NG gemeente Langlaagte: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
No edit summary
Lyn 24:
Vroeër was die algemene opvatting dat dit die [[Australië|Australiese]] rondreisende prospekteerder [[George Harrison]] was wat op 'n Sondag in Maart 1886 op 'n rotsagtige uitsteeksel van die hoofrif afgekom het op die plaas Langlaagte van die weduwee van Gerhardus Cornelis Oosthuizen. Volgens oorlewering het Harrison sy ontdekkerskleim vir ongeveer R20 verkoop.<ref>[http://www.myfundi.mobi/a/Die_geskiedenis_van_Goud Die geskiedenis van goud, Myfundi]</ref>
 
'n Staatsondersoekkomitee het egter in 1941, ná die aanhoor van breedvoerige getuienis, besluit dat dié eer P.J. Marais toekom. Nog twee aanspraakmakers op die ontdekking van die hoofrif op Langlaagte is Hermanus Johannes van Staden, skoonseun van Oosthuizen, en ene Peter Bernardus de Ville.<ref>[http://www.bronberger.co.za/index.php?option=com_content&task=view&id=903&Itemid=76 ''Die Bronberger'']</ref>.
 
Reeds 34 jaar vantevore, in 1852, het J.H. Davis die eerste [[goud]] aan die [[Witwatersrand]] op 'n plaas naby [[Krugersdorp]] ontdek, maar die regering van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek|ZAR]] het hom gedwing om stil te bly daaroor. Eers in 1886 was dit duidelik dat hierdie vonds die hoofgoudrif van die Witwatersrand was. Drie gedeeltes van die plaas Langlaagte was in Oosthuizen se besit. Die gedeeltes is uitgekoop deur president [[Paul Kruger]] vir dorpstigting en die toekenning van mineraleregte aan prospekteerders of myners.<ref>[http://www.facebook.com/topic.php?topic=7998&post=27135&uid=62928959198 Inskrywing op Facebook deur nasaat van die Oosthuizens]</ref>
Lyn 31:
 
== Aanloop tot Langlaagte se stigting ==
Voor die Johannesburgse moedergemeente in 1887 gestig is, skaars 18 maande nadat goud ontdek is op Langlaagte, was die landelike gebied deel van die NG gemeente [[Heidelberg]]. Landbouers uit die Kaap, wat daarvaan af weggetrek het om onder die Britse bewind uit te kom, het al in die dekade na 1840 op die Hoëveld begin aankom. Maar dit was die kerkraad van die [[NG gemeente Dutoitspan]] wat onder leiding van ds. [[Abraham Kriel]] die eerste stap gedoen het tot gereelde bearbeiding van die goudveld deur hulle hulpprediker, prop. J.N. Martins, af te staan om die evangelie aan die lidmate op die Rand te verkondig.
 
Die goudstormloop het mense uit alle wêrelddele na die Rand gebring. Sover vasgestel kon word, het ds. S.J. du Toit, destydse superintendent-generaal van onderwys in die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]], die eerste NG diens in [[Johannesburg]] gehou. Dit was 'n opelugdiens op 'n Sondag teen die middel van 1886 in die skaduwee van 'n wilgerboom naby die terrein waarop Langlaagte se latere kerkgebou en die Abraham Kriel-kinderhuis gebou is. Sy teks het uit Genesis 2:12 gekom: "En die goud van die land is goed."
 
Onder die intrekkers op die Rand was ook lidmate van die NG Kerk, wat hulle veral in groot getalle aan die westekant van die teenswoordige middestad gevestig het in wat destyds as die "Dip" bekend gestaan het. Dit was die minder gegoede buurte van Langlaagte, [[Fordsburg]] en [[Vrededorp]], wat lank die enigste deel van die ontluikende stad was waar Afrikaners plek-plek in die meerderheid was. Die meer gegoede noordelike (Parktown, Houghton ens.) en noordoostelike voorstede (Observatory, Orange Grove ens.) was nog altyd amper uitsluitlik Engels, terwyl Afrikaners, namate hulle ekonomiese posisie verbeter het, hulle later jare ook in groot getalle in die noordwestelike dele (Melville, Westdene, Aucklandpark, Northcliff, Linden, Randburg en omstreke) gaan vestig het. In 'n mindere mate as in die "Dip" het Afrikaners ook gaan woon in die omgewing van [[Jeppestown]], onmiddellik oos van die middestad. In 'n stadium was daar byvoorbeeld binne 'n smal strook wat 8&nbsp;km wes van die middestad gestrek het, 14 NG gemeentes, maar oor dieselfde afstand na die ooste net vyf.
 
