'''Danie Botha''' (*[[28 Februarie]] [[1947]], [[De Doorns]]-)<ref name=":0">Tafelberg –Uitgewers: <nowiki>http://www.tafelberg.com/authors/1377</nowiki></ref> is ʼn’n uitgewer en [[Lys van Afrikaanse skrywers|Afrikaanse skrywer]]. Hy is veral bekend vir die groot bydrae wat hy as uitgewer en skrywer tot die gay literatuur maak.
== Lewe en werk ==
=== Kinderjare ===
Daniël Stephanus Botha is op 28 Februarie 1947 naby De Doorns in die Kaapprovinsie gebore as die oudste van drie kinders. Sy ouers is Philippus Petrus du Toit Botha ([[7 November]] [[1916]] – [[26 Augustus]] [[1967]]) en Rachel Elizabeth Botha Möller ([[17 April]] [[1918]] – [[15 Oktober]] [[1981]]), wat op [[11 Mei]] [[1945]] met mekaar getroud is. Hy het ʼn’n suster, Hendrina Christina (Dria), en ʼn’n broer, Jacobus Arnoldus (Koos)<ref>Mweb: <nowiki>http://home.mweb.co.za/el/elijo/bothhtml/dat97.html#14</nowiki></ref><ref>Geni: <nowiki>http://www.geni.com/people/Philippus-Petrus-du-Toit-Botha/6000000014930199317</nowiki></ref>. Hy word groot op ʼn’n plaas in die Brandwachtvallei, noord van Worcester, en matrikuleer in 1964 aan die Hoër Jongenskool op Worcester. Reeds op laerskool voer hy saam met sy broer en suster gereeld konserte op vir ʼn’n gehoor wat hoofsaaklik uit sy grootouers en ouers bestaan het. In sy standerd nege jaar verhuis sy ouers en sy broer en suster na die plaas Alartskraal op Louwshoek naby [[Rawsonville]], wanneer sy pa ʼn’n werk as bestuurder by Ernst Stofberg aanvaar. Danie loseer dan vir die laaste twee jaar van sy skoolloopbaan in [[Worcester]] privaat by Theuns en Anneline Botha.
=== Verdere studie en werk ===
Op skool doen hy gratis diens op Saterdagoggende en in skoolvakansies by die Worcester Openbare Biblioteek, waar hy waardevolle ervaring van die biblioteekwese en boeke opdoen. Ná sy verpligte nege maande militêre diens in [[1965]] op [[Oudtshoorn]], [[Grahamstad]] en [[Beaufort-Wes]] werk hy vir ʼn’n ruk as toesighouer by die sagtevrugte-fabriek op Worcester. In Februarie [[1966]] sluit hy by die Sentrale Naslaanafdeling van die Kaapse Provinsiale Biblioteekdiens aan<ref name=":1">Esat: <nowiki>http://esat.sun.ac.za/index.php/Danie_Botha</nowiki></ref> en neem vanaf [[1967]] jaarlikse verlof om aan die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] te studeer, terwyl hy steeds vakansies hier werk.
Op Stellenbosch bly hy in die Helderberg-koshuis en hy behaal die B.A.-graad in [[1969]] en die B.A. Honneurs-graad in Afrikaans en Nederlands<ref>Stellenbosch Writers: <nowiki>http://www.stellenboschwriters.com/bothad.html</nowiki></ref> in [[1970]]. Hy is op universiteit lid van [[D.J. Opperman]] se Letterkundige Laboratorium op sterkte van die gedigte wat hy in hierdie tyd skryf en hy dien ook op die redaksie van ''Die Matie'' saam met onder andere [[Fanie Olivier]] en [[Etienne Britz]]. In [[1970]] stig hy die letterkundige blad ''Penseel'' saam met Fanie Olivier.
=== Werk as uitgewer ===
Na universiteit werk hy steeds by die Provinsiale Biblioteekdiens as boekkeurder<ref name=":0" /> en dien ook op die redaksie van ''Die Kaapse Bibliotekaris'' totdat hy in Julie [[1972]] fiksieredakteur by [[Tafelberg Uitgewers|Tafelberg-Uitgewers]] word. Hier hanteer hy alle letterkunde-genres en spesialiseer in literêre kritiek, bloemlesings, skrywersbiografieë, dramas, kortkuns en gayliteratuur. Van die skrywers wie se boeke onder sy hande deurloop sluit in M.I. Murray, [[M.M. Walters]], [[Elsa Joubert]], [[Riana Scheepers]], Merwe Scholtz, [[Hennie Aucamp]], [[J.C. Steyn]], [[P.H. Nortjé|P.H. Nortje]], Koos Prinsloo, [[Deon Opperman]], [[Engela van Rooyen]] en [[Hester Heese]]. Hierdie betrekking beklee hy tot met sy aftrede in Maart [[2000]], behalwe vir ʼn’n kort onderbreking van drie jaar wanneer hy hoof is van die kinderboek-afdeling. Hy tree af in Maart 2000 en is dan vryskut en behartig onder meer vir Tafelberg Uitgewers die druknaam Homeros, wat publiseer, tot met die sluiting daarvan in [[2002]]<ref>Protea Boekhuis: <nowiki>http://www.proteaboekhuis.com/site.php/protea-outeurs-authors-botha-danie</nowiki></ref>. Hy is ook vryskut boekeredakteur vir verskeie uitgewers, maar hoofsaaklik dié van Nasionale Boekhandel.
