie van die rolspelers en die dwelms en wat daarmee gepaardgaan, te traumaties vir hom was. Polemiek heers oor hierdie boek wanneer sy eertydse bestuurder, [[Dagga-Dirk Uys]], asook [[Anton Goosen]] dreig om hom voor die hof te daag oor uitlatings wat hy in hierdie boek maak.<ref>Bezuidenhout, Andries “Beeld” 16 November 2009</ref>
Hy behartig rubrieke vir ''[[Rapport]]'' en die webtuiste LitNet, waarvan ʼn keur hieruit en uit sy blogs op die Internet later gebundel word in ''Die reuk van koffie.'' Hierin behandel hy alledaagse gebeure en sy menings oor die politieke bestuur van die land, godsdiens, en sy rol as pa en man, baie keer op hoogs vermaaklike wyse.<ref>Geldenhuys, Nico “Beeld” 14 Januarie 2011</ref> ''Ver in die wêreld, sushi'' is ʼn opvolgbundel met ʼn keur uit sy rubrieke oor ʼn periode van sowat tien jaar in diverse publikasies soos ''Taalgenoot'', ''Rapport'' en ''De Kat'' en op LitNet op die Internet, waarin hy weereens aweregse menings huldig oor die Afrikaner, die taal en taalstryd, die politiek, rugby, dienslewering by die munisipaliteit, hedendaagse musiek en musiekmakers, die opstokers en geweldenaars en vele ander onderwerpe. Dit is ʼn bundel waarin baie vrae gevra word oor die samelewing, deur iemand wat sy vinger op die pols daarvan het.<ref>Grobler, Riaan “Beeld” 7 September 2015</ref><ref>Meiring, Martie Retief “Rapport” 13 September 2015</ref>
Die beroemde Chinese “''I Ching''” verwerk hy in Afrikaans as ''I-Tjieng'' en sluit hierby in ʼn oorsig oor die ryk geskiedenis van hierdie boek, asook twee metodes (waarvan een sy eie skepping is) om die wysheid van hierdie boek te ontsluit deur met eietydse probleemstelling by die boek se soms verbasend praktiese antwoorde op lewensvrae uit te kom.<ref>Kempen, Willem “Beeld” 28 Oktober 2013</ref><ref>Myburgh, Pieter-Louis “Rapport” 6 Oktober 2013</ref> Hy vertaal ook die bekende toneelstuk “''Defending the caveman''” in Afrikaans as “''Groet die grotman''”, terwyl hy later ook “''Groet die grotvrou''” in Afrikaans verwerk. Die alternatiewe tydskrif ''Ons Klyntji'' word aanvanklik deur hom uitgegee en hy gebruik die skuilnaam Oom Elektriese Lokomotief vir sy rol as redakteur
In Engels geskryf is ''Paradise redecorted'', ʼn allegorie met onder andere die hoofspelers van die politieke partye van die tagtigerjare as karakters. Die verhaal word geplaas in 2084 in die land Anorexia, waar vrouens regeer en mans die stemreg ontneem is. James Sideburns loop weg na die alternatiewe ondergrond na die mans wat die vrouediktatuur wil omverwerp. Hierdie boek is ʼn parodie op [[George Orwell]] se “''1984''” en Big Mama is die alomteenwoordige diktator.<ref>Pakendorf, Gunther “Die Burger” 29 November 1990</ref> ''The secret diary of God'' beskryf op satiriese wyse die politiek in die hemel, met historiese figure soos [[Friedrich Nietzsche|Nietzsche]], [[Karl Marx]], [[Paulus van Tarsus|Paulus]], [[Konfusius|Confucius]] en [[Sigmund Freud|Freud]] wat elkeen ook ʼn rol speel.<ref>Booyens, Hannelie “Rapport” 22 Junie 2003</ref><ref>Scholtz, Hettie “Insig” Julie 2003</ref><ref>Symington, Johann “Beeld” 1 September 2003</ref> Hierdie boek brei hy later uit in ''The complete secret diaries of God''.<ref>Olivier, Fanie “Beeld” 15 Desember 2008</ref>
=== Alternatiewe Afrikaanse musiekbeweging ===
In [[1984]] het die onafhanklike platemaatskappy Shifty Records ’n album met die naam ''Wie is Bernoldus Niemand'' van die kunstenaar [[James Phillips]] uitgegee. Koos Kombuis, wat toe nog as André le Toit bekendgestaan het, het in [[1986]] ’n kopie van die album op die [[Groentemarkplein]] in [[Kaapstad]] gekoop. Hy is so deur die album geïnspireer dat hy self ’n demonstrasiekasset opgeneem en aan Shifty gestuur het. Lloyd Ross van Shifty het hom laat weet dat hy hom wou opneem. ''Ver van die ou kalahari'' is in Mei [[1987]] in [[Johannesburg]] opgeneem.
