Vallei van die Konings: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k →‎Eksterne skakels: Link FA is now handled by Wikidata, removed: {{Link FA|ar}} (2) using AWB (10861)
No edit summary
Lyn 4:
| onderskrif = Die ligging van die Vallei van die Konings in die Thebaanse Heuwels wes van die [[Nyl]] (Oktober 1988).
| plaaslik = ''Wādī al Mulūk'', وادي الملوك
| land = {{vlagland|Egipte}}
| koördinate = {{Koördinate|25|44|27|N|32|36|8|O}}
| soort = Dodeakker
Lyn 16:
| kriteria = i, iii, vi
| verwysings = [http://whc.unesco.org/en/list/87 87]
| streek = [https[://en.wikipedia.org/wiki/List_of_World_Heritage_Sites_in_the_Arab_States:List of World Heritage Sites in the Arab States|Arabiese State]]
| oppervlakte =
| inskripsie =
| beskrywing = Ancient Thebes with its Necropolis
| unesco = † [http://whc.unesco.org/en/list/?search=&search_by_country=&type=&media=&region=&order=region Streek soos deur Unesco geklassifiseer.] <br><span style="margin:0.5em; color:#555;"/>* [http://whc.unesco.org/en/list Naam soos op die Wêrelderfenislys]<br/><span style="margin:0.5em; color:#555;"></span>
}}
 
Die '''Vallei van die Konings''' ([[Arabies]]: وادي الملوك, ''Wādī al Mulūk'') is ’n vallei in [[Egipte]] waar grafkelders in die [[16de eeu v.C.|16de]] tot [[11de eeu v.C.]] byna 500 jaar lank gebou is vir [[farao|farao's]] en ander adellikes van die [[Nuwe Ryk]] (die [[18de Dinastie|18de]] tot [[20ste Dinastie]] van [[Antieke Egipte]]).<ref>Maspero (1913), p.182</ref><ref>{{cite web | title = Theban Mapping Project |publisher=Theban Mapping Project| url=http://www.thebanmappingproject.com | accessdate = 2006-12-04 }}</ref> Die vallei is op die westeroewer van die [[Nyl]]rivier geleë, oorkant [[Thebe, Egipte|Thebe]] (die moderne [[Luxor]]), in die hart van die Thebaanse Dodeakker.<ref name="silottip13">Siliotti (1997), p.13</ref> Die ''wadi'' bestaan uit twee valleie, die Oostelike Vallei (waar die meeste koninklike grafkelders is) en die Westelike Vallei.
 
Sedert die ontdekking in 2005 van ’n nuwe grafkelder (KV63) en in 2008 van nog twee grafkelderingange,<ref name="SPOTLIGHT_INTERVIEW_2008 ">{{cite web|url=http://guardians.net/spotlite/spotlite-hawass-2008.htm|title=Spotlight Interview: 2008|author=Zahi Hawass|publisher=The Plateau: Amptelike webtuiste van dr. Zahi Hawass|accessdate=2008-08-15}}</ref> huisves die vallei 63 bekende grafkelders wat in grootte wissel van KV54, ’n eenvoudige put, tot KV5, ’n komplekse kelder net meer as 120 grafkamers.<ref>{{cite web|url=http://www.thebanmappingproject.com/sites/browse_tomb_450.html|publisher=Theban Mapping Project|accessdate=2008-08-09|title=Valley of the Kings}}</ref> Die koninklike grafkelders is versier met tonele uit die [[Egiptiese mitologie]] en gee aanduidings van die geloof en begrafnisrituele van die tydperk. Dit lyk of al die kelders in antieke tye al geopen en beroof is, maar dit gee steeds ’n blik op die weelde en mag van die farao's.
 
Groot [[argeologie]]se en [[Egiptologie]]se uitgrawings vind sedert die einde van die [[18de eeu]] hier plaas en dit is ’n bron van voortdurende belang en navorsing. In die moderne tyd het die vallei beroemd geraak met die ontdekking van [[Toetankamen]] se grafkelder met sy gerugte van die [[Vloek van die Farao's]].<ref>{{cite web | url=http://news.nationalgeographic.com/news/2005/05/0510_050506_tvcurse.html | title = Egypt's "King Tut Curse" Caused by Tomb Toxins? | publisher = National Geographic | accessdate = 2006-12-08}}</ref>) Dit is een van die bekendste argeologiese terreine in die wêreld en in 1979 het dit ’n [[Unesco]]-[[wêrelderfenisterrein]] geword saam met die res van die Thebaanse dodeakker.<ref>{{cite web | title = Ancient Thebes and its necropolis | publisher = UNESCO Work Heritage Sites | url=http://whc.unesco.org/en/list/87| accessdate = 2006-12-04 }}</ref>
 
Uitgrawings en die bewaring van artefakte duur voort en ’n nuwe toeristesentrum is onlangs geopen.
 
