Stephan Bouwer: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Formatering
No edit summary
Lyn 1:
'''Stephan Bouwer''' (*[[8 Augustus]] [[1948]], [[Pretoria]] -† [[8 Julie]] [[1999]], [[Johannesburg]]) was ʼn’n Afrikaanse[[Afrikaans]]e [[digter]], regisseur van televisiedramas wat beskou word as ’n baanbreker. Hy was een van die eerste Afrikaanse televisieregisseurs wat klassieke werke van onder meer Shaw, Tsjechof en Ibsen, kontemporêre werke van onder meer Shaffer, Betti, en Kohout, en werke van plaaslike dramaturge en skrywers soos Hennie Aucamp, Chris Barnard, Henriëtte Grové en Karel Schoeman vir Afrikaanse televisiegehore toeganklik gemaak het.<ref name=":0">LitNet: <nowiki>http://www.litnet.co.za/stephan-bouwer-1948-1999-n-herwaardering-met-spesifieke-verwysing/</nowiki></ref>. Hy lewer ook 'n groot bydrae tot die Musiek-en-Liriek-beweging van die 70's en 80's en was een van die eerste verhoogregisseurs wat Nederlandse kabaret aan die Suid-Afrikaanse publiek bekendgestel het.<ref name=":0" />
 
== Lewe en werk ==
Johannes Stephanus Bouwer is op 8 Augustus 1948 in Pretoria gebore. Sy vader is [[A.P.J. Bouwer]], wat die Weesheer van Pretoria was en die skrywer van die eerste Afrikaanse handboek oor boedelsake, naamlik “''Die beredderingsproses van gestorwe boedels''”, terwyl sy moeder oorspronklik van [[Reitz]] in die [[Vrystaat]] afkomstig is. Stephan het ʼn’n ouer broer, Willem, ʼn’n ouer suster, Hanneli en twee jonger aangenome susters, Petra en Annette. Hy gaan tot [[1961]] skool aan die [[Laerskool Menlopark]] en is in [[1962]] vir een jaar in [[Afrikaanse Hoër Seunskool|Afrikaans Hoër Seunskool]], waarna hy van [[1963]] na die [[Hoërskool Menlopark]] gaan en in [[1966]] daar matrikuleer. Op skool verwerf hy Noord-Transvaalse kleure vir atletiek. Beide sy ouers het ʼn’n aktiewe belangstelling in die toneel en sy pa skryf self en behoort aan ʼn’n amateur toneelgeselskap. Stephan word dus van kleins af blootgestel aan spraakklasse, toneelklasse en sanglesse en hy verower talle goue medaljes by kunswedstryde. Vanaf [[1967]] studeer hy verder aan die [[Universiteit van Pretoria]]<ref>http://www.esaach.org.za/index.php?title=Bouwer,_Stephan_(Johannes_Stephanus)</ref> en behaal in [[1969]] die B.A.-graad met Afrikaans-Nederlands, Engels en Drama as hoofvakke en in [[1970]] die B.A. Honneurs-graad in Drama met lof. In [[1970]] verwerf hy ook nog die Lisensiaatdiploma in Spraakopleiding en Toneel asook Trinity College se Licenciate in the Theory and Practice of Speech, terwyl hy voltyds onderwys gee (eers aan Waterkloof Preparatory School en toe aan die Laerskool Pretoria-Oos) en saans vir die [[Truk|Transvaalse Raad vir Uitvoerende Kunste]] (TRUK) toneel speel. Van die produksies waarin hy optree sluit in [[Gerhard Beukes]] se “''As ons twee eers getroud is''”, E.A. Schlengemann se “''Die drie Van der Walts''” en [[William Shakespeare|Shakespeare]] se “''Koopman van Venesië''”. Vanaf [[1971]] tot [[1972]] is hy voltyds akteur by TRUK en in 1972 behaal hy aan die Universiteit van Pretoria ʼn’n M.A.-graad in Dramakunde met ʼn’n verhandeling oor “''Vrouepersone in die dramas van Tennessee Williams''”. Hierna studeer hy verder met ʼn’n studiebeurs van die Belgiese regering aan die [[Vrije Universiteit Amsterdam|Vrije Universiteit]] te [[Brussel]] vanaf 1972 tot [[1973]].
 
