Djin: Verskil tussen weergawes
geen wysigingsopsomming nie
No edit summary |
No edit summary |
||
Lyn 2:
’n '''Djin''', '''djinn''' of '''djien''' ([[Arabies]]: الجن, ''al-jinn'') is ’n bonatuurlike wese in vroeë Arabiese en later [[Islam]]itiese [[mitologie]] en die Islamitiese godsdiens.
==Etimologie==
Die woord "djin" kom van ''Jinn''
Die [[Afrikaans]]e woord [[Genius (mitologie)|genius]] kom van [[Latyn]] af en beteken ’n beskermgees van mense en plekke in die antieke [[Romeinse Ryk|Romeinse]] godsdiens.▼
==Die Koran==
Line 12 ⟶ 17:
Die Koran noem ook dat [[Mohammed]] as ’n profeet na "die djien en die mense" gegaan het (soera 51:56) en dat profete en boodskappers na albei gemeenskappe gestuur is<ref>Muḥammad ibn Ayyūb al-Ṭabarī, ''Tuḥfat al-gharā’ib'', I, bl. 68; Abū al-Futūḥ Rāzī, ''Tafsīr-e rawḥ al-jenān va rūḥ al-janān'', ble. 193, 341</ref> Nes mense sal djien geoordeel word op die Oordeelsdag en sal hulle na óf die Paradys (''Jannah'') óf die Hel (''Jahannam'') gestuur word na gelang van hul dade.<ref>''Tafsīr''; ''Bakhsh az tafsīr-e kohan'', bl. 181; Loeffler, bl. 46</ref>
==
[[Beeld:ManuscriptAbbasid.jpg|thumb|200px|’n Arabiese manuskrip van die ''[[Duisend-en-een-nag]]''.]]
▲''Jinn'' is ’n Arabiese [[versamelwoord]] wat afgelei is van die Semitiese stam <big>{{klh|jnn}}</big> (Arabies: جَنّ / جُنّ, ''jann''), wat hoofsaaklik "wegkruip" beteken. Sommige skrywers vertolk die woord se betekenis as "wesens wat verberg is van die sintuie".<ref>{{cite web|url=http://www.tyndalearchive.com/tabs/lane/|title=An Arabic-English Lexicon|author=Edward William Lane}}. p. 462.</ref> Verwante woorde sluit in die Arabiese ''majnūn'' ("besete" of, meer algemeen, "waansinnig"), ''jannah'' ("tuin") en ''janīn'' ("embrio").<ref>{{cite book |title=Dictionary of Modern Written Arabic |last=Wehr |first=Hans |authorlink=Hans Wehr |year=1994 |edition=4 |publisher=Spoken Language Services |location=Urbana, Illinois |isbn=978-0-87950-003-0 |page=164}}</ref> ''Jinn'' is die Arabiese meervoudsvorm; die enkelvoud is ''jinni''.
[[Beeld:LLW_Aladdin_genie.jpg|thumb|200px|Aladdin en die djin, gebou van Lego-blokkies.]]
Die sosiale struktuur van djins is dieselfde as mense s’n; hulle het ook konings, howe, troues en rourituele.<ref>Ṭūsī, p. 484; Fozūnī, p. 527</ref> ’n Algemene geloof is dat daar vyf ordes van djins is: die ''Marid'' (die sterkste soort), die ''Ifrit'', die ''Shaitan'', die ''Ghul'' (of ''Jinn'') en die ''Jann'' (die swakste soort).<ref>Hughes, Thomas Patrick. ''Dictionary of Islam''. 1885. "Genii" pgs. 133-138.</ref> Volgens ’n paar [[hadit]]-tradisies word djins in drie klasse verdeel: dié wat vlerke het en vlieg, dié wat soos slange en honde lyk en dié wat ononderbroke rondloop. Fozūnī beskryf hulle as wesens wat verskillende vorme het: Sommige lyk soos aasvoëls en slange, ander is lang mans met wit klere.<ref>Fozūnī, pp. 525–526</ref> Hulle kan selfs hul verskyning maak as drake, wilde-esels en ander diere.<ref>Kolaynī, I, p. 396; Solṭān-Moḥammad, bl. 62</ref> Hulle kan ook die menslike vorm aanneem om hul menslike slagoffers te mislei en vernietig.<ref>Mīhandūst, bl. 44</ref>
▲Die [[Afrikaans]]e woord [[Genius (mitologie)|genius]] kom van [[Latyn]] af en beteken ’n beskermgees van mense en plekke in die antieke [[Romeinse Ryk|Romeinse]] godsdiens.
