Philip de Vos: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 1:
'''Phillip de Vos''' is 'n sanger, onderwyser, fotograaf en [[skrywer]] van [[Afrikaans]]e gedigte en kinder- en jeugverhale.
 
== Lewe en werk ==
Philip Wouter de Vos is op 16 Junie 1939 in [[Bloemfontein]] gebore as een van drie kinders. Hy het 'n broer, Jan, en 'n suster, Rea. Sy pa Philip Wouter de Vos, was 'n sakeman (hout- en steenkoolhandelaar) en sy ma was Matty de Vos. Hy het skoolgegaan by die Laerskool Willem Postma en Hoërskool Sentraal in Bloemfontein en gematrikuleer in 1956. Hierna verwerf hy in 1960 'n B.A.-graad met Afrikaans-Nederlands en Engels as hoofvakke aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat. Hy verwerf ook sy Onderwysdiploma. Op universiteit is Karel Schoeman een van sy medestudente. Hy is vir ʼn’n klompie jare hierna taalonderwyser aan die Hoërskool Koot Niemann net buite Bloemfontein en [[Engels]] onderwyser by die Hoërskool Model. In hierdie tyd studeer hy deeltyds sang by Grace Butler en vertolk verskeie rolle vir die Streekraad vir Uitvoerende Kunste van die Oranje-Vrystaat [[Sukovs|(SUKOVS)]]. In 1967 vestig hy hom in Kaapstad, waar hy sang neem by Adelheid Armbold en Lloyd Strauss-Smith en in operarolle vir die Kaapse Raad vir Uitvoerende Kunste [[Kruik|(KRUIK)]] optree. Hier gee hy Engels en Afrikaans by "Cape Town High School", maar verlaat die onderwys in 1973 om op ʼn’n vryskutbasis in operas op te tree. Hy keer vir twee jaar tot die einde van 1979 terug na die onderwys, maar vanaf 1980 tot 1997 is hy as sanger voltyds in diens van KRUIK se operakoor. Hy vertolk in sy loopbaan meer as sestig karakterrolle in operas en tree ook op in operettes, musiekblyspele en oratoriums. Die inkorting van die subsidies aan die streekkunsterade dwing hom om ʼn’n pakket te neem, waarna hy as vryskut hom voltyds op sy skryfwerk, [[fotografie]] en sang toespits. Hy lewer gereeld vryskutwerk vir tydskrifte en word saam met die illustreerder Piet Grobler baie bekend wanneer sy “''Kat se blad''”-strokies in ''De Kat'' begin verskyn. Hierdie strokies is so gewild dat dit later in boekvorm verskyn.
 
In sy vrye tyd beoefen hy fotografie en is onder andere in 1983 algehele wenner van ''The Cape Times'' se fotografiekompetisie en in 1984 wenner van die kompetisie uitgeskryf deur die tydskrif ''Creative Photography''. As fotograaf het hy verskeie eenman-uitstallings van sy werk, wat insluit die surrealistiese fotoreeks “''Die reis / The journey''” wat in 2007 tydens die Woordfees op Stellenbosch te sien is.
 
Verskeie plaaslike komponiste toonset van sy gedigte (onder andere Albie Louw, Pieter de Villiers, Peter Klatzow en Rosa Nepgen) en hy en Albie Louw voer hierdie liedjies op by meer as 300 skole, universiteite en plaaslike kunstefeeste. Hulle neem ook ʼn’n CD op onder die titel “''Brommer in die sop''”. As aanbieder op Radiosondergrense vervaardig hy na intensiewe navorsing ʼn’n lesingreeks oor die musiek van Mozart, waarin hy meer oor die mens vertel en sy musiek speel. Die sukses van hierdie reeks lei tot soortgelyke reekse oor Tchaikovsky, Schubert en Mendelssohn. Hy woon eers in Tamboerskloof in Kaapstad en verhuis later na Groenpunt. As depressielyer ontvang hy selfs per geleentheid hospitaalbehandeling.
 
