Tradisionele Afrika-godsdiens: Verskil tussen weergawes

Tradisionele geneeskunde is ʼn’n lukratiewe bedryf. Meer as 1020 plante en 150 dierespesies word vir tradisionele medisyne in net [[KwaZulu-Natal]] gebruik. Die meeste daarvan word op informele/straatmarkte verkoop. Die waarde van die handel in medisinale plante is aan die einde van [[2010]] konserwatief op R62 miljoen per jaar geraam. Die bedrag kan vermeerder word tot nagenoeg R500 miljoen wanneer die fooie wat Sangomas hul klientekliënte vir hul dienste vra bygevoeg word.

==  Die god ==

In die tradisionele godsdienste word daar in ʼn’n opperwese geglo. Net soos in Westerse gelowe word daar geglo dat die god alles geskape het en alles steeds onderhou.<ref>http://www.academia.edu/3596848/Teologie_van_godsdienste_n_Perspektief_op_die_verhouding_tussen_Christendom_en_Tradisionele_Afrika_Godsdienste</ref>. Die opperwese/god word egter as onbereikbaar of onpersoonlik beskou. Dit is dus meestal ʼn’n deïstiese en apatiese soort God wat alledaagse dinge oorlaat aan mindere gode (Byvoorbeeld die voorvadergeeste, natuurgeeste of plaaggeeste). Daar word ook geglo dat alles in die natuur ʼn’n eie lewenskrag het en dat alle dinge in die natuur (natuurverskynsels en objekte) aan geeste gekoppel is wat dit beheer.<ref name=":0">http://www.hts.org.za/index.php/HTS/article/download/1408/pdf</ref>.

Hoewel daar in ʼn’n opperwese/god geglo word, speel die voorvadergeeste ʼn’n baie belangrike rol in die tradisionele Afrika gelowe.<ref>https://toortsie.com/2012/06/24/oor-voorvadergeeste/</ref>.

Die voorvaders is diegene wat die tradisies van die geloof aan hul nageslagte oordra voor hul sterf. Die voorvadergeeste is dus die afgestorwenes, hoewel hul nie as ‘dood’ beskou word nie, maar eerder as ‘slapend’. Daar word geglo dat hierdie voorvadergeeste altyd by hul familie is, hul hou die lewendes dop om te sien hoe hul lewe (goed of sleg) en besoek veral hul familielede in die nag waartydens hul met die persone in hul drome kommunikeer.

Voorvadergeeste kan ook die lewendes ‘straf’ indien hul nie tevrede is met hoe hul lewe nie. So ʼn’n straf kan in die vorm van teëspoed, siekte of selfs die dood plaasvind. Hul beskik ook oor die vermoë om geluk aan hul families te bring.

Die begrafnis van iemand wat sterf word as die heel belangrikste godsdienstige handeling binne die geloof beskou omdat die lewendes sowel as hul voorvadergeeste hierby betrokke is, en dit die ‘naaste’ is wat hul ooit aan mekaar is. Dit is as’t ware ʼn’n geleentheid waar die hede, verlede en toekoms mekaar ontmoet. Daar word ook bepaalde rituele tydens die begrafnis van ʼn’n afgestorwe gevolg om te verseker dat die individue wat gesterf het die wêreld van die voorvadergeeste op ʼn’n gelukkige en tevrede wyse kan ingaan.<ref>http://www.hts.org.za/index.php/HTS/article/download/1408/pdf</ref>.

Behalwe vir die voorvaders is daar ook verskeie godsdienstige leiers binne die tradisionele Afrika geloof wat verantwoordelik is vir bepaalde pligte:<ref name=":0" />:

Sangomas maak van tradisionele hulpmiddels gebruik om individue te help. Sangomas beskik oor ʼn’n hoë status binne die gemeenskap omdat hulle in staat is om met die spirituele wêreld (die voorvadergeeste) te kommunikeer. Daar word geglo dat Sangomas raad ontvang van voorvadergeeste wat hul in staat stel om mense van siekte en kwale te genees. Sangomas werk binne ʼn’n ‘heilige’ gebou of hut wat bekend staan as ʼn’n ''indumba'', wanneer ʼn’n ''indumba'' nie beskikbaar is nie kan ʼn’n tydelike miniatuur heilige plek genaamd ʼn’n ''imsamo'' gebruik word.<ref>https[[://en.wikipedia.org/wiki/Traditional_healers_of_South_Africa:Traditional healers of South Africa]]</ref>.

