Teleskoop: Verskil tussen weergawes

’n '''Teleskoop''' is, net soos 'n verkyker, 'n [[optika|optiese]] instrument waarmee verafgeleë voorwerpe vergroot waargeneem kan word. Die naam kom uit Grieks en beteken letterlik "ver-kyker".<ref>[http://www.archive.org/stream/galileohislifean011377mbp/galileohislifean011377mbp_djvu.txt archive.org ''Galileo His Life And Work'' deur J.J. Fahie.]</ref><ref>[[#Reference-Sobel-2000|Sobel (2000, bl. 43)]], [[#Reference-Drake-1978|Drake (1978, p.196)]]</ref><ref>Rosen, Edward, ''The Naming of the Telescope'' (1947)</ref> Terwyl 'n [[verkyker]] ontwerp is om op relatief kort afstande te gebruik, is 'n teleskoop ontwerp vir [[sterrekunde|sterrekundige]] waarnemings, dus op baie groot afstande. Die eerste bekende praktiese teleskope is aan die begin van die [[17de eeu]] in [[Nederland]] uitgevind; hulle het met glaslense gewerk en was dus refraktorteleskope (ook genoem ligbrekers).

 

Die eerste reflektorteleskope (ook genoem spieëlteleskope), wat met spieëls werk, is binne ’n dekade ontwerp. In die 20ste eeu het talle soorte teleskope ontstaan, soos radioteleskope in die 1930's en infrarooiteleskope in die 1960's. Die woord "teleskoop" verwys nou na ’n groot verskeidenheid instrumente wat verskillende dele van die [[elektromagnetiese spektrum]] kan waarneem.

 

Die eerste bekende werkende teleskope was die refraktorteleskope wat in 1608 in Nederland die lig gesien het. Hul uitvinding word toegeskryf aan drie mense: Hans Lippershey en Zacharias Janssen, twee brilmakers in Middelburg, en Jacob Metius van Alkmaar.<ref>[http://galileo.rice.edu/sci/instruments/telescope.html galileo.rice.edu ''The Galileo Project > Science > The Telescope'' deur Al Van Helden.]</ref> [[Galileo Galilei|Galileo]] het in Junie 1609 van die Nederlandse teleskoop gehoor en binne ’n maand sy eie gebou.<ref>[http://books.google.com/books?id=Lq1rd1ecFCYC&pg=PA15&lpg=PA15&dq=Galileo++Dutch+telescope+in+June+1609&source=bl&ots=BXPFWi9EYE&sig=QKgRU4Fuj5lSSrY3OHNtlOk983M&hl=en&sa=X&ei=F7hbUMDmHqmP0QGLooDoAg&ved=0CDcQ6AEwAg#v=onepage&q=Galileo%20%20Dutch%20telescope%20in%20June%201609&f=false Aleck Loker, Profiles in Colonial History, bl. 15]</ref> Hy het die volgende jaar sy ontwerp in ’n groot mate verbeter.

 

In die 20ste eeu is ook teleskope ontwerp wat met ’n groot verskeidenheid golflengtes werk, van radio- tot [[gammastraal|gammastrale]]. Die eerste radioteleskoop is in 1937 in gebruik geneem. Sedertdien is ’n groot verskeidenheid komplekse sterrekundige instrumente ontwikkel.

 

Die naam "teleskoop" dek ’n groot reeks instrumente. Die meeste neem [[elektromagnetiese straling]] waar.

 

| colspan=8 align=center|'''[[Elektromagnetiese spektrum|Ligvergelyking]]'''

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|}

Teleskope kan ook geklassifiseer word volgens ligging, soos grond- of ruimteteleskope. Nog ’n klassifikasie is of hulle deur professionele [[sterrekundige]]s of amateurs gebruik word. ’n Terrein of voertuig met een of meer groot teleskope of ander instrumente word ’n sterrewag genoem.

 

Verskillende soorte teleskope wat met verskillende golflengtes werk, verskaf verskillende soorte inligting van dieselfde voorwerp. Al dié inligting saam gee ’n groter geheelbeeld.

 

* [[Hubble-ruimteteleskoop]]

* [[Suider-Afrikaanse Groot Teleskoop]]

{{Verwysings}}

 

* ''Contemporary Astronomy – 2de uitg.'', Jay M. Pasachoff, Saunders Colleges Publishing – 1981, ISBN 0-03-057861-2

* {{Citation

* Sabra, A. I. & Hogendijk, J. P. (2003), The Enterprise of Science in Islam: New Perspectives, MIT Press, pp.&nbsp;85–118, ISBN 0-262-19482-1

 

* [http://telescopes.stardate.org/ ''Galileo to Gamma Cephei – The History of the Telescope'']

* [http://www.timeline-help.com/telescope-timeline.html Tydlyn van die teleskooptegnologie]

 

[[Kategorie:Teleskope| ]]