=== Bydrae tot Arikaanse drama ===
In [[1976]] verwerf hy ʼn’n Lisensiaat in Voordrag en Dramakuns aan die Akademie van Dramakuns en is daarna betrokke by verskeie amateurproduksies as speler en regisseur, terwyl hy ook tot [[1986]] aan die Akademie klas gee. Hy is medestigter in [[1975]], voorsitter en ook akteur vir Die Akademiespelers en speel tussen [[1978]] en [[1986]] in verskeie opvoerings, waaronder ''Ons hou konsert'' ([[Melt Brink|Melt J. Brink]]), ''Bitter lied van die somer'' ([[Dick Findlay]]), ''Karnaval'' ([[Pieter-Dirk Uys]]), ''Graf vir ʼn’n graaf'' (Esta Steyn) en ''T in die Blou Kamer'' ([[Mikro]]). Vir die Kaapse Afrikaanse Eisteddfod is hy organiseerder van die afdeling Spraak en Drama, terwyl hy ook lid is van die Fleur du Cap-komitee<ref name=":1" /> wat toneelpryse toeken. Vir amateurgroepe soos Bellville Amateur Toneelgeselskap en Parow Afrikaanse Toneel doen hy veral regie. Vanaf [[1986]] doen hy toneelresensies vir ''[[Die Burger]]'' en later ook vir die webruimte van die Masque-teater in [[Muizenberg]], eers onder die skuilnaam Christo Behrens terwyl hy nog by die Akademiespelers betrokke is en daarna onder sy eie naam.
==== Radio ====
As radiospeler speel hy vanaf [[1977]] vele rolle in radiovervolgverhale en radiodramas, dikwels as huilende skurk, terwyl hy vanaf die tagtigerjare ook gereeld oor die radio onderhoude voer met skrywers. Tot [[2013]] is hy aanbieder van die kultuurprogram ''Kaapse Dagboek'' oor Fine Music Radio, wat in die Kaap uitsaai.
In 2000 onderneem hy ʼn’n reis deur [[Engeland]] en [[Skotland]] waar hy soveel teateropvoerings as moontlik bywoon. Vanaf 2007 is hy periodiek betrokke by die beoordeling van die jaarlikse Sanlam en [[Radio Sonder Grense|Radiosondergrense]] hoorspelwedstryde. Vanaf Maart 2002 is hy aanbieder van die kultuurprogram ''Kaapse Dagboek'' op Fine Music Radio in die Kaap.
=== Persoonlike lewe ===
Vir die grootste gedeelte van sy volwasse lewe doen hy diens as Sondagskoolonderwyser, diaken en ouderling in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] op [[Worcester]], [[NG gemeente Kaapstad|Groote Kerk]] in [[Kaapstad]] en [[Tamboerskloof]]. Hy is ongetroud en woon eers in ʼn’n woonstel in [[Tuine, Kaapstad|Tuine]], dan in Tamboerskloof en in [[Oranjezicht]] in Kaapstad totdat hy in Desember [[2006]] verhuis na die Fontainebleau-aftreeoord in Welgelegen in Parow. In April [[2009]] word hy lid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]]. Hy ondergaan ʼn’n drie-aar-hartomleidingsoperasie op [[17 Augustus]] [[2011]].
== Skryfwerk ==
Reeds in standerd twee op laerskool skryf hy saam met ʼn’n vriend “koerante” en sy opstelboek word in standerd vyf deur die onderwyser as voorbeeldboek ingeneem. Teen hierdie tyd het hy ook reeds ʼn’n roman in Croxley-boekies geskryf. Sy eerste kinderverhale verskyn in ''Die Kerkbode'' terwyl hy self nog ʼn’n kind is en in die jare [[1963]]-[[1964]]1963–1964 behartig hy ʼn’n kinderrubriek vir die ''Worcester Standard''. Op hoërskool neem hy deel aan die [[Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie|SAUK]] se Jeugprogram ''Skrywers van die toekoms'' en sy agt minute lange hoorspel ''Drie uile'' word uitgesaai. In hierdie tyd hou hy ook gereeld “konsert” vir sy familie.