Om met die voorvadergeeste in kontak te tree en boodskappe te ontvang maak

Sangomas van die volgende praktyke gebruik: Hul werk hulself op in ʼn’n soort beswyming (kan gepaardgaan met danse en dreunsang). Sangomas kan ook sekere tipes kruie brand of diere-offers maak om met die voorvadergeeste te kommunikeer. Bene (Skulpe, munte, diere-beentjies en klippe) kan ook gegooi word om ʼn’n ‘boodskap’ van die geeste te onvangontvang.

ʼn’n Sangoma se einddoel is om ʼn’n gebalanseerde en skadelose verhouding tussen die individue wat die probleem ervaar, en die geeste wat die probleem veroorsaak, te skep. Wanneer ʼn’n Sangoma die probleem identifiseer en die pasiënt saamstem, sal die Sangoma ‘medisyne’ voorskryf om die probleem op te los/te genees. Indien die Sangoma nie self die nodige kennis het om die pasiënt te help nie sal hy/sy die pasiënt na ʼn’n kruiedokter/Inyanga verwys.<ref name=":1">http://www.mieliestronk.com/sangomas.html</ref>.

Medisynemanne/ Inyangas help pasiënte om tradisionele medikasie vir hul betrokke probleem te vind. ʼn’n Inyanga met baie ervaring sal eers die voorvadergeeste raadpleeg om te bepaal watter behandeling die korrekte een is vir ʼn’n pasiënt se betrokke probleem. Die spiritueel helende medisyne wat deur ʼn’n tradisionele geneesheer voorgeskryf word, staan bekend as ''Muthi.'' Muthi is ʼn’n [[Zoeloe]] woord wat ‘boom’ beteken. Tradisionele Afrika medisyne maak veral van plante gebruik om kwale op te los. Behalwe vir die Muthi kan ʼn’n Inyanga ook sekere ‘reinigingsmetodes’ voorskryf wat die pasiënt moet volg om die probleem op te los. Hierdie metodes kan die volgende insluit: ʼn’n Bad, braking, enemas, stoom-baddens en snye op sekere liggaamsdele.<ref>https[[://en.wikipedia.org/wiki/Traditional_healers_of_South_Africa:Traditional healers of South Africa]]</ref>.

Toordokters is dikwels uitgeworpenes in die gemeenskap en word deur die mense gehaat en gevrees.<ref>https[[://en.wikipedia.org/wiki/Traditional_healers_of_South_Africa:Traditional healers of South Africa]]</ref>.

Sangomas kan manlik of vroulik wees. Hul magte word op die veronderstelling gegrond dat hy/sy ʼn’n reinkarnasiereïnkarnasie van ʼn’n voorvadergees is. ʼn’n Sangoma word ‘geroep’ wanneer ʼn’n individu deur ʼn’n inisiasie siekte gaan. So ʼn’n siekte behels visioene, hoofpyne, maagpyn en skouer/nek probleme. So ʼn’n siekte kan nie deur konvensionele medisyne (Westers en tradisioneel) beter gemaak word nie en word beskou as ʼn’n roeping van die voorvadergeeste. Wanneer ʼn’n individu hierdie roeping ignoreer, sal hy/sy nie beter word voordat hul hulself oorgee om ʼn’n leerling Sangoma te word nie.<ref>https[[://en.wikipedia.org/wiki/Traditional_healers_of_South_Africa:Traditional healers of South Africa]]</ref>.

ʼn’n Leerling Sangoma word ʼn’n ''utwaza'' genoem. Die woord ''twasa'' is afgelei van thwasa wat “die lig van die nuwe maan” beteken. ʼn’n ''Ithwasa'' onvangontvang formele opleiding onder ʼn’n ander Sangoma vir ʼn’n tydperk wat enige iets van ʼn’n paar maande tot ʼn’n paar jaar kan duur. Die opleiding behels om nederigheid vir en voor die voorvadergeeste te leer, reiniging (deur die bad in diere bloed en om jouself skoon te stoom) en die aanleer van die gebruik van ''Muthi''. Gedurende hierdie leer fase mag ʼn’n ''twasa'' nie in kontak met hul familie om nie en mag hul ook nie enige seksuele praktyke beoefen nie.

Die meeste ''twazas'' word volwaardige Sangomas gedurende ʼn’n openbare fees wat uitloop op die slag van ʼn’n bok en die seremoniële etery van die dier se ingewande. Tydens hierdie fees word die plaaslike gemeenskap, familie en vriende genooi om te deel in nuwe Sangoma se inisiasie.<ref name=":1" />.