Pieter de Vos: Verskil tussen weergawes

'''P.J.G. de Vos''' is(1842–1931) was die tweede hoogleraar aan die [[Teologiese Kweekskool (Stellenbosch)|Teologiese Kweekskool op Stellenbosch]] en ʼn’n taalstryder, wat as voorsitter van die [[Zuid-Afrikaansche Taalbond|Suid-Afrikaanse Taalbond]] hom beywer het vir die behoud van [[Nederlands]] (en later [[Afrikaans]]) in [[Suid-Afrika]].

Pieter Jacobus Gerhard de Vos is op 29 Oktober 1842 op die plaas Olifantsberg in die distrik [[Worcester]] gebore as een van twaalf kinders van Jacob de Vos en Anna Elizabeth Hugo.<ref>Geni-webwerf: https://www.geni.com/people/Prof-Pieter-Jacobus-Gerhard-de-Vos/6000000025372057389 </ref>. As sewentienjarige vertrek hy na [[Kaapstad]] vir voorbereidende studies aan die [[Suid-Afrikaanse Kollege|South African College]] (later die Universiteit van Kaapstad), waarna hy verder studeer aan die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]]. Hy is ná die later beroemde hoofregter lord De Villiers die eerste student aan die Kweekskool. In 1862 skryf hy die toelatingseksamen en kry sy teologiese onderrig by John Murray. Die agting wat sy medestudente vir hom het blyk uit ʼn’n geskenk van ʼn’n silwer-inkkoker wat hulle aan hom met sy vertrek daar gee. Vanaf 1865 tot 1866 sit hy sy studies voort aan die New College of the Free Church in Edinburgh in [[Skotland]] en hy promoveer op 7 Junie 1866. Hierna spandeer hy ook ʼn’n paar maande as student in [[Utrecht]] en na sy terugkeer na Suid-Afrika op 12 September 1866 stel hy homself beroepbaar. Hy ontvang dadelik vyf beroepe, waaruit hy die gemeente van [[Piketberg]] verkies. Op 10 Maart 1867 word hy hier in die amp bevestig en hier is hy ook getroud met Anna Margaretha Brink. Die egpaar het drie dogters, Anna wat later met George Hofmeyr getroud is, Lily de Vos en mevrou Sannie Broers.  

Die onderwystoestande op Piketberg was onbevredigend, met ʼn’n skoolkommissie wat hulleself verkies het: die biskop van die [[Anglikaanse Gemeenskap|Anglikaanse Kerk]], die magistraat en die magistraatsklerk, met geen voorsiening vir onderrig in Hollands nie. De Vos se vertoë na die regering in die Kaap is vrugteloos, waarna hy sy eie [[Hollandse Grand Prix|Hollandse]] kerkskool stig met behulp van die gemeentelede. Vanaf 1871 bedien hy die [[NG gemeente Caledon|gemeente op Caledon]] en neem dan in 1881 ʼn’n beroep aan na Riversdal. Na die dood van John Murray word hy in 1882 slegs die tweede professor in [[Dogmatiek]] aan die Teologiese Kweekskool aan die Victoria-Kollege (later die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch)]], ʼn’n posisie wat hy van 1882 tot met sy aftrede in 1919 beklee. Van 1919 tot met sy dood in 1931 is hy kanselier van die Universiteit van Stellenbosch.

Hy is vanaf 1885 tot 1905 lid van die Raad van die Victoria-Kollege. Op 31 Oktober 1890 is hy een van die stigters van die Suid-Afrikaanse Taalbond in Kaapstad en hy is vir twintig jaar die voorsitter van hierdie liggaam. Op die volkskongres wat in 1900 op [[Graaff-Reinet]] gehou is, word hy afgevaardig om na Europa te gaan om ʼn’n poging aan te wend om deur openbare vergaderings die Engelse volk te oortuig om die [[Anglo-Boereoorlog]] te staak en nie die Boererepublieke hulle onafhanklikheid te ontneem nie. Hy stig die De Vos-tehuis in Goodwood, ʼn’n inrigting waar minder gegoede spoorwegwerkers ʼn’n heenkome kan vind. Op Stellenbosch is hy ook instrumenteel in die oprigting van Huis Industria, waar behoeftige kinders onderrig kon ontvang in die praktyk van die landbou. Hy is op 1 Oktober 1931 op Stellenbosch oorlede.

As aktiewe lid van die Taalbond maak hy aanvanklik saam met W.J. Viljoen voorbrand vir die vereenvoudigde spelling en taalreëls van Nederlands. Hy skryf die belangrike betoog “''De Afrikaander en zijn taal''”, wat op 2 April 1906 by die Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers-Maatschappij (HAUM) gepubliseer word, waarin hy voorbrand maak vir die Afrikaner se eie taal om erken te word, eerder as ʼn’n eentalige Engelse samelewing. Die Afrikaner se eie taal beskou hy in hierdie stadium as die vereenvoudigde Nederlands, maar hy laat ook ruimte vir Afrikaans. Sy gevoel in ʼn’n brief aan ''Ons Land'' is egter dat daar afgesien moet word van Afrikaans as skryftaal, om so groter eensgesindheid te bewerkstellig.<ref>J.C. Steyn se “Tuiste in eie taal”, bladsy 192</ref>. Veel later steun hy Afrikaans egter meer aktief.

In 1904 word hy benoem tot lid van die Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde. Na sy aftrede in 1919 word hy deur die Universiteit van Stellenbosch as kanselier verkies en hierdie universiteit ken in dieselfde jaar ʼn’n eredoktoraat in die lettere aan hom toe.

==  Publikasies ==

* Pienaar, E.C. “Taal en poësie van die Twede Afrikaanse Taalbeweging” Nasionale Pers Beperk Kaapstad,

* Digitale Bibliotheek voor Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=vos_042

* Geni: https://www.geni.com/people/Prof-Pieter-Jacobus-Gerhard-de-Vos/6000000025372057389