== Skryfwerk ==
Dit is eers na 1973 dat hy ernstig begin skryf, nadat hy nie op skool of op universiteit tekens van groot talent getoon het nie. Hy is veral bekend vir sy volkse, speelse verse, wat meermale in limeriekvorm gestalte kry en in bundels soos “''Daar’s bitterals in die heuningwals''”, “''Moenie ʼn’n mielie kielie nie''”,<ref>Weideman, George “Die Burger” 15 Februarie 1990</ref> “''Die Worcester Asporcester''” en “''Die deng van Gauteng''” opgeneem word. Die knap humor, wat oënskynlik op kinders gerig is maar tog ook volwasse en diep is, weerspieël telkens sosiale kommentaar en ʼn’n sensitiewe kyk op die lewe met sy goed en sleg. “''Daar's bitterals in die heuningwals''” word in 1989 deur die Akademie bekroon met die Eugène Marais-prys. Die M.E.R.-prys in 1996 en die Alba Bouwer-prys in 1998 word toegeken aan “''Moenie ʼn’n mielie kielie nie''”. Spesifiek net vir kinders skryf hy speelse verse in “''O togga! ʼn’n Gogga''”, “''Brommer in die sop''” en ander bundels. Soos in meeste van sy boeke is hier besondere klem op die natuur, diere, insekte en die mens. In “''Mallemeuleman''” word ʼn’n keur uit al sy bundels verse saamgestel, met ook veertig nuwe versies onder die titel “''Gister se koeksister''”. Verskeie bloemlesings vir volwassenes neem van sy verse op, waaronder “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in ʼn’n duisend en enkele gedigte''”, “''Digters en digkuns''” en “''Die dye trek die dye aan''”.
 
Piet Grobler doen die illustrasies en hy skryf die verse vir die plesierige hekeling van klassieke verhale in “''Kat se blad''”, wat eers as strokies in ''De Kat'' en later ''Insig'' verskyn. Sy fotoboek <ref>Greeff, Rachelle “Rapport” 17 September 2006</ref>“''Milieu''”, met foto’s van prominente figure in die kunstewêreld, word in 2006 gepubliseer en die foto’s word ook uitgestal by die Klein Karoo Nasionale Kunstefees.<ref>Steenberg, Elsabe “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 27 no. 1, Februarie 1989</ref>. “''Kop op ʼn’n blok''” <ref>Lategan, Herman “Rapport” 6 Mei 2012</ref>is ʼn’n keur uit sy blog-inskrywings op die Internet en artikels in koerante en tydskrifte, ingedeel in twaalf afdelings en 42 hoofstukke.<ref>Vercuil, N Literator: <nowiki>http://www.literator.org.za/index.php/literator/article/viewFile/396/559</nowiki></ref>. Dit is ʼn’n bonte versameling van wisselende gehalte met persoonlike betragtings en menings oor alles en nog wat, waarin sy humor en pittige versies gereeld pret verskaf.
 
