Heuning: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k poleerwerk
kNo edit summary
Lyn 1:
'''Heuning '''is 'n soet [[voedsel]] wat deur [[heuningby]]e vervaardig word wat nektar versamel wat afkomstig is van blomme. Die soort heuning waarna mees algemeen verwys word, is dié heuning wat gemaak word deur die heuningby (in die ''Apis''-genus), wat deur byeboere ingesamel word en deur mense verbruik word. Heuning word ook deur hommelbye, mokkabye en ander vliesvlerkige insekte vervaardig, maar die kwaliteit is gewoonlik laer en die eienskappe verskil van apisheuning.
[[Lêer:Runny hunny.jpg|duimnael|links|200px|Vloeibare heuning]]
 
Lyn 10:
 
== Versameling ==
[[Lêer:Bee on -calyx 935.jpg|duimnael|160px180px|'n Heuningby op 'n [[blomkelk]] van gulderoede.]]
Heuning kan versamel word van wilde kolonies of van makgemaakte bye se korwe. Wilde bye se korwe word soms opgespoor met behulp van die heuningwyservoël. Die heuningkoek word eers uit die korf verwyder waarna die heuning dan onttrek word deur dit uit te pers of met ‘n heuningslingermasjien. 
 
== Vervaardiging van heuning ==
 
[[Lêer:Bee on -calyx 935.jpg|duimnael|160px|'n Heuningby op 'n [[blomkelk]] van gulderoede.]]
Wanneer bye die korf verlaat, versamel hulle nektar wat ryk is aan suiker. Met hul terugkeer na die korf, word die heuning in hul “heuningmagies” opgeneem en herhaaldelik opgebring totdat dit gedeeltelik verteer is.<ref name="pnas">Suarez RK, Lighton JR, Joos B, Roberts SP, Harrison JF (1996).</ref><ref name="cd">Binkley D (31 Augustus 2014).</ref><ref>Standifer LN.</ref> Bye se verteringsensieme (invertase, amilase en diastase) en maagsuur begin om die sukrose te hidroliseer na ‘n mengsel van glukose en fruktose.<ref name="pnas">Suarez RK, Lighton JR, Joos B, Roberts SP, Harrison JF (1996).</ref> Die bye werk as 'n groep saam tydens hierdie verteringsproses totdat die produk ‘n kwaliteit bereik waarteen dit gestoor kan word.<ref name="cd"/> Terwyl die produk se waterinhoud en natuurlike gis nog hoog is, word dit in die heuningkoekselle gestoor, maar nie verseël nie, aangesien die gis beheer moet word om te verhoed dat die suikers in die nuwe heuning begin fermenteer.<ref name="NHB Bee facts">[https://web.archive.org/web/20100305094736/http://www.honey.com/honey-at-home/learn-about-honey/how-honey-is-made "Honey and Bees."] National Honey Board</ref> Die korf se bye fladder hul vlerke voortdurend om lug te laat sirkuleer en die water uit die heuning te laat verdamp tot ‘n inhoudsmaat van 18% - dit verhoog die suikerkonsentrasie en verhoed dat die heuning fermenteer.<ref name="NHB Bee facts">[https://web.archive.org/web/20100305094736/http://www.honey.com/honey-at-home/learn-about-honey/how-honey-is-made "Honey and Bees."] National Honey Board</ref><ref name="cd"/> Die bye bedek dan die selle met was om dit te seël.<ref name="cd">Binkley D (31 Augustus 2014).</ref> 
 
Line 24 ⟶ 23:
 
== Fisiese en chemiese eienskappe ==
Die fisiese eienskappe van heuning verskil na gelang van die waterinhoud, die tipe flora wat gebruik is om die heuning te vervaardig, temperatuur en die verhouding tussen die suikers wat dit bevat. Vars heuning is ‘n'n superversadigde vloeistof wat meer suiker bevat as wat in water kan oplos by die omgewingstemperatuur. Teen kamertemperatuur is heuning ‘n oorverkoelde vloeistof waarin die [[glukose]] sal afsak om soliede korrels te vorm. Dit vorm ‘n semi-soliede oplossing van afgesakte glukosekristalle in ‘n oplossing van [[fruktose]] en ander bestanddele.
 
Heuning bestaan uit sowat 200 verskillende bestanddele, afhangende van die soort. Die belangrikste bestanddele is vrugtesuiker ([[fruktose]], 27 tot 44 %), druiwesuiker (22 tot 41 %) en water (omstreeks 18 %), naas ander suikersoorte, stuifmeel, mineraalstowwe, [[proteïen]]e, [[ensiem]]e, aminosure, vitamiene, kleur- en geurstowwe. Heuning kan vloeibaar of verroom (gekristalliseer) wees, afhangende van die verhouding van vrugte- en druiwesuiker, asook die verwerkings- en stoormetodes.
 