By sy terugkeer aanvaar hy ʼn’n pos as dramaregisseur by die [[SAUK|SAUK-TV]] en is verantwoordelik vir die regie van meer as 25 dramas, onder andere “''Pase''” van [[August Strindberg]], “''La Musica''” van Marguerite Duras, “''Die kersietuin''” van [[Anton Tsjechof]] en “''Hedda Gabler''” van [[Henrik Ibsen]]. Daarby is hy ook regisseur van die eerste Afrikaanse tekste wat spesifiek vir die televisie geskryf word, naamlik [[Chris Barnard (skrywer)|Chris Barnard]] se “''Nagspel''” en [[Karel Schoeman]] se “''Die jare''”, asook die verwerkings van [[Hennie Aucamp]] se kortverhaal “''ʼn’n Bars loop deur die wasbak''” en [[Henriette Grové]] se kortverhaal “''Liesbet slaap uit''”. Naas twee video-produksies van die operas “''Carmen''” (Bizet) en “''Die medium''” (Menotti) versorg hy ook TV-reekse soos “''Meulenhof se mense''” van [[Henriette Grové|Linda Joubert]] (skuilnaam van Henriette Grové), “''Die voortreflike familie Smit''” van [[Anna M. Louw]] en twee komediereekse van Kobus Louw (“''Dokter dokter''” en “''Drama'' ''drama''”). Drie aanbiedings oor die poësie op televisie word ook deur hom aangebied, naamlik “''Liefdesverse''”, “''Kersverse''” en “''Fyn net van die woord''”, waardeur hy wys dat poësieprogramme op televisie moontlik is en selfs gewild kan wees. In sy veertien jaar by die SAUK behartig hy die regie van meer as sestig produksies en ontvang ses SABC Artes-nominasies vir televisieregie, terwyl hy ʼn’n ''Star Tonight!''-toekenning ontvang vir die produksie van “''Arme Marat''” van Arboesof.
 
Hy skryf in die vroeë tagtigs by die [[Universiteit van die Witwatersrand]] in vir ʼn’n doktorsgraad oor die tegniese en literêre aspekte van die televisiedrama, maar voltooi nie sy tesis nie. In [[1987]] word hy dosent in Kommunikasiekunde aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]], terwyl hy in sy huis in [[Linden]], [[Johannesburg]] woonagtig is. Hy deel die huis met sy lewensmaat, Roux Engelbrecht. Ná [[1997]] doen hy vryskutwerk vir televisie-produksies vir beide SAUK en [[M-Net]], terwyl hy gereeld fliek- en boekresensies skryf vir ''[[Beeld]]'', ''[[Rapport]]'', ''De Kat'' en ''Insig'', werkwinkels aanbied en tekste evalueer vir SAUK, Owen Burgess Uitgewers en [[Human en Rousseau|Human & Rousseau]]. As regisseur van verhoogdramas deur die jare is hy onder andere verantwoordelik vir opvoerings van “''Mirakel''” van [[Reza de Wet]] en “''Inkleurboek vir twee''” van [[PG du Plessis|P.G. du Plessis]], asook “''The human voice''” van [[Jean Cocteau]], “''Gianni Schicci''” van Giancomo Puccini, “''Charley’s aunt''” van Robert Bolt en “''A man for all seasons''” van Brandon Thomas. In die laat negentigerjare is hy Afrikaans onderwyser by Four Ways High School in [[Sandton]].
 
Hy is op 11 Februarie 1990, die dag waarop [[Nelson Mandela]] vrygelaat is, laat die aand betrokke in ʼn’n ernstige motorongeluk. Daar is byna ʼn’n halfuur gespook om hom uit die wrak van sy motor te kry. Sy bekkenbeen was gebreek, al die ribbes aan sy linkerkant, twee rugwerwels en sy stuitjie, terwyl hy ook ernstige inwendige beserings gehad het. Omdat die sale vol is, stoot hulle hom egter vir drie dae in die hospitaal rond en los hom dikwels waar hulle gewoonlik die lyke los. In hierdie tyd kry hy feitlik geen behandeling nie. Eers hierna spoor sy familie en vriende hom eindelik op en kan hy ordentlik ondersoek word. Sy huisdokter bevind dat hy inderdaad besig was om dood te gaan weens sy beserings en die infeksie wat ingetree het. Hulle plaas hom onmiddellik oor na ʼn’n ander hospitaal, waar hy twee weke in die intensiewe sorgeenheid lê. Hy is die hele tyd in ʼn’n koma. Hierna volg nog twee weke in ʼn’n private saal, waar hy selfs daar nie baie by sy positiewe is nie. Sy herstel is hierna moeilik, maar hy hou eindelik min letsels oor. Agterna verklaar hy dat dit slegs die ondersteuning van sy vriende en gebed is wat hom deur hierdie moeilike tyd gedra het. Hy is op 8 Julie 1999 in sy slaap in sy huis in Johannesburg oorlede, vermoedelik aan ʼn’n hartaanval.<ref>Steenkamp, Lizel “Bekende TV-regisseur, digter en dosent sterf” “Beeld” 10 Julie 1999</ref>
 