Sy eerste kinderverhaal is “''Wolfgang Amadeus Muis''”, wat vertel van ʼn’n bedorwe musikale dogtertjie wat muise haat, maar hulle kry kans om wraak te neem. Hierdie boek word in 1986 by die Bologne-boekefees gekies vir die Internasionale White Raven's Collection. Ook sy volgende kinderverhaal “''Belladonna Prima Donna''” het ʼn’n musiek agtergrond, want Belladonna Muis stel belang in opera, maar nie die ander muise nie.<ref>Steenberg, Elsabe “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 27 no. 1, Februarie 1989</ref> “''Karel van Krieketstraat''” is ʼn’n jeugverhaal gegrond op sy eie jeug, wat afspeel tussen sub B en standerd drie in Bloemfontein. Deur Karel se ervarings doen hy lewensondervinding op, soos die wonder van boeke en stories wat sy dogtermaatjie Sally-Jane vir hom voorlees; die trauma van ʼn’n pa wat van die oorlog terugkeer maar so verander het dat hy sy dogter mishandel; en die biblioteekjuffrou wat sy selfbeeld versterk deur sy sangtalent as meer belangrik aan te prys as die geveg wat hy verloor het. Wanneer Karel-hulle teen die einde wegtrek plaas toe, voel die leser saam met hom hartseer. Die jeugverhaal oor Mozart, “''Trazom''” (waar die naam Mozart omgedraai is) word later verwerk as<ref>Aucamp, Hennie “Rapport” 6 Mei 2007</ref> “''Totsiens Tommasino''”. “''Trazom''” word ook in Frans vertaal en Johann de Lange neem die fragment “''Tweeluik''” hieruit op in sy versamelbundel “''Soort soek soort''”. In die kinderverhaal oor Van Gogh,<ref>Steenberg, Elsabe “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 29 no. 2. Mei 1991</ref>, “''Vincent van Gogga''”, is die hoofkarakter Vincent ʼn’n vlooi, wat kennis maak met die vlooi Ghôghaa (Gauguin). Hoewel dit ʼn’n kinderverhaal is, sorg die fyn humor en subtiele kommentaar op maatskaplike sake dat ook volwassenes hierdie boek sal geniet. “''Vincent van Gogga''” wen die ATKV-kinderboekprys vir 8-9 jaar in 1991 en word eervol vermeld tydens die toekenning van die C.P. Hoogenhout-prys in 1992. In die “''Oxford Storieboom''”-reeks (“''Giere en grille''”, “''Warrelwind se kind''” en “''Sproete en snoete''”) lewer hy rympies en raaisels vir kinders en in die “''Ekonopret''”-reeks lewer hy “''Van Rand en sent tot insolvent''”. Laasgenoemde boek het ten doel om beginsels van entrepreneurskap aan kinders te leer en vertel die verhaal van ʼn’n seun wat ʼn’n lotery wen en oornag ryk word, net om sy rykdom vinnig weer te verloor. “''Karnaval van die diere''” is ʼn’n verwerking van die komponis Camille Saint-Saëns se werk, wat vir leeus, hoenders, muile, skilpaaie, olifante, kangaroes en nader dierekaraktersketse vir twee klaviere en ʼn’n kamerorkes geskryf is. De Vos verwerk dit deur verse vir elke dier te skryf. Hierdie boek is baie gewild en word in Engels, Duits, Italiaans en Nederlands vertaal en in Nederland, Italië, Duitsland en die Verenigde State van Amerika gepubliseer. “''Karnaval van die diere''” word ook verwerk vir die verhoog en onder andere by die Stellenbosse Fees en die Klein Karoo Nasionale Kunstefees opgevoer. In navolging van hierdie sukses skryf hy “''Prente by ʼn’n uitstalling''”, verse wat hy na aanleiding van die gelyknamige klaviersiklus van die Russiese komponis Moessorgski skryf en saam met die pianis Tertia Visser-Downie regdeur die land opvoer. Piet Grobler illustreer daarna die verse vir die publikasie daarvan.
 
Hy vertaal en verwerk ook verskeie boeke in Afrikaans. Hierdie verwerkings sluit in “''Eerste rympies vir kleuters''”, “''Ek is ʼn’n teepot''”, “''Geluide''”, “''Kleure''”, “''Klop, klop, klop''”, “''Om en om die blomtuin''”, “''Syfers''” en “''Teenoorgesteldes''”. Hy doen ook berymde vertalings van kinderboeke, soos<ref>Loots, Sonja “Rapport” 19 Mei 2002</ref> “''Die spree met foete''”,<ref>Snyman, Maritha “Beeld” 25 November 2002</ref> na aanleiding van Annie M.G. Schmidt se werk in Nederlands, waarvoor hy ʼn’n internasionale Ibby-prys verwerf. Van Hans Christian Andersen vertaal hy onder andere “''Die herderin en die skoorsteenveër''”, “''Die keiser se nuwe klere''”, “''Die lelike eendjie''”, “''Die prinses en die ertjie''”, “''Die teepot''” en “''Die tonteldoos''”. Van Julia Donaldson vertaal hy “''Die goorgomgaai''”, “''Die goorgomgaaitjie''” en “''Is daar plek op jou besem?''”, en van Wendy Hartmann “''Abrakadabra 123''”, “''Abrakadabra ABC''” en “''Ons hou partytjie''”. Hy vertaal en verwerk ook boeke van Ian Beck, Quentin Blake, Emma Chichester Clark, Ruth Craft, Lida Dijkstra, Dr. Seuss, Keith Faulkner, Mwenye Hadithi, Bob Hartman, Fiona Hayes, Gail Jorgensen, Anne Marie Linden, Vic Parker, Margaret Ramsbottom, Anushka Ravishankar, Paul Rogers en Patricia Thomas. 'n Meer volledige lys van sy vertalings word hieronder aangeheg. In die “''Groot sangboek in volle kleur''” berym hy 130 liedere uit Duits in Afrikaans en verder skryf hy die lirieke vir verskeie animasieprogramme op televisie. Sy tekste word opgeneem in verskeie versamelbundels, waaronder “''Goue lint my storie begint''”, “''Keur vir ons kinders''”, “''Goue fluit my storie is uit''”, “''In ons goeie boekies''” en “''Veerkrag''”.
 