== Klassifikasie tydens verpakking en verwerking ==
Heuning word gewoonlik in vloeibare vorm gebottel. Dit word egter ook in ander vorme verkoop en kan aan ‘n'n verskeidenheid van verwerkingsmetodes onderwerp word. 
* '''Versuikerde heuning''' se glukose-inhoud het spontaan gekristalliseer en kan warm gemaak word om weer na 'n vloeistof terug te keer.<ref name="Flottum2010">Flottum, Kim (2010).</ref>
* '''Gepasteuriseerde heuning''' is tydens ‘n'n pasteuriseringsproses verhit wat 'n temperatuur van 72˚C of hoër vereis. [[Pasteurisasie]] vernietig gisselle. Oormatige hitteblootstelling kan egter die produk bederf. Hitte kan ook die voorkoms, smaak en geur van heuning affekteer.<ref>Subramanian, R.; Hebbar, H. Umesh; Rastogi, N. K. (2007).</ref>
* '''Rou heuning''' kom voor in die byekorf of word verkry deur onttrekking, afsakking of uitpersing sonder dat hitte bygevoeg word. Dit gebeur wel dat heuning wat “minimaal verwerk” is, as rou heuning verkoop word.<ref>[https://web.archive.org/web/20071203010606/http://www.honey.com/downloads/honeydefs.pdf "Definition of Honey and Honey Products"] (PDF). ''honey.com - Approved by the National Honey Board''. 15 Junie 1996.</ref> Rou heuning bevat stuifmeel en klein stukkies byewas.
* '''Gesygde heuning''' word onder druk deur ‘n'n filter gestuur om stukkies was en ander materiale te verwyder – sonder om stuifmeel, minerale en ensieme te verwyder. 
* '''Gefilterde heuning is heuning ''' van enige aard wat tot so ‘n'n mate gefilter is dat meeste van die fyn deeltjies, stuifmeel korreltjies en lugborrels wat in die mengsel voorkom, heeltemal verwyder is.<ref>[http://www.ams.usda.gov/AMSv1.0/getfile?dDocName=STELDEV3011895 "United States Standards for Grades of Extracted Honey"].</ref> In die proses word heuning tot 66-77˚C verhit om makliker deur die filter te beweeg. <ref name="Damerow2011">Damerow, Gail (2011).</ref> Hierdie heuning is baie helder en kristalliseer nie maklik nie – daarom geniet dit voorkeur in die kleinhandelsbedryf.<ref name="Damerow2011"/><ref name="FRTWfB">[https://books.google.com/books?id=GsMOAQAAIAAJ&pg=PA55 ''First Regional Training Workshop for Beekeepers''].</ref>
* '''Ultra-sonikasie''' van heuning vernietig meeste van die gisselle. Die selle wat wel sonikasie oorleef, verloor hul groeivermoë en dit verlaag die tempo van fermentasie.<ref>[http://www.hielscher.com/ultrasonics/honey_01.htm Ultrasonic Honey Processing].</ref>
* '''Verroomde heuning''' of spinheuning is gekarringde heuning wat verwerk is om kristalvorming te beheer. Hierdie heuning het ‘n'n baie groot hoeveelheid klein kristalletjies wat die vorming van groter kristalle verhinder wat gewoonlik in onverwerkte heuning plaasvind. Hierdie heuning het ‘n'n gladde, smeerbare tekstuur.<ref name="Sharma2005">Sharma, Rajeev (2005). </ref>
* '''Heuningkoek''' is heuning wat steeds in die vars geboude byewasselle van die koek is. Dit word tradisioneel versamel uit houtrame in heuningkaste. Die rame word uitgehaal en die heuningkoek word in stukke gesny met ‘n warm lem voordat dit verpak word.<ref name="Flottum2010"/>
* '''Stukheuning''' is stukke gesnyde koekheuning wat in stroopheuning dryf.<ref name="Flottum2010"/>
Line 46 ⟶ 45:
 
== Voedingswaarde en suikerprofiel ==
‘n'n Porsie van 100g heuning voorsien 304 kalorieë met geen noodsaaklike voedingstowwe nie.<ref name="Nutrient Data">[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/6287?fg=&man=&lfacet=&count=&max=35&sort=&qlookup=honey&offset=&format=Full&new=&measureby= "Full Report (All Nutrients): 19296, Honey"].</ref> Dit is saamgestel uit 17% water en 82% koolhidrate en is laag in vet, dieëtvesel en proteïen.
 
As 'n mengsel van suikers en ander koolhidrate, is heuning hoofsaaklik fruktose (omtrent 38 – 55%) en glukose (omtrent 31%), met die oorblywende suikers wat maltose, sukrose en ander komplekse koolhidrate insluit.<ref name="NHB carbs">National Honey Board. </ref> Heuning se glukemiese indeks wissel van 32 tot 78 afhangende van die variëteit.<ref>Arcot, Jayashree and Brand-Miller, Jennie (Maart 2005) [https://rirdc.infoservices.com.au/downloads/05-027 A Preliminary Assessment of the Glycemic Index of Honey].</ref> Die spesifieke samestelling, kleur, geur en smaak van enige lot heuning berus op die blomme waar die bye, wat die heuning gemaak het, gewei het.<ref name="hunt">Hunt CL, Atwater HW (7 April 1915).</ref>
Line 82 ⟶ 81:
 
{{Commons|Honey|Heuning}}
{{en-vertaal|Honey}}
 
[[Kategorie:Smere]]