== Geologie ==
Die soorte grond in die vallei wissel van digte [[kalksteen]] en ander [[afsettingsgesteente]] wat die kranse van die vallei en die nabygeleë [[Deir el-Bahri]] vorm, tot sagte lae kleigrond. Die afsettingsgesteente het tussen 35&nbsp;miljoen en 56&nbsp;miljoen jaar gelede gevorm. Gedurende die [[Pleistoseen]] is die vallei deur bestendige reën uitgekalwe.<ref name="ThebanMapGeology">{{cite web | title = Geography and Geology of the Valley | publisher = Theban Mapping Project | url=http://www.thebanmappingproject.com/articles/article_1.html | accessdate = 2006-12-04 }}</ref> Daar is tans min reën dwarsdeur die jaar in hierdie deel van Egipte, maar soms is daar oorstromings wat ook die vallei raak en tonne grond in die oop grafte stort.<ref>Sampsell (2003), p.78</ref>
 
Line 37 ⟶ 38:
{{Panorama|Valley of the Kings panorama.jpg|4000x200px|’n Panorama van die vallei, in ’n noordelike rigting.}}
 
== Geskiedenis ==
[[Lêer:Ägypten Tal der Könige.jpg|thumbduimnael|300px|al-Qurn oorheers die vallei.]]
Die Thebaanse Heuwels word oorheers deur die piek van [[al-Qurn]], wat die Antieke Egiptenare ''ta dehent'', of "Die Piek", genoem het.<ref name="kv5histdevelopment">{{cite web|url=http://www.thebanmappingproject.com/articles/article_2.3.html| publisher=Theban Mapping Project | title= Historical Development of the Valley of the Kings in the New Kingdom | accessdate = 2006-12-13 }}</ref> Dit het ’n [[Egiptiese piramide|piramide-agtige]] voorkoms en dit is moontlik dat dit die vorm van die piramides uit die [[Ou Ryk]] beïnvloed het, meer as duisend jaar voordat die eerste grafkelders in die vallei gegrawe is.<ref>Dodson (1991), pp.5-7</ref><ref>Reeves en Wilkinson (1996), p.17</ref>
 
Hoewel die piramides van die [[Giza|Giza-plato]] kenmerkend van Antieke Egipte geword het, is die meeste grafkelders in rotse uitgekap. Die meeste piramides en [[mastaba]]s bevat dele wat in die grond uitgegrawe is en daar is grafkelders wat ten volle in die gesteende uitgekap is wat uit die Ou Ryk dateer.<ref name="">{{cite web|url=http://www.thebanmappingproject.com/articles/article_2.2.html|title=Historical Development of Royal Cemeteries outside Thebes and inside Thebes (Early Dynastic-Second Intermediate Period)|accessdate=2008-08-08|publisher=Theban Mapping Project}}</ref>
Line 49 ⟶ 50:
Ondanks die naam Vallei van die Konings is talle adellikes en die vroue en kinders van sowel farao's as adellikes ook hier begrawe. Net sowat 20 van die grafkelders was vir konings.<ref>Siliotti (1996), p.29</ref> Omstreeks die tyd van [[Ramses I]] (omstreeks 1301 v.C.) is die bou van grafkelders voortgesit in die aparte [[Vallei van die Koninginne]].<ref>Siliotti (1996), p.70</ref>
 
=== Koninklike dodeakker ===
Die amptelike naam van die dodeakker in die tyd van Antieke Egipte was "Die Groot en Majestueuse Nekropolis van die Miljoene Jare van die Farao's, die Lewe, Krag en Gesondheid in die Weste van Thebe", of meer algemeen ''Ta-sechet-maät'' (die "Groot Veld").<ref name="silottip12">Siliotti (1997), pp.12-13</ref> Die naam in [[Egiptiese hiërogliewe|hiërogliewe]] is:<ref name="silottip12" />
 
Line 58 ⟶ 59:
Tydens die [[19de Dinastie|19de]] en die [[20ste Dinastie]] was daar ’n toename in bouwerk in die vallei, asook in die Vallei van die Koninginne. [[Ramses II]] het ’n enorme graftombe laat bou en [[Ramses III]] het een laat bou vir sy seuns.<ref>{{cite web|url=http://www.thebanmappingproject.com/articles/article_12.1.html|title=KV 5 History|publisher=Theban Mapping Project|accessdate=2008-08-07}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.thebanmappingproject.com/sites/browse_tomb_817.html|title=KV 3 (Son of Rameses III)|publisher=Theban Mapping Project|accessdate=2008-08-07}}</ref> Sommige konings van dié tyd is nie hier begrawe nie of hul grafkelders is nog nie ontdek nie: [[Toetmoses II]] is dalk by [[Dra' Aboe el-Naga']] begrawe en [[Smenchkare]] se grafkelder is nog nie opgespoor nie. [[Ramesses VIII]] is waarskynlik ook elders begrawe.
 