In Johannesburg het hy vir James Phillips ontmoet. Shifty se verspreiding van Le Toit se album aan kampusradiostasies sou lei tot Le Toit se ontmoeting met Dagga-Dirk Uys wat aan die hoof van die Universiteit van die Oranje-Vrystaat se radiostasie was. Le Toit sou [[Johannes Kerkorrel|Ralph Rabie]] (later [[Johannes Kerkorrel]]) ontmoet toe [[Rapport]] hom stuur om in Kaapstad met hom ’n onderhoud te voer. Die onderhoud sou lei tot gesamentlik optredes by die Black Sun waar Jannie "Hanepoot" van Tonder en Willem Möller by Le Toit, Kerkorrel en Uys aangesluit het om die [[Gereformeerde Blues Band]] te vorm. Hulle het die Eerste Alternatiewe Afrikaanse Rock-Konsert op [[25 Maart]] [[1988]] in die Pool Club in Von Wielighstraat in Johannesburg gehou.
Phillips, onder die naam Bernoldus Niemand en die Daggarokers, Andre le Toit en die Gereformeerde Blues Band het saam opgetree in die Shifty Music Festival by die Market Warehouse wat in November [[1988]] gehou is. Dit was die platform vir die uitreiking van die album ''Voëlvry''. Die album het ’n versameling van die beste alternatiewe Afrikaanse musiek bevat waar Bernoldus Niemand saam met die Gereformeerde Blues Band, André le Toit, Die Kêrels, Khaki Monitor, The Genuines, Randy Rambo en die Rough Riders en Pieter van der Lugt verskyn het. Die Alternatiewe Afrikaanse Musiekbeweging sou ’n hoogtepunt bereik met die landwye [[Voëlvry-toer]], waaraan Phillips in sy gedaante as Bernoldus Niemand saam met die groep Swart Gevaar sou optree.
Op [[25 Maart]] [[1988]] was Du Toit, as André Letoit, een van die sleutelfigure in die Eerste Alternatiewe Afrikaanse Rock-konsert wat in die Pool Club in [[Johannesburg]] gehou is. Ander kunstenaars wat aan die konsert deelgeneem het, sluit in die Gereformeerde Blues Band, Koos, The Genuines, Die Kêrels, en Bernoldus Niemand en die Swart Gevaar. Die konsert is deur Dagga-Dirk Uys en Boogy Gottsma gereël en kan beskou word as die begin van die alternatiewe Afrikaanse musiekbeweging<ref>[[Die Burger]], [http://152.111.1.251/argief/berigte/dieburger/1999/01/29/5/11.html Unieke reünie kom op KKNK], besoek op 10 Augustus 2008</ref><ref>[[Litnet]], [http://www.oulitnet.co.za/senet/senet.asp?id=6250 Wat was eerste: die hoender of die eier? …], besoek op 10 Augustus 2008</ref>
== Albums ==
{| class="wikitable"
!Jaar
!Titel van album
|-
|1987
|Ver van die ou Kalahari
|-
|1990
|Niemandsland & Beyond
|-
|1994
|Elke boemelaar se droom
|-
|1997
|Madiba Bay
Blameer dit op apartheid
|-
|1999
|Mona Lisa
|-
|2000
|Blou Kombuis
|-
|2002
|Equilibrium
|-
|2003
|ʼn Jaar in die son (saam met Valiant Swart)
|-
|2008
|Bloedrivier – Reconciliation day
|-
|2009
|Geel September
|-
|2012
|Dertien – Dankie Madiba
|}
== Publikasies ==
{| class="wikitable"
!Jaar
!Titel van publikasie
|-
|1981
|Brekfis met vier (saam met Etienne van Heerden, Peter Snyders en Daniël Hugo)
|-
|1982
|Suburbia (André Letoit)
Nou's die Kaap weer Hollands (André le Roux du Toit)
|-
|1984
|My nooi is in ʼn tikmasjien (André Letoit)
Kleingeld vir ʼn terreurdaad (André le Roux du Toit)
|-
|1985
|Somer II (André Letoit)
Die geel kafee (André Letoit)
Om te emigreer (P.F.P. van Wyk Louw)
Smoke break (Bosveld B. Bomskok)
|-
|1986
|Breekwater en ander kortverhale (André Letoit)
Driekwarte (André Letoit)
Kamer (André Letoit)
|-
|1987
|Sigarette in die woestyn (André Letoit)
Die gehoes van noodapteke (André Letoit)
ʼn Roos vir die Karoomeisie (André le Roux du Toit)
|-
|1988
|Die bar op De Aar (André Letoit)
Suidpunt-jazz (André Letoit)
|-
|1990
|Paradise redecorated
|-
|1993
|Afrikaans my darling
Soos die reën
|-
|1996
|O – ʼn ronde roman
|-
|1998
|Die tweede reën
Koos se songs
|-
|2000
|Seks drugs & boeremusiek
|-
|2001
|My mamma is ʼn taal
|-
|2002
|Hotel Atlantis
|-
|2003
|The secret diary of God
Afrikaans my darling
|-
|2005
|Raka die roman
|-
|2006
|Die dieper dors
|-
|2008
|The complete secret diaries of God
|-
|2009
|Die tyd van die kombi’s
|-
|2010
|Die reuk van koffie
|-
|2013
|I-Tjieng
|-
|2014
|rock&roll.karoo
|-
|2015
|Ver in die wêreld, sushi
|}
==
In 2014 word hy by die Innibosfees in Mbombela (Nelspruit) vereer vir sy lewenslange bydrae tot Afrikaanse kuns en kultuur
== Sien ook ==
| |||