Rugkoorddiere: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
totsiens rooi skakels
Lyn 18:
}}
 
Die '''Rugstringdiere''' (''Chordata'') is die [[Phylum (biologie)|phylumbenaming]] vir 'n groep [[dier]]e wat die [[gewerwelde]]s, maar ook 'n groep naverwante [[ongewerwelde]]s insluit. Die gemeenskaplike faktor van al hierdie diere is dat hulle op een of ander stadium van hulle lewens [[rugstring]]erugstringe, hol dorsale senukoorde, [[faringeale spleet|faringeale splete]], endostiele en gespierde [[stert]]esterte het (of gehad het) wat verby die [[anus]] strek. Sommige wetenskaplikes redeneer egter dat die ware kwalifikasie faringeale sakkies eerder as gleuwe moet wees.
 
== Subphylums ==
Die phylumfilum Chordata word onderverdeel in drie subphylumssubfilums:
* [[Urochordata]] – Die [[larwe]] het 'n rugkoord en 'n senukoord, maar dit verdwyn teen volwassenheid.
* [[Cephalochordata]] – Die dier het 'n rugkoord en 'n senukoord, maar geen [[werwel]]swerwels nie.
* [[Vertebrata]] – Behalwe vir in die geval van die [[slymprik]] is die dorsale hol senukoord omring deur kraakbeenagtige of benige [[werwel]]swerwels in die dier. Die rugkoord is gewoonlik verklein of afwesig in die volwassene.
 
Die chordate en twee suster-phyla, die [[hemichordates]] en die [[echinoderms]], verteenwoordig die [[deuterostome]], 'n [[superphylum]]superfilum.
 
Daar word bespiegel dat die phylum ontstaan het as gevolg van [[paedomorfie]] wat in 'n primitiewe dier soos 'n [[spons]] of [[koraal]] plaasgevind het.
 
Die ekstantgroepe van chordate is verwant soos in die phylogenetiese boom hieronder aangetoon word. Hulle pas nie goed in by die tradisionele groepe nie, en as gevolg hiervan is vertebrate klassifikasie in 'n vloeibare fase, alhoewel hulle verwantskappe nie goed verstaan word nie.
 
Die nie-uitgestorwe Chordata word hieronder aangetoon soos hulle in verhouding met mekaar in 'n [[filogenetiese stamboom]] staan:
 
'''PhylumFilum Chordata'''
* '''SubphylumSubfilum [[Urochordata]]'''
* '''SubphylumSubfilum [[Cephalochordata]]'''
* [[Craniata]] (diere met skedels)
** '''SubphylumSubfilum [[Myxini]]''' (slymprikke)
** '''SubphylumSubfilum [[Vertebrata]]''' (diere met rugwerwels)
*** '''Klas [[Cephalaspidomorphi]]''' (lampreie)
*** [[Gnathostomata]] (gewerweldes met kake)
**** '''Klas [[Chondrichthyes]]''' (kraakbeenvis)
**** [[Teleostomi]] (vis met gebeendere, ~ [[Osteichthyes]])
***** '''Klas [[Acanthodii]]'''
***** '''Klas [[Actinopterygii]]''' (straalvin [[vis]]se)
***** '''Klas [[Sarcopterygii]]''' (vleisvin visse)
****** Superklas [[Tetrapoda]] (vierpotige gewerweldes)
******* '''Klas [[Amphibia]]''' ([[amfibieë]])
******* [[Amniota]] (amniotiese [[Eier (biologie)|eier]])
******** '''Klas [[Synapsida]]''' ([[soogdier]]agtige [[reptiel]]e)
********* '''Klas [[Mammalia]]''' (soogdiere)
******** '''Klas [[Sauropsida]]''' (die meeste van die hedendaagse reptiele)
Lyn 56:
********** Orde [[Testudines]] ([[skilpad|skilpaaie]])
********* Subklas [[Diapsida]]
********** Orde [[Lepidosauria]] ([[akkedis]]se, [[slang]]e, en die [[tuatara]], 'n likkewaanagtige dier van [[Nieu-Seeland]])
********** [[Archosauria]]
*********** Orde [[Crocodilia]] ([[krokodil]]le, [[alligator]]salligators, [[kaaiman]]nekaaimanne, en [[gawiaal|gawiale]])
*********** Superorde [[Dinosauria]]
************ '''Klas [[Aves]]''' ([[voël]]s)