Tydens die [[Ou Ryk]] is die grafkelder van die farao's verbind met ’n dodetempel wat ’n ent verder weg geleë was.<ref name="kv5histdevelopment" /> Tydens feeste is hierdie [[Egiptiese tempel|tempels]] besoek; die interessantste van dié geleenthede was die "Mooi Fees van die Vallei" wanneer die heilige bote van [[Amoen]]-[[Ra]], sy vrou, [[Moet]], en sy seun, [[Chonsoe]], uit die tempel van Karnak gebring is om die dodetempels van afgestorwe konings op die westeroewer en hul altare in die Thebaanse Dodeakker te besoek.<ref>Strudwick and Strudwick (1999) p.78</ref>
 
=== Grafnommers ===
Die moderne afkorting "KV" staan vir ''Kings' Valley'', en die grafte is genommer in die volgorde waarin hulle "ontdek" is, van [[Ramses VII]] (KV1) tot by KV63, wat in 2005 ontdek is, hoewel baie grafte reeds sedert antieke tye oop is, en KV5 is eers in die 1990's herontdek (nadat vorige verkenners dit as onbelangrik afgemaak het).<ref name="Weigall 1910, p.198">Weigall (1910), p.198</ref> Die grafte in die Westelike Vallei begin met die afkorting "WV", maar volg dieselfde nommeringstelsel. Van die grafte is leeg, die eienaars van ander is onbekend en daar is ook putte wat as bergplek gebruik is.<ref>{{cite web|url=http://www.plu.edu/~ryandp/Observ2.html | author = Donald P. Ryan | title = Further Observations Concerning the Valley of the Kings | work = Valley of the Sun Kings: New Explorations in the Tombs of the Pharaohs | publisher = Pacific Lutheran University | year = 1995 | accessdate = 2006-12-04}}</ref>
 
Die meeste van die grafte is in die Oostelike Vallei, en die meeste toerismegeriewe word ook hier aangetref.
 
=== Grafrowers ===
Feitlik al die grafkelders is geplunder.<ref>{{cite web|url=http://www.digitalegypt.ucl.ac.uk/thebes/tombs/kings.html | title = Valley of the Kings, finds in the Petrie Museum | publisher = UCL | work = Digital Egypt | accessdate = 2006-12-04}}</ref> Verskeie geskrifte is ontdek wat die verhoor van sulke rowers beskryf, hoofsaaklik uit die 20ste Dinastie
 
Die vallei is ook amptelik verniel tydens die burgeroorlog wat tydens [[Ramses XI]] se bewind begin het. Die grafte is oopgemaak, al die waardevolle artikels verwyder en die [[mummie]]s is uitgehaal en in twee groot kiste geplaas. Die een in die grafkelder van Amenhotep II het sestien mummies bevat en die ander is in Amenhotep I se grafkelder versteek. ’n Paar jaar later is die meeste van hulle na Deir el-Bahri geskuif, waar sowat 50 mummies en hul kiste ontdek is.<ref>Weigall (1910), p.191</ref>
 
== Toerisme ==
Die meeste van die grafkelders is toe vir toeriste (18 is soms oop, maar selde op dieselfde tyd). Hulle word ook soms gesluit vir restourasiewerk.<ref>{{cite web|url=http://www.thebanmappingproject.com/about/KVMasterplan/KVM_CH5.pdf|publisher=Theban Mapping Project|title=KV Condition Surveys|accessdate=2008-08-09|format=PDF}}</ref> Die Westelike Vallei het net een grafkelder (Ai s'n) wat besoek kan word en aparte toegangsgeld word daarvoor gevra.<ref name="tmpValleyToday">{{cite web|url=http://www.egypt-nile.co.uk/valley_of_kings.htm|title=Valley of the Kings|publisher=Egypt and the Nile|accessdate=2008-08-07}}</ref><ref>{{cite web|title=Visitor Management in KV|publisher=Theban Mapping Project|url=http://www.thebanmappingproject.com/about/KVMasterplan/KVM_CH7.pdf|accessdate=2008-08-09|format=PDF}}</ref>
 