== Stigting van Langlaagte-gemeente ==
Met die toestroming van Afrikaners na die westekant van die goudveld, het daardie deel van die Johannesburgse gemeente te groot geraak en is die wyke Witwatersrand-Wes op Saterdag [[15 Oktober]] [[1892]] van die moedergemeente afgestig. Dit het oorspronklik uit vier dorpies bestaan, waarin later jare tallose dogtergemeentes afgestig is, naamlik Langlaagte, Maraisburg, Fordsburg en Florida. Die stigtingsvergadering moes besluit waar die middelpunt van die nuwe gemeente sou wees. Lidmate het op Langlaagte besluit en ook dat die [[pastorie]] daar sou staan,<ref>[[Phil Olivier|Olivier, ds. P.L.]] (samesteller), ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]''. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952</ref>, hoewel 'n ander bron<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2003/09/14/RU/6~1/02.html ''Rapport'']</ref> dit wil hê dat die eerste kerkgebou in Fordsburg gebou en, twee maande nadat dit voltooi is, vernietig is toe treinwaens vol dinamiet onderweg na Braamfontein ontplof het. ([[NG gemeente Fordsburg|Fordsburg]] het in 1896 'n selfstandige gemeente geword.)
 
Ds. [[Abraham Kriel]], leraar van [[NG gemeente Dutoitspan|Dutoitspan]] het die beroep na die gemeente aanvaar en is op [[2 Junie]] [[1893]] as eerste leraar bevestig. Die uitgestrekte gemeente het 'n gebied beslaan van die Vaalrivier in die suide tot teenaan die [[Jukskeirivier]] in die noorde en Roodepoort in die weste. Ds. Kriel moes met sy karretjie en een perd baie aktief bly om die hele gemeente te bearbei. Die gees in die gemeente was nog dié van 'n mynkamp. So skryf die skriba van die kerkraad op 'n keer aan die kommandant van polisie en bedank hom vir die bewaring van stilte en orde tydens die eredienste op Sondae.
 
== Geboue ==
Die eerste kerkgebou was van hout en sink, maar dit het nie verhinder dat daar op Sondae onder die geklank van die orrel, wat mev. Kriel bespeel het, lofgesange weerklink het nie.
 
Op 'n gemeentevergadering gehou op [[2 April]] [[1898]] besluit lidmate om 'n kerk van 600 sitplekke te bou en die hoeksteen is in Maart 1899 gelê. Die [[Anglo-Boereoorlog]] het egter groot vertraging veroorsaak en die kerkgebou kon eers na die oorlog voltooi word. Ds. Kriel het hom uit die staanspoor by die Boerekommando's aangesluit en kon sy werk eers drie jaar later, na die oorlog verby was, hervat. So is die kerkgebou, op die hoek van Kerkplein en Maraisstraat, regoor Abraham Kriel-kindersorg se Langlaagte-kampus, eers op [[12 Desember]] [[1902]] ingewy.
Lyn 50:
Die nagenoeg 12&nbsp;000 oorlogswesies het ds. [[Abraham Kriel|Kriel]] so diep geraak dat hy eers 'n klompie oorlogswesies in die pastorie opgeneem het en daarna die Langlaagte-weeshuis op [[4 September]] [[1902]] met sewe kinders geopen het. Voor die einde van daardie eerste jaar was daar 92 en teen September 1903 reeds 245. Hy het egter sedert sy bevestiging in Langlaagte gehelp met die versorging van wees- en hawelose kinders. Mej. Maria Kloppers, 'n [[Boland]]se maatskaplike werkster van die [[Vrouesendingbond]], het hom van 1896 af bygestaan en was uit die staanspoor betrokke by die weeshuis.
 
