Hendrik Mulder: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 2:
 
== Lewe en werk ==
Hendrik Adolph Mulder is op 19 Julie 1906 op Zaamslag in Zeeuws-Vlaanderen in Nederland gebore.<ref>Gerrit Kamphuis se biografiese skets in Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1970 is die mees omvangryke bron van lewensbesonderhede. Hierdie skets, tesame met ander inligting, is te vind in die DBNL-webwerf: <nowiki>http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=muld007</nowiki></ref>. Hy is die tweede van ses kinders van die [[Calvinisme|Gereformeerde]] predikant Hermanus Mulder en Anna Goverdina Dicke.<ref name=":0">https://www.geni.com/people/Hendrik-Adolf-mulder/6000000027306749771</ref> As jong kind verhuis die gesin in [[1908]] na [[Harderwijk, Gelderland|Harderwijk]], waar sy vader as predikant die plaaslike gemeente bedien. In [[1914]] verhuis hulle na [[Amsterdam]], waar sy moeder sterf terwyl hy nege jaar oud is. Sy vader trou weer en vier kinders word uit hierdie tweede huwelik gebore. Na voltooiing van laerskool gaan hy na die Gereformeerde Gimnasium in Amsterdam en studeer dan vanaf Oktober [[1924]] verder in die Nederlandse taal, letterkunde en geskiedenis aan die Vrije Universiteit van Amsterdam. Hy neem aktief deel aan die bedrywighede op die kampus en word vir die eerste agt maande van die kursus leier van die Studentekorps gedurende 1927–1928. In November 1928 word [[tuberkulose]] by hom gediagnoseer, wat sy studies onderbreek en weens swak gesondheid bring hy meeste van die daaropvolgende jare in verpleeginrigtings soos die sanatorium Hoog Laren deur. By sy ontslag dien hy vanaf [[1931]] tot einde Januarie [[1934]] op die redaksie van ''Het Korenland'', ’n maandblad vir kultuur en die jeug. Hy hervat sy studies in Mei [[1933]] en lê sy kandidaatseksamen op [[18 Oktober]] van daardie jaar af. In Februarie 1934 emigreer hy saam met sy verloofde, Roelina Jantina Stagger (1904–1995), na die gesonder klimaat van Suid-Afrika. Die paartjie trou in [[Pretoria]] op [[3 Mei]] [[1934]] en hulle het twee kinders, die dogter Hermione en die seun Gelmer Jan. Hy studeer verder aan die [[Universiteit van Pretoria]],<ref>http://www.esaach.org.za/index.php?title=Mulder,_Hendrik_Adolph</ref> waar hy op grond van sy kandidaatseksamen vrygestel word van die B.A.-graad. Ondanks voortgesette swak gesondheid weens tuberkulose wat hom met tussenposes terug hospitaal toe dwing, behaal hy dan die Hoër Onderwysdiploma en in [[1938]] ’n M.A.-graad met lof aan die Universiteit van Pretoria. Die introspeksie wat sy siekte meebring lei daartoe dat hy in Maart [[1936]] uit die Christelijke Auteurskring bedank, van watter organisasie hy sedert die ontstaan daarvan in [[1929]] ’n lid was.<ref>http://gelofteland.org/index.php/home/23-kultuurdagboek/1196-1906-ha-mulder.pdf</ref>
 
Hy identifiseer hom met die Dertiger-beweging in die letterkunde in Suid-Afrika en word in 1938 ’n lid van die Afrikaanse Skrywerskring, terwyl hy gereeld letterkundige bydraes in die tydskrifte lewer, asook optree as kritikus. Op aandrang van [[Uys Krige]] begin hy vanaf [[1937]] om Nederlandse gedigte en Afrikaanse prosa te publiseer in ''[[Die Suiderstem]]'' en hy maak in die Desember 1937 uitgawe van hierdie blad sy buiging as kritikus van die [[Afrikaanse letterkunde]]. In 1937 word van sy gedigte ook opgeneem in die ''Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring''. Hierna word hy ’n gereelde medewerker van tydskrifte soos ''[[Die Brandwag]]'', ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]'', ''Trek'' en ''Ons Eie Boek''. Aan die universiteite van [[Universiteit van die Witwatersrand|Witwatersrand]] en [[Potchefstroomse Universiteit|Potchefstroom]] lewer hy lesings oor die moderne Nederlandse poësie. Sy breë belesenheid en kennis van die Europese letterkunde stel hom in staat om die Dertigers na waarde te skat en wel oorwoë en fyn gedokumenteerde uitsprake oor die Afrikaanse letterkunde te maak in letterkundige tydskrifte. Hy lewer ook gereelde bydraes oor die letterkunde in radioprogramme en lewer bydraes oor die Afrikaanse letterkunde in Nederlandse publikasies soos ''Opwaartsche Wegen'', ''De Rotterdammer'', ''Het Korenland'', ''Groot Nederland'', ''Critisch Bulletin'' en ''De Fakkel''. In Suid-Afrikaanse tydskrifte stel hy weer die Nederlandse letterkunde aan die bod, sodat ’n ruimer belangstelling vir wat aan die wêreldfront gebeur ook by die Afrikaanse leser gekweek word.
Lyn 15:
Hoewel sy gedigte hoofsaaklik in Nederlands verskyn, begin hy hom in ander opsigte al hoe meer van Afrikaans bedien. Met die oog op die eeufeesvieringe van die [[Groot Trek]] skryf hy die allegoriese drama “'''''Die geboorte van Suid-Afrika'''''” (steeds onder die skuilnaam W. Hessels). Hierdie versdrama word in rymlose vyfvoetige verse geskryf. Die toonaard van hierdie drama is meer liries as dramaties, maar bevat suiwer poësie in sy onderdele. In die drama probeer die allegoriese figure (twee Aardgeeste, ’n Saterkoor en Natuur) om Suid-Afrika uit haar diep slaap op te wek. Hulle is onsuksesvol en dit neem die Genius van die Mensheid om dit reg te kry. Daarna tree [[Voortrekkers|Voortrekker]]-boere en sewe simboliese figure ([[Taal]], [[Wetenskap]], [[Landbou]], Veeteelt, [[Industrie]], Handel en Verkeer en [[Staat]]) na vore om te vertel van die moeilike verlede van die land, wat hulle reeds bereik het en van die belowende toekoms. Die handeling bevat nie dramatiese konflik nie en is meer ideologies van aard.
 