Vanaf 1966-19721966–1972 skryf hy artikels vir ''Die Kaapse Bibliotekaris'' en in [[1966]] bespreek hy radiodramas in ''SAUK Radio-bulletin''. Terwyl hy op universiteit is, skryf hy artikels vir ''Die Matie'' en is hy redakteur van ''Bergkuiken'', die huiskoerant van Helderberg Koshuis. Hy is vanaf [[1982]]-[[1989]]1982–1989 redakteur van ''Onder Tafelberg'', die nuusbrief vir personeel van Tafelberg-Uitgewers. Hy is ook vanaf [[1986]] toneelresensent vir ''Die Burger'' en ''[[Rapport]]'' en behartig dan tot Augustus [[2006]] op LitNet ʼn’n webruimte vir gayliteratuur (gay@litnet). Sedert [[1993]] lewer hy ook bydraes tot ''Stilhouplek'', ʼn’n essayrubriek in ''Die Kerkbode''.
=== Kinderverhale ===
Hy debuteer met die kinderboek ''Uil in die pad'', waarin die seuntjie Jako (verwysende na homself) sy vrees vir ʼn’n uil moet verwerk. Die perspektief is deurgaans dié van ʼn’n kind en Jako se vrees word verteenwoordigend van elke kind (mens) se persoonlike vrese en probleme, wat net self oorkom kan word. Alida Bothma doen die illustrasies vir die boek. Sy kinderverhaal ''Die man wat van goud gehou het'' word opgeneem in die versamelbundel ''Goue fluit, my storie is uit'' onder redaksie van Linda Rode.
=== Gay literatuur ===
Na ʼn’n lang stilswye verskyn die bundel gay kortverhale, ''Die Soft Rock Klub''<ref>Esaach: <nowiki>http://www.esaach.org.za/index.php?title=Botha,_Danie</nowiki></ref>. Die titel verwys na ʼn’n manlike masturbeerklub. Die bundel word as eenheid gebind deur die sentrale karakter, wat alhoewel hy van identiteit verwissel, tog herkenbaar is as dieselfde persoon in die ontwikkelingsgang van die psige. Die bundel word in vier afdelings georganiseer, waar die eerste afdeling die jong plaaskind se seksuele ontwaking uitbeeld. Die tweede deel verhaal die oorgang van plaas na stad en toenemende ontnugtering met die lewe. In die derde deel is die bou baie meer episodies van aard en behep met die seksuele, wat ook simbolies is van die fragmentering wat in die lewe van die sentrale karakter plaasvind, soos hy toenemend soek na liefde en aanvaarding. In die laaste afdeling word die weerloosheid van gay-wees bewoord en nagedink oor gefrustreerde verhoudings. Hoewel die seksuele eksplisiet aangeraak word in hierdie bundel, is dit eerder die gevoelslewe en vernedering en verwerping wat homoseksuele mans ondervind wat uiting vind.<ref>Snyman, Henning “Rapport” 1 Oktober 1995</ref><ref>Wybenga, Gretel “Tydskrif vir Letterkunde”, Jaargang 34 nos. 1 en 2, Februarie/Mei 1996</ref>.
=== Versamelbundels ===
Van sy verhale word opgeneem in versamelbundels soos kinderverhale in ''Goue fluit, my storie is uit'' en ''Vrede op aarde'' saamgestel deur Linda Rode, gay kortverhale in ''Wisselstroom'' en ʼn’n skets in ''Borde borde boordevol'' saamgestel deur [[Hennie Aucamp]], ʼn’n kortverhaal in ''Die goeie gety'' saamgestel deur Lindeque de Beer, ʼn’n gay kortverhaal in ''Soort soek soort'' saamgestel deur [[Johann de Lange]] en ʼn’n streeksverhaal in ''Uit die kontreie vandaan'' saamgestel deur [[Abraham H. de Vries]]. ''Iemand by die deur'' word deur Abraham H. de Vries opgeneem in ''Die Afrikaanse kortverhaalboek'', ʼn’n versameling van die heel beste kortverhale in Afrikaans. Hy publiseer ook kortverhale in ''Rapport-Tydskrif'', ''New Contrast'', ''Tydskrif vir Letterkunde'', ''Sarie'' en ''Rooi Rose''.