== Eerbewyse ==
Benewens die pryse wat sy boeke wen, word hy ook op ander maniere vereer. In 1997 wen hy en die kunstenaar Piet Grobler 'n Mondi-prys vir hulle strokies in “''De Kat”''. Die kunstenares Rochelle Beresford van Tulbagh lê baie van sy verse op keramiekborde en eetstelle vas. Verskeie plaaslike komponiste toonset van sy gedigte, onder andere Albie Louw, Pieter de Villiers, Peter Klatzow en Rosa Nepgen. Die honderdjarige bestaan van Hoërskool Sentraal in Bloemfontein word in 2005 gevier met ʼn’n produksie getiteld “''Brommer sonder brieke''” waarvan sy limerieke die kern vorm en hy ook self daarin optree.
 
== Publikasies ==
Lyn 26:
|-
|1984
|O togga! ʼn’n Gogga!
|-
|1986
Lyn 62:
|-
|1995
|Moenie ʼn’n mielie kielie nie
|-
|
Lyn 98:
|-
|2012
|Kop op ʼn’n blok
|-
|
Lyn 125:
|-
|
|Daar’s ʼn’n yslike bries as ʼn’n olifant nies! – Patricia Thomas
|-
|1992
|Eerste Rympies vir Kleuters
|-
|
Lyn 143:
|-
|1994
|Sussie Seekoei red ʼn’n apie
|-
|
|Die Groot Sangboek
|-
|
|Propvol Tjokvol
|-
|
|Wanja se Vreemde Winternag
|-
|1997
Lyn 158:
|-
|1998
|Ek Sien
|-
|1999
Lyn 173:
|-
|
|Klop, klop, klop       
|-
|
Lyn 179:
|-
|
|Teenoorgesteldes
|-
|2003
Lyn 185:
|-
|
|Ek is ʼn’n teepot
|-
|
|Missy mouse
|-
|
Lyn 197:
|-
|
|Vier kartonboekies
|-
|
Lyn 206:
|-
|
|Die Tyd is om!
|-
|
Lyn 218:
|-
|
|Die Teepot – Hans Christian Andersen
|-
|
Lyn 236:
|-
|2007
|Moeder Gans se rympies en stories
|-
|
|Formula Three two one
|-
|
|Lula die koei wat anders was
|-
|2008
|Mag ek in jou doek loer?
|-
|
Lyn 257:
|-
|
|Saamleesstories vir snuiters
|-
|
Lyn 263:
|-
|2009
|Tom se superhero onderbroek
|-
|2012
Lyn 269:
|-
|2014
|Die dag toe Louis deur ʼn’n grop gegryp is – Johan Fardell
|-
|
Lyn 284:
 
=== Boeke ===
* Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004”. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe. 2005
* Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) “Digters en digkuns”. Perskor-Uitgewers  Kaapstad. Vyfde uitgawe. Sewende druk. 2007
* Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) “Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom”. Lapa-Uitgewers. Eerste uitgawe. Tweede druk. 2005
 
=== Tydskrifte en koerante ===
Lyn 298:
* Leuvennink, Jacqueline “Insig en deernis” “Lantern” Jaargang 44 no.3 Lente 1995
* Pople, Laetitia “Woorde De Vos se enkele inspirasie” “Beeld” 20 Maart 2007
* Pretorius, Liesl “Rympiemaker laat dit borrel soos ʼn’n kraan wat oopgedraai is” “Volksblad” 12 Julie 2002
* Pretorius, Réna “Eugène Marais-prys aan Philip de Vos: Huldigingswoord” Tydskrif vir Letterkunde”
* Jaargang 28 no. 2, Mei 1990
* Rautenbach, Elmari “Beleë talente” “De Kat” Junie 1998
Lyn 313:
* La Vita, Murray Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2009/05/15/SK/7/devoss.html
* LinkedIn: https://za.linkedin.com/in/philip-de-vos-05491b16
* LitNet ATKV-Skrywersalbum 15.07. Julie 2009: www.litnet.co.za
* Malan, Mariana Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1998/06/26/5/5.html
* NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/707
* Pople, Laetitia Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/03/08/SK/16/kunsphilipdevos.html</nowiki>
* Radiosondergrense: http://www.rsg.co.za/Aanbieder/158/Philip-de-Vos
* Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/devosph.html
Lyn 326:
 
=== Resensies ===
{{Verwysings}}
 
{{DEFAULTSORT:De Vos, Phillip}}
[[Kategorie:Afrikaanse skrywers]]