== Skryfwerk ==
Stephan maak sy digdebuut wanneer sy eerste gedigte op sestienjarige ouderdom in die tydskrif ''Sestiger'' gepubliseer word. Daarna verskyn daar gereeld van sy verhale en gedigte in tydskrifte soos ''Standpunte'', ''Contrast'', ''Ensovoort'' en ''Tydskrif vir Letterkunde''. Sy verse bewoord die gay-tematiek en is ʼn’n vroeë voorbeeld waarop digters soos [[Johann de Lange]] en [[Joan Hambidge]] later voortbou. Hy stel die skoonheid en romantiese dikwels lynreg teenoor geweld, die liefde teenoor die dood en samesyn en geluk teenoor weemoed en depressie. Sy debuutbundel is “''So sal ons uitpasseer''”, wat onder andere liefdesgedigte bevat met ʼn’n effe ironiese inslag. Dit is nog ʼn’n ietwat onafgewerkte bundel, waarin hy in sommige gedigte steeds sy eie digterlike onmag bely.
 
Die titel van “''Soldag''” verklaar hy self as die herverskyning van die son ná die maandelange mörketiden in [[Noorweë]] en dit het met ander woorde betrekking op hoe die weemoedigheid en triestigheid deur die lig daarop verdryf word. Hierin oorheers die satiriese verse waarin verskeie onderwerpe (en mense) vaardig ontbloot word. Onderwerpe sluit in akteurs, gehore, kultuur in Pretoria en skrywers. Die gedig “''Koue oorlog''”, met sy bisarre sienings, is ʼn’n hoogtepunt in die bundel. Die tweede afdeling van die bundel bevat hoofsaaklik verse oor kunstematiek en die derde afdeling reisverse. Benewens verskeie verse oor Suid-Afrika, veral die platteland, is hier ook ʼn’n aantal Europese gedigte, wat uitmunt met ʼn’n saaklike maar raak siening. Afdeling vier bevat liefdesverse waarin die weerloosheid asook vergoddeliking van die beminde in enkele verse beskryf word. “''Die mense wat my liefhet''” is ʼn’n hoogtepunt, waar die geliefdes beskryf word asof hulle soos mos op die spreker groei en hy hulle dan as ʼn’n moskombersie orals saam met hom neem. Só beskut hulle hom in tyd van koue en geweld, maar as een van die geliefdes weggaan, is dit soos ʼn’n wond wat nie wil genees nie.<ref>Johann de Lange Blogspot: <nowiki>http://johanndelange.blogspot.co.za/2010_05_01_archive.html</nowiki></ref> Hierdie gedig word getoonset en deur verskeie kunstenaars gesing, terwyl dit ʼn’n groot treffer word vir onder andere [[Anton Goosen]]. “''Soldag''” is in feitlik alle opsigte ʼn’n groot verbetering op Bouwer se debuut.<ref>Brink, André P. “Rapport” 10 Maart 1974</ref>
 
“''Portrette private dele en kanttekeninge''” is sy derde bundel. Die “''portrette''” gedeelte van die titel is vervat in die eerste agt gedigte van die bundel, met gedigte oor televisie en televisie-akteurs en aktrises. Dit is veral “''Aktrise I en II''” en “''Drama drama''” wat knap voorbeelde van satire is. Verse 9-27 is die “''private dele''”, wat veral gay-liefde behandel (met “''Winter''” ʼn’n hoogtepunt), terwyl die slotgedeelte, “''kanttekeninge''”, ʼn’n losse versameling verse is.<ref>Brink, André P. “Standpunte” Nuwe reeks 154, Augustus 1981</ref><ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 19 no. 2, Mei 1981</ref><ref>Cloete, T.T. “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 21 no. 2, Junie 1981</ref>
 