Sy letterkundige opstelle in Afrikaans skryf hy onder sy regte naam en publiseer dit veral in ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]'', ''Ons Eie boek'' en ''Standpunt''e. Van hierdie opstelle word gebundel in “''Opstelle oor poësie''”, “''Twee wêrelde''”, “''Vyf digters uit die sewentiende eeu''” en die postuum verskene “''Laaste opstelle''” (laasgenoemde saamgestel deur [[D.J. Opperman]]).<ref>Van der Merwe, P. “Inset”, Oktober 1961</ref> Hy is as kritikus van besondere belang deurdat hy met sy breë kennis en blootstelling aan die Europese letterkunde en tradisies onmiddellik die belang en waarde van die [[Dertigers]] besef en in sy opstelle hierdie waardebepalings uitspel. Sodoende breek hy in groot mate teenstand en kritiek af wat in die ouer garde van literatore weens onbegrip aanvanklik teen hierdie nuwe beweging ontstaan het. Sy kritiese bydrae tot die ontwikkeling van die Afrikaanse letterkunde word erken in die literatuurgeskiedenisse van [[Gerrit Dekker]], [[Rob Antonissen]] en [[J.C. Kannemeyer|J.C. Kannemeyer,]], terwyl Rialette Wiehahn ’n aparte hoofstuk oor sy bydrae wy in haar “''Die Afrikaanse poësiekritiek: ’n histories-teoretiese beskouing''”. “'''''Opstelle oor poësie'''''” bevat opstelle oor hoe poësie ontstaan na aanleiding van die skeppingsproses van sommige digters, die ballade met spesifieke verwysing na I.D. du Plessis en ook beskouings van die werk van [[N.P. van Wyk Louw]], [[C.M. van den Heever]] en die Nederlandse digters A. Roland Holst, J.C. Bloem en Marthinus Nijhoff.<ref>Coetzee, Abel J. in Nienaber, P.J. (red.) “Rapier en Knuppel” Nasionale Boekhandel Kaapstad 1965</ref> “'''''Twee wêrelde'''''” is soos die titel aandui beskouings oor die Afrikaanse en Nederlandse letterkunde. Die Afrikaanse deel bevat hoofsaaklik resensies van digbundels van N.P. van Wyk Louw, [[Elisabeth Eybers]], [[W.E.G. Louw]] en Uys Krige, terwyl hy ook resensies oor prosa van skrywers soos [[D.F. Malherbe]], [[Hettie Smit]], J. van Melle en [[C.M. van den Heever]] en die Afrikaanse vertaling van “''Koning Oidipus''” deur [[Theo Wassenaar]] bespreek. Die Nederlandse gedeelte word deur elf opstelle verteenwoordig, hoofsaaklik oor bepaalde figure en hulle werk, insluitende Willem Kloos, Albert Verwey, J.H. Leopold en Henriëtte Roland Holst. Hy stel ook die Nederlandse letterkunde aan Afrikaanse lesers bekend deur sy artikels en resensies en ook sy medewerking aan die plaaslike reekse “''Van stamverwante bodem''” en “''Nederlandse Boekerij''”, waarin klassieke werke van Nederlandse skrywers plaaslik gepubliseer word.<ref>Eybers, Elisabeth “Voetpad van verkenning” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1978</ref> “'''''Vyf digters uit die sewentiende eeu'''''” bevat beskouings oor die werk van Revius, Camphuysen, Stalpart van der Wiele, Dullaert en Luyken.
 
== Publikasies<ref>http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=muld007</ref> ==