Ibn Taymiyyah, ’n invloedryke [[Middeleeuse]] teoloog, het geglo djins is oor die algemeen "onkundig, vals, onderdrukkend en gevaarlik".<ref name="taym">Ibn Taymiyyah, ''al-Furqān bayna awliyā’ al-Raḥmān wa-awliyā’ al-Shayṭān'' ("Essay oor die Djin"), in Engels vertaal deur Abu Ameenah Bilal Phillips</ref> Hy het geglo djins is verantwoordelik vir baie van die "towerkrag" wat mense waarneem, en dat hulle met towenaars saamwerk om goed ongesiens op te lig, geheime waarhede aan waarsêers openbaar en die stem van afgestorwenes namaak tydens séances.<ref name="taym"/>
Sewe konings van die djins word tradisioneel verbind met die dae van die week:<ref name="Lebling2010">{{cite book|author=Robert Lebling|title=Legends of the Fire Spirits: Jinn and Genies from Arabia to Zanzibar|url=https://books.google.com/books?id=qKL3AgAAQBAJ&pg=PT87|date=30 Julie 2010|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-0-85773-063-3|pages=87}}</ref>
* Sondag: Al-Mudhib (Abu 'Abdallah Sa'id)
* Maandag: Murrah al-Abyad Abu al-Harith (Abu al-Nur)
* Dinsdag: Abu Mihriz (or Abu Ya'qub) Al-Ahmar
* Woensdag: Barqan Abu al-'Adja'yb
* Donderdag: Shamhurish (al-Tayyar)
* Vrydag: Abu Hasan Zoba'ah (al-Abyad)
* Saterdag: Abu Nuh Maimun
Stories oor djins word in baie Moslem-kulture oor die wêreld heen aangetref. In die provinsie Sindh in [[Pakistan]] het die storie van die djin in die [[Abbasidiese Kalifaat|Abbasidiese tydperk]] ontstaan en dit het deel van die plaaslike folklore geword. Daar is manlike en vroulike djins (''jinn'' en ''jiniri'' onderskeidelik). Verhale oor vroulike djins sluit in ''Jejhal Jiniri''.
Nog verhale oor djins word aangetref in die ''[[Duisend-en-een-nag]]'',<ref name="classiclit.about.com">[http://classiclit.about.com/library/bl-etexts/arabian/bl-arabian-jinni.htm The fisherman and the Jinni] by About.com Classic Literature</ref><ref>[http://www.idriesshahfoundation.org/books/tales-of-the-dervishes/ Idries Shah - Tales of the Dervishes] by die ISF-webtuiste</ref><ref>[http://www.wollamshram.ca/1001/Vol_10/tale169.htm Ma’aruf the Cobbler and His Wife]</ref> onder meer in die bekende verhaal ''[[Aladdin|Aladdin en die Towerlamp]]''.<ref>[http://classiclit.about.com/library/bl-etexts/arabian/bl-arabian-alladin.htm The Arabian Nights - Aladdin; or, The Wonderful Lamp] by About.com Classic Literature</ref>
==Galery==
<gallery>
Beeld:Kitab al-Bulhan --- devils talking.jpg|Die swart koning van die djins Al-Malik al-Aswad, in die laat 14de eeu, ''Boek van Wondere''.
Beeld:Illustration of Aladdin Flying Away with Two People from the Arabian Nights.jpg|Aladdin vlieg weg saam met twee mense, uit ''Duisend-en-een-nag'', omstreeks 1900.
Beeld:Jinn from Ali manuscript.jpg|Ahsan-ol-Kobar, ''Ali en die Djin''. Golestan Palace, 1568.
Beeld:John Tenniel - The sleeping genie and the lady.jpg|Die slapende djin en die dame, uit ''Duisend-en-een-nag'', illustrasie deur sir John Tenniel, 1912.
Beeld:He's_behind_you.jpg|’n 1886-teaterplakkaat vir ’n produksie van die pantomime ''Aladdin'' met ’n paar djins op die agtergrond.
Beeld:Kitab al-Bulhan -- devil.jpg|’n Bladsy uit die 14de/15de-eeuse manuskrip ''Kitab al-Bulhan'', of ''Boek van Wondere''.
Beeld:Kitab al-Bulhan --- 3-headed devil.jpg|Huma, ’n driekoppige demoon.
Beeld:Kitab al-Bulhan -- devils.jpg|Die vroulike demoon Tabia help met ’n bevalling.
Beeld:Book of Wonders folio 32a.jpg|Maimun, die djinkoning van Saterdag.
</gallery>
==Verwysings==
{{Verwysings|2}}
==Bronne==
{{refbegin|2}}
* Abu al-Futūḥ Rāzī, ''Tafsīr-e rawḥ al-jenān va rūḥ al-janān'' IX-XVII (tot dusver gepubliseer), Teheran, 1988.
* Moḥammad Ayyūb Ṭabarī, ''Tuḥfat al-gharā’ib'', red. J. Matīnī, Teheran, 1971.
* Abū Jaʿfar Moḥammad Kolaynī, ''Ketāb al-kāfī'', red. A. Ghaffārī, 8 vols., Teheran, 1988.
* Edward William Lane, [http://www.studyquran.org/LaneLexicon/Volume2/00000098.pdf ''An Arabic-English Lexicon''], Beiroet, 1968.
* L. Loeffler, ''Islam in Practice: Religious Beliefs in a Persian Village'', New York, 1988.
* M. Mīhandūst, ''Padīdahā-ye wahmī-e dīrsāl dar janūb-e Khorāsān'', Honar o mordom, 1976, bl. 44–51.
* Solṭān-Moḥammad ibn Tāj al-Dīn Ḥasan Esterābādī, ''Toḥfat al-majāles'', Teheran.
* Moḥammad b. Maḥmūd Ṭūsī, ''Ajāyeb al-makhlūqāt va gharā’eb al-mawjūdāt'', red. M. Sotūda, Teheran, 1966.
{{refend}}
==Eksterne skakels==
| |||