Buiten op Langlaagte, het ds. J.M. Louw van [[NG gemeente Boksburg|Boksburg]] en ds. A.P. Burger van [[Middelburg, Mpumalanga|Middelburg, Transvaal]] onderskeidelik in Oktober en November 1902 ook weeshuise gestig. Die weeshuis op [[Boksburg]] is in 1904 en dié op Middelburg in 1908 by Langlaagte ingelyf. Onder ds. Kriel en mej. Kloppers se leiding het die weeshuis meer en meer erwe en in 1913 selfs twee plase aangekoop. Die kinderhuis het geen vaste inkomste gehad nie, maar kon deurentyd kop bo water hou en die nodige middele kry, soos ds. Kriel dit gestel het, "in antwoord op gebede".<ref>[http://www.oulitnet.co.za/taaldebat/steynjc3.asp Artikel op LitNet deur Jaap Steyn]</ref>. Aan dr. [[William Nicol]], van 1913 tot 1938 leraar van [[NG gemeente Johannesburg-Oos|Johannesburg-Oos]], het ds. Kriel op 'n keer gesê: "Ek dank die Here dat ek gehoorsaam was, maar vol geloof was ek ongetwyfeld nie. Telkens as ek vir myself sê dat ek moet glo, word ek bang. Maar as ek sommer in gehoorsaamheid die oë toemaak en my opdragte aanpak, sorg die Here dat alles regkom." Met sy dood in 1928 was daar meer as 600 kinders in die tehuis, wat toe na die stigter genoem is.
 
Die hoofkampus is vandag oorkant die kerkgebou geleë, maar ná die samesmelting van die gemeente met [[NG gemeente Vergesig]] huisves die geskiedkunidge Langlaagte-kerkgebou die Glory Divine World Ministries.<ref>{{en}} [http://glorydivine.co.za/?page_id=33 Die kerk se webtuiste]. URL besoek op 14 Mei 2016.</ref> Ds. Abraham Kriel en sy vrou is albei in die kerkterrein begrawe en 'n gedenksteen met traliewerk daarom is vir hulle opgerig.
 
== Ligging ==
Die kerkgebou, wat die [[NG gemeente Vergesig]] (Brixton Kerk) omstreeks 2015 wou verkoop,<ref>http://152.111.1.87/argief/berigte/citypress/2012/04/16/CP/5/church.html</ref>, en is geleë op die hoek van Kerkplein en Maraisstraat in [[Paarlshoop]].<ref>[http://maps.google.com/maps?f=q&source=s_q&hl=en&geocode=&q=marais+street+paarlshoop+johannesburg&sll=-26.210351,27.991281&sspn=0.002739,0.004136&ie=UTF8&hq=&hnear=Marais+St,+Paarlshoop,+Johannesburg,+Gauteng,+South+Africa&ll=-26.207468,27.989538&spn=0.004678,0.016544&t=h&z=16&layer=c&cbll=-26.207367,27.989534&panoid=NULMyDS42R0xHSfOWgnziA&cbp=12,294,,0,-5.07 Kerkplein en Maraisstraat, Paarlshoop], Google Maps</ref>
 
== Dogtergemeentes ==
Lyn 69:
* Jan Hendrik Malan Stofberg, 1920 tot 1926
* Johannes Daniël van Niekerk, [[25 Junie]] [[1927]] tot 1946 (sy eerste gemeente)
* Jan Hendrik Petrus van Rooyen, 1946 tot 1959 (emeriteer)
* Gabriel Antonie van der Westhuizen, 1960 tot 1965
* Pieter Johannes Bloem, [[15 Junie]] [[1965]] tot [[9 November]] [[1969]]
Lyn 80:
== Fotogalery ==
<gallery>
Beeld:Ds_JHM_StofbergDs JHM Stofberg 1957.jpg|Ds. J.H.M. Stofberg, leraar van 1920'21 tot 1926.
Beeld:Ds JD van Niekerk.jpg|Ds. J.D. van Niekerk, vierde leraar.
Beeld:Ds JH van Rooyen 1957.jpg|Ds. J.H. van Rooyen, leraar van 1946 tot 1959. Dié foto is in 1957 geneem.