=== Ander publikasies ===
''Voetligte en applous'' vertel die verhaal van die pioniere in die Afrikaanse beroepstoneel, mense soos [[Wena Naudé]], Hendrik en Mathilda Hanekom, [[André Huguenet]] en [[Lydia Lindeque]]. Die boek dek veral die periode tussen [[1925]], met die ontstaan van die Afrikaanse beroepstoneel, en [[1947]] toe die Nasionale Toneelorganisasie gestig is.<ref name=":2">Schwenke, Astrid “Beeld” 9 Oktober 2006</ref><ref name=":2" />.
''Die helder dae'' is ʼn’n bundel met outobiografiese verhale, rubrieke en essays, wat in drie afdelings verdeel word.<ref>Lategan, Herman “Rapport” 16 November 2014</ref><ref>Schoombie, Schalk “Beeld” 8 September 2014</ref>. ''Om jonkheids blye môre'' behandel sy grootwordjare en jeug, terwyl ''In die skadu van Ou Tafelberg'' sy jare as uitgewer as tema het. In hierdie deel is die herinnerings aan samewerking en ontmoetings met bekende skrywers, akteurs en omroepers, wat besonder interessante inligting bevat. Die derde deel is ''Die son verrys met helder glans'', wat rubrieke bevat wat hy oor twee dekades vir ''Die Kerkbode'' geskryf het<ref>Bookslive: <nowiki>http://bookslive.co.za/blog/2015/03/18/kerneels-breytenbach-resenseer-die-helder-dae-deur-danie-botha/</nowiki></ref>.
=== Samesteller ===
Hy is produktief as samesteller van verskeie boeke. Die geskiedenis van Tafelberg-Uitgewers kry gestalte in twee boeke wat hy saamstel, naamlik ''Hulde aan J.D.'' (die hoofbestuurder van Tafelberg, [[J.D. Pretorius]]) in [[1987]] en ''In ons goeie boekies: skrywers en redakteurs oor Tafelberg-Uitgewers'' in [[1991]]. Hy stel in [[2001]] die versamelbundel ''Party van on'' saam, waarin bekende en onbekende outeurs in verskillende genres die homoseksuele leefwêreld in al sy fasette belig.<ref>Britz, Etienne “Rapport” 29 Julie 2001</ref>. Hy versorg ook ''Die beste spookstories van C.J. Langenhoven'', terwyl hy twee bundels saamstel uit die werke van [[P.H. Nortjé|P.H. Nortje]], naamlik ''Wellington se suiker – die beste sketse van P.H. Nortje'' en ''Op ʼn’n hoë noot: die lekkerste stories van P.H. Nortje''. Uit die werk van [[Fanus Rautenbach]] stel hy ''Tien uit tien: stories en sêgoeters van Fanus Rautenbach'' saam. Reeds in [[1967]] verwerk en vertaal hy Bernard Gilbert se ''Eldorado'' vir uitsending as radiodrama oor die [[Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie|SAUK]].
== Eerbewyse ==
Die Danie Botha Amateur teaterpryse word jaarliks in die Wes-Kaap toegeken as ʼn’n huldeblyk aan hom en in 2004 ontvang hy erelidmaatskap van die Masque-teater in Muizenberg as erkenning vir sy bevordering van amateurtoneel. In 1993 wen hy die SABC-prys vir Engelse televisie dokumentêre programme. In 2011 ontvang hy ʼn’n oorkonde van die ATKV vir sy bydrae tot die uitgewerswese, letterkunde en die radio.<ref name=":0" />.
== Publikasies ==
* 1993 Wellington se suiker – P.H. Nortje
* 2001 Party van ons
* 2008 Op ʼn’n hoë noot – P.H. Nortje
* 2010 Tien uit tien – Fanus Rautenbach
=== Boeke ===
* Botha, Danie “Die helder dae” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 2014
* Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
Kannemeyer* Van Coller, JH.CP. “Die(red.) Afrikaanse“Perspektief literatuuren 1652-2004”Profiel HumanDeel &I” RousseauJ.L. Kaapstadvan enSchaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 20051998
Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
=== Tydskrifte en koerante ===
* Greeff, Rachelle “ʼn“’n Ding wat ammelee pla…” “De Kat” Augustus 1995
=== Internet ===
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1995/08/11/3/4.html</nowiki>
* Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/02/28/SK/12/GBdaniebothahuldeblyk.html </nowiki>▼
▲Die Burger: <nowiki>http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/02/28/SK/12/GBdaniebothahuldeblyk.html</nowiki>
=== Ongepubliseerde dokumente ===
* Botha, Danie “Lewensbesonderhede” 30 Julie 1996 Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein
=== Ander verwysings ===
{{Verwysings}}
{{DEFAULTSORT:Botha, Danie}}
[[Kategorie:Afrikaanse skrywers]]
|