Toerleiers mag nie meer lesings in die grafkelders hou nie en besoekers moet stil en in enkelgelid daardeur beweeg. Dit is sodat besoekers minder tyd in die kelders deurbring en om te voorkom dat hulle die oppervlak van die versierings beskadig. Geen foto's mag binne geneem word nie.<ref>Ambros (2001), p.181</ref>
Line 77 ⟶ 78:
In 1997 is 58 toeriste en vier Egiptenare by die nabygeleë Deir el-Bahri afgemaai deur [[Islam]]itiese miltante. Dit het gelei tot ’n afname in besoekergetalle in die gebied.<ref>{{cite web | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/32179.stm | title=Tourists massacred at temple | publisher = BBC News | date=1997-11-17 | accessdate = 2006-12-04}}</ref>
 
Op die meeste dae van die week besoek gemiddeld 4&nbsp;000 tot 5&nbsp;000 besoekers die hoofvallei. Soms styg dit tot sowat 9&nbsp;000. Dit sal na verwagting teen 2015 tot 25&nbsp;000 toeneem.<ref>{{cite web | url=http://www.kv5.com/articles/article_2.5.html | title=The Valley Today | publisher=Theban Mapping Project |accessdate = 2006-12-04 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20061031200107/http://www.kv5.com/articles/article_2.5.html |archivedate = October 31, 2006}}</ref>
 
== Galery ==
<center><gallery>
Lêer:Horemheb tomb entrance.png|Ingang van Horemheb se grafkelder, kort nadat dit in in 1908 ontdek is.
Line 91 ⟶ 92:
</gallery></center>
 
== Verwysings ==
{{Verwysings|3}}
 
=== Bronne ===
{{refbegin|2}}
* {{cite book | author =Ambros, Eva | title = Egypt: an up-to-date travel guide with 145 color photos and 21 maps | isbn=3-88618-140-5|year=2001|publisher=Hunter Publishing }}
Line 115 ⟶ 116:
* {{cite book | author= Weeks, Kent R. |coauthors= Araldo De Luca (photographs)| title=Valley of the Kings | publisher = Friedman/Fairfax| year= 2001| isbn = 88-8095-712-0 }} – Spectacular photography of the best tombs
* {{cite book |author=Weeks, Kent R. | title=KV 5: A Preliminary Report on the Excavation of the Tomb of the Sons of Ramesses II in the Valley of the Kings | location = Cairo | publisher= American University Press| year= 2000 | isbn = 977-424-574-1 }}
* <ref name="weigall186" >{{cite book | author= Weigall, Arthur | title=A Guide to the Antiquities of Upper Egypt|publisher=Mentheun & Co| location=London| year = 1910| isbn = 1-4253-3806-2 }}</ref>
* {{cite book | author= Wilkinson, Richard H. |title=Valley of the Sun Kings: New Explorations in the Tombs of the Pharaohs| publisher=University of Arizona Egyptian Expedition|year= 1994| isbn = 0-9649958-0-8|location=Tucson}} – chapters by archaeologists working in the valley from an international conference on the Valley of the Kings
* {{cite journal | last = Wilkinson | first = Richard H. | title=The paths of Re: Symbolism in the royal tombs of Wadi Biban El Moluk | journal = KMT | volume = 4 | issue =3 | year = 1993}}
{{refend}}
 
== Eksterne skakels ==
* {{cite web|url=http://www.thebanmappingproject.com | title=Theban Mapping Project | accessdate = 2006-12-04}}
* {{cite web|url=http://www.nga.gov/exhibitions/2002/egypt/tomb_vr_1.htm | title=The Quest for Immortality, Treasures of Ancient Egypt, Virtual Tour: KV 34| accessdate = 2006-12-04}}
* {{cite web|url=http://www.globalamity.net/index.php?section=article&articleid=15&pagenumber=12 | title=Valley of the Kings photographs on GlobalAmity.net| accessdate = 2006-12-04 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070310151305/http://www.globalamity.net/index.php?section=article&articleid=15&pagenumber=12 |archivedate = March 10, 2007}}
* {{cite web|url=http://www.nicholasreeves.com/item.aspx?category=Archaeology&id=138 | title=VOKF Foundation (Origins, Aims, Objectives: The Amarna Royal Tombs Project|publisher=NicholasReeves.com| accessdate = 2008-08-09}}
* {{CommonsKategorie-inlyn|Valley of the Kings}}
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [http[://en.wikipedia.org/wiki/Valley_of_the_Kings:Valley of the Kings|Engelse Wikipedia]]
 
[[Kategorie:Antieke Egipte]]