Gnostisisme: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Wwikix (besprekings | bydraes)
-kat
No edit summary
Lyn 1:
{{Gnostisisme}}
 
'''Gnostisisme''' (afgelei van [[Grieks]] ''gnosis'' "kennis") is 'n sinkretistiese filosofiese en religieuse beweging wat 'n aantal verskillende geloofstelsels in die [[Christelik]]e en daarnaas ook Joodse en Egiptiese wêreld behels. Hulle gemeenskaplike geloofsbasis is die oortuiging dat mense goddelike siele is wat in 'n stoflike wêreld gevange is. Gnostici glo dat die stoflike wêreld deur 'n onvolkome gees of skeppergod, die [[Demiurg]], geskep is en oorheers word, wat dikwels ook as 'n beliggaming van die kwaad of die [[Abraham]]se god van die Hebreeuse Skrifte (die [[Ou Testament]]) geïdentifiseer word.
 
Line 19 ⟶ 20:
 
== Ontstaan en groei ==
 
Die ontstaan van Gnostisisme is donker van oorsprong. Gnostiese gedagtes het hul verskyning in die voor-christelike, hellenistiese tydperk eers in die ooste, veral Persië, gemaak waar hulle beduidende invloed op die Joodse godsdiens uitgeoefen het. Hulle sou later met Christelike oortuigings versmelt, maar is uiteindelik deur die vroeë Christendom verwerp.
 
Lyn 29:
 
== Amper Gnostiese pous ==
 
Basilides is teen ongeveer 140 nC opgevolg deur Valentinus, 'n gebore Egiptenaar en kenner van die Griekse kultuur en filosofie. Soos sy voorganger,was Valentinus 'n gesiene lid van die Christelike kerk en volgens sommige bronne was hy byna bestem om die pous of minstens 'n biskop te word. Valentinus moes later uit die Christelike kerk bedank.
Sy belangrikste bydraes tot die Gnostisisme is moontlik die konsep van die pleroma, asook die oortuiging dat onkunde die "wortel van die materiële en verderflike wêreld" is en dat hierdie wêreld sal ophou bestaan sodra onkunde deur kennis uitgeroei is.
 
== Bloeitydperk onder Mani ==
 
Die tweede helfte van die tweede eeu ná Christus was die begin van 'n bloeitydperk vir die Gnostisisme in Alexandrië en ander gebiede rondom die Middellandse See. Die wedersydse invloed tussen Gnostisisme en veral die Christendom was in dié tyd ook die sterkste.
In die derde eeu nC het Manichaeus (216-277 nC), of Mani, soos hy bekend gestaan het, die leier van die Gnostisiste in Alexandrië geword. Mani was 'n Joodse Christen wat as 'n Baptis grootgeword het, maar onder sy leierskap het dieGnostisisme ongekende groei beleef.
Line 40 ⟶ 38:
 
== Einde van 'n era ==
 
Weens die feit dat die antieke Gnostisisme soveel konsepte uit veral die Christelike Leer oorgeneem en dit dan by Gnostiese sieninge aangepas het, was dit onvermydelik dat 'n botsing tussen dié twee groepe moes plaasvind. Teen die einde van die derde eeu nC het die Christelike kerk hom al hoe meer begin uitspreek teen die "vals leringe" van die Gnostisiste, en vooraanstaande filosowe soos die Neo-Platonistiese Plotinus het Gnostisisme ook in die openbaar gekritiseer.
Hoewel gevalle voorgekom het waar Gnostisiste weens hul geloof deur die Christelike kerk vervolg is, het die kerk dié stryd teen Gnostisisme grootliks gewen deur Gnostisiste te oortuig dat hulle 'n vals godsdiens aanhang. Baie Gnostisiste het hulle tot die Christelike leer bekeer, en teen die middel van die vierde eeu nC het die Gnostisisme vir alle praktiese doeleindes opgehou om as georganiseerde godsdiens te bestaan.
Line 50 ⟶ 47:
 
== Gnostisisme vandag ==
 
Verskeie Gnostiese kerke en organisasies probeer tans om Gnostisisme op georganiseerde wyse as wêreldgodsdiens te herstel, maar die meeste van hulle het maar 'n handjievol lede. Dit is egter 'n feit dat talle individue of selfs klein groepies sekere Gnostiese oortuigings deel sonder dat hulle noodwendig amptelik as Gnostisiste geklassifiseer word; daarom is dit nie bekend hoeveel Gnostisiste daar vandag in die wêreld oor is nie.
 
== Verskillende groepe ==
 
* Orde van die Pleroma in [[Engeland]]
Ná die ontdekking van die Nag Hummadi-geskrifte in 1945 het die Gnostisisme ná eeue se sluimering weer 'n oplewing getoon en in die 1950's is die Gnostiese Orde van die Pleroma deur Richard Duc de Palatine in Engeland gestig. 'n Lid van dié groep, Stephan Hoeller, is later na die VSA met die doel om Gnostisisme daar te bevorder.