“''Sirene van bloeisels''” is sy laaste bundel wat hy kort voor sy dood klaar redigeer. Die gedigte handel oor alledaagse dinge, veral oor sy vriende. Daar is ook ʼn’n afdeling met gedigte oor ʼn’n reis deur [[Ysland|Ysland,]], terwyl twee gedigte uit Yslands in Afrikaans bewerk word. Die bundel getuig van fyn waarneming, veral van mense. Daar is etlike gedigte vir gestorwenes (onder andere Koos Prinsloo, Daniël Kirstein en [[Manie van Rensburg]]), terwyl talle ander verse ook ʼn’n beheptheid toon met ouderdom en die dood, sodat die bundel bewustelik meer weemoed bevat as enige van sy ander bundels.<ref>Joan Hambidge Blogspot: <nowiki>http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/03/stephan-bouwer-sirene-van-bloeisels-2000.html</nowiki></ref> Sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, waaronder “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ʼn’n duisend en enkele gedigte''”, “''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''”, “''Digters en digkuns''”, “''Die dye trek die dye aan''”, “''Miskien sal ek die wingerd prys''”, “''Kraaines''”, “''Majesteit, die kat''” en “''Goudaar''”. <ref>Cilliers, Cecile “Rapport” 6 Augustus 2000</ref><ref>Grové, A.P. “Beeld” 3 Julie 2000</ref>
 
Bouwer se veelsydige belangstelling en talent het ook op die gebied van die luisterlied en kabaret ʼn’n impak. Bekendes soos [[Mynie Grové]] en [[Laurika Rauch]] maak van sy lirieke treffers, met die bekendste liedjie uit sy pen heelwaarskynlik “''Die'' ''mense wat ek liefhet''”, opgeneem deur [[Anton Goosen]]. “''Groot meneer''”, gesing deur Mynie Grové, word ook ʼn’n treffer. Die kabaret “''Van Berlyn tot Bapsfontein''” besorg aan Laurika Rauch ʼn’n Gallo-toekenning. Ook vir die sangeresse Annali van Rooyen en Amanda Strydom skryf hy lirieke. Sy komiese eenbedryf “''Die Brummers hou bruilof''” word deur P.J. du Toit en [[Temple Hauptfleisch]] in die versamelbundel “''Voetlig I''” opgeneem en ook apart gepubliseer deur Dalro. Die tema is die deurmekaarspul wat veroorsaak word deur die vele voorbereidings wat vir ʼn’n troue getref moet word en die gemoedere wat begin hoog loop. Hy skryf ook kortverhale wat in ''Tydskrif vir Letterkunde'' gepubliseer word en “''Ouboeta''” (oorspronklik “''Kersfees sonder Ouboeta''”), word deur Hennie Aucamp in die versamelbundel “''Blommetjie gedenk aan my''” opgeneem. Sy vertaling uit die Frans van Marguerite Duras se drama “''La Musica''” word in [[1978]] gepubliseer.<ref>Brink, André P. “Rapport” 10 September 1978</ref><ref>De Villiers, Aart “Die Transvaler” 14 Oktober 1978</ref><ref>Joubert, Maureen “Beeld” 6 November 1978</ref><ref>Potgieter, Tjaart “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 17 no. 2, Mei 1979</ref> 
 
== Publikasies<ref>http://www.worldcat.org/identities/lccn-n79-29914/</ref> ==
* 1969               So sal ons uitpasseer
* 1970               Die Brummers hou bruilof
* 1973               Soldag
* 1980               Portrette, private dele en kanttekeninge
* 2000               Sirene van bloeisels
 
=== Vertaling ===
* 1978               La Musica – Marguerite Duras
 
== Verwysings ==
Lyn 55:
 
=== Internet ===
* Beeld: <nowiki>http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/01/13/5/3.html</nowiki>
* Beeld: <nowiki>http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/07/10/1/2.html</nowiki>
* Beeld: <nowiki>http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/07/14/5/9.html</nowiki>
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1987/06/12/6/3.html</nowiki>
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1988/07/25/8/2.html</nowiki>
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1990/02/17/3/7.html</nowiki>
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1990/02/19/3/1.html</nowiki>
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1999/07/10/3/18.html</nowiki>
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1999/07/14/8/7.html</nowiki>
* VolksbladRapport: <nowiki>http://152.111.111.687/argief/berigte/volksbladrapport/20001999/0107/2111/26/34.html</nowiki>
 
* RapportVolksblad: <nowiki>http://152.111.111.876/argief/berigte/rapportvolksblad/19992000/0701/1121/62/43.html</nowiki>
* Volksblad: <nowiki>http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2000/01/21/2/3.html</nowiki>
* Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2000/05/1/6/3.html
 
== Ander verwysings ==
{{Verwysings}}
 
{{DEFAULTSORT:Bouwe, Stephan}}
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse digters]]
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse regisseurs]]