Afsettingsgesteente: Verskil tussen weergawes

== Vorming van sedimenteresedimentêre gesteentes ==

Daar is vier basiese prosesse betrokke by die formasie van sedimenteresedimentêre gesteentes: Verwering/[[Erosie]], deposisie/verskuiwing en kompaktering/sementering.<ref>http://www.rocksandminerals4u.com/sedimentary_rock_formation.html</ref><ref>http://www.onegeology.org/extra/kids/sedimentary.html</ref><ref>http://www.thunderboltkids.co.za/Grade5/04-earth-and-beyond/chapter_af3.html</ref>.

Die sedimenteresedimentêre gesteentes wat deur verwering en erosie gevorm word, word dikwels na ander plekke verskuif deur die elemente (o.a. die wind, lopende water en [[Swaartekrag|gravitasie]]). Wanneer hierdie kragte begin om energie te verloor, begin die sedimente buite die lug of water agterbly en begin die vestigingsproses, met die groter sedimentgesteentes wat eerste gevestig word. Die kleiner deeltjies beweeg dikwels verder en kom eers later tot vestiging. Hierdie verskuiwings- en vestigingsproses staan bekend as deposisie.

Sementering begin sodra minerale binne die gapings tussen sedimente ingaan. Hierdie minerale dien as ʼn’n soort gom (of sement) wat die sedimente aan mekaar vasbind.

Chemiese sedimentgesteentes vorm wanneer opgelosde materiale ʼn’n neerslag van die oplossing vorm. Voorbeelde sluit dolomiet, ystererts, flint en kalksteen in.

Organiese sedimentgesteentes vorm deur middel van ʼn’n opeenhoping van plant- of diere afval. Voorbeelde sluit steenkool, sommige tipes dolomiet en sommige tipes [[kalksteen]] in.

Ons gebruik daagliks verskeie sedimentgesteentes. Die belangrikste gebruik van sedimentgesteentes is in die boubedryf. Sement, [[Baksteen|bakstene]], [[beton]] en [[glas]] word alles gemaak van sedimentgesteentes. ʼn’n Ander baie belangrike gebruik van sedimentgesteentes is vir die opwekking van energie, [[steenkool]] is steeds die belangrikste hulpbron in elektrisiteitsopwekking. Marmer en graniet het deur die eeue ook ʼn’n belangrike rol as ornamente stene gespeel. Dit is nie net deur kunstenaars gebruik om standbeelde mee te maak nie, paleise en herehuise en selfs in vandag se moderne huise word dit steeds beskou as ʼn’n duursame afwerkingsmateriaal.<ref>Adatia, R., Clitheroe, F., Cohen, S., Cowan, R., De Villiers, R., Joannides, A., Sadie, R., van Zyl, M., Visagie, L., Waters, H., Webb, J. 2013. Platinum:Natuurwetenskappe en Tegnologie. Graad 5. Pearson: Kaapstad. Bl. 186-193</ref>.

Die volgende lys beskryf van die gebruike van die verskillende sedimentgesteentes in ons alledaagse lewe:<ref>http://geology.com/rocks/sedimentary-rocks.shtml</ref><ref>http://www.coaleducation.org/lessons/wim/20.htm</ref>:

* '''Graniet''': Graniet het ʼn’n hoë inhoud silika, potassium, sodium en kwarts. Dit word dikwels gebruik as ornamentele steen (bv. Grafstene en monumente of standbeelde). Dit is ook baie gewild as dekoratiewe item (Vir die gebruik van werksoppervlaktes in kombuise en badkamers, tafelbaaie ens.)

Die oorgrote meerderheid [[Fossiel|fossielefossiel]]e wat gevind word, word binne sedimentgesteentes wat uit modder en slik gevorm is gevind. Wanneer ʼn’n organisme in ʼn’n area sterf waar sy liggaam van predatore en die elemente beskerm is, word die oorskot dikwels deur sediment bedek. Oor tyd, soos die sediment versteen begin die oorskot van die organisme ontbind en oplos. Minerale sypel binne die beendere van die organisme en verander die chemiese samestelling hiervan. In ander gevalle disintegreer die hele skelet van die organisme, en bly slegs ʼn’n afdruk, gevul met minerale, agter.<ref>https://www.reference.com/science/fossils-only-found-sedimentary-rocks-891c2286fe8c46cb</ref>.

Ander soorte rots (stollings- en metamorfiese gesteentes) wat uit [[magma]] gevorm word, bevat nie fossiele nie omdat die temperature te hoog is vir enige oorskot om agter te bly, die hitte laat dit disintegreer. Fossiele wat wel in hierdie tipe rots gevind word, is dikwels erg misvorm as gevolg van die hitte en druk wat teenwoordig is by die vorming van hierdie tipes rots. Anders as sedimentgesteentes wat oor ʼn’n lang tydperk teen ʼn’n relatiewe lae hitte en druk vorm.