Parmenides: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes) k →Denke |
+ Inligtingskas & Commons |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Wetenskaplike
| naam = Parmenides
'''Parmenides''' van Elea (Grieks: Παρμενίδης ὁ Ἐλεάτης) (Elea, rondom 515 v.C.) was 'n [[Grieks]]e [[filosoof]] wie as 'n pre-[[Sokrates]] filosoof gereken word. Hy stel [[waarheid]] en weet teenoor mening en voorstelling. Die denke van Parmenides het gefragmenteerd oorleef, veral danksy latere skrywers wat hom aanhaal. Dit word aanvaar dat Parmenides moontlik 'n leerling was van [[Xenophanes]]. Sy filosofie behels in teenstelling tot die van sy voorgangers, nie soseer 'n [[kosmogonie]] of 'n [[teorie]] oor die ontstaan van die [[werklikheid]] nie, maar 'n [[ontologie]].▼
| beeld = Parmenides.jpg
| beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks -->
| beeldonderskrif =
| geboortenaam =
| geboortedatum = ca. [[515 v.C.]]<ref>{{cite book|last1=Curd|first1=Patricia|title=A Presocratics Reader. Selected Fragments and Testimonia|date=2011|publisher=Hackett Publishing|location=Indianapolis/Cambridge|isbn=978-1603843058|pages=53–63|edition=2nd}}</ref>
| geboorteplek = Elea, Magna Graecia
| sterftedatum =
| sterfteplek =
| plek van graf =
| blyplek =
| burgerskap =
| nasionaliteit =
| vakgebied = Metafisika, Ontologie
| werkplek =
| alma mater =
| doktorale promotor =
| akademiese adviseurs =
| doktorale studente =
| ander studente =
| bekend vir = "Gedagte en wese is dieselfde"<ref>DK fragment B 6: "χρὴ τὸ λέγειν τε νοεῖν τ᾿ ἐὸν ἔμμεναι"; cf. DK B 3 "τὸ γὰρ αὐτὸ νοεῖν ἐστίν τε καὶ εἶναι [It is the same thing that can be thought and that can be]."</ref><br />Die waarheid-voorkoms onderskeid
| beïnvloed deur = [[Pythagoras]], [[Xenophanes]], [[Heraclitus]]
| invloed op = [[Zenon van Elea]], [[Melissus van Samos]], [[Sokrates]], [[Plato]], [[Aristoteles]], [[Baruch Spinoza]], [[Friedrich Nietzsche]], [[Martin Heidegger]]
| toekennings =
| handtekening =
| webblad =
| voetnotas =
}}
▲'''Parmenides''' van Elea ([[Grieks]]: Παρμενίδης ὁ Ἐλεάτης) (Elea, rondom 515 v.C.) was 'n
== Denke ==
Line 7 ⟶ 36:
Die uitgangspunt van Parmenides is dat die rede impliseer dat jy alleenlik vanuit die Syn kan dink. Daar bestaan nie 'n "nie-Syn" nie. Teenoor die Syn kan daar nie denke wees nie. "Denke en Syn is één en dieselfde." As iets gedink word, is dit onmoontlik om te sê dat dit "nie is nie".
Die Syn is ruimtelik volgens Parmenides. Volgens hom laat dit nie plek vir enige leë ruimtes nie, en gevolglik ook geen beweging nie, want as 'n voorwerp êrens heen sou beweeg sou daar eerstens 'n leë ruimte ('n nie-syn) moet wees. Ook ''word'' is uitgesluit: dit wat ''word'', is vantevore nog nie. Alle verandering is maar net 'n skyn. As mens aan iets kan dink wat in die toekoms sal bestaan, dan moet dit nou al in die gees bestaan. As mens homself iets uit die verlede kan voorstel (onthou), dan moet dit in die gees aanwesig wees op die oomblik van die gedagte. Die werklikheid (
Om te dink aan iets wat is, impliseer die bestaan van iets wat nie is nie (as iets groen is, is dit nie rooi nie; as iets 'n [[mens]] is, is dit nie 'n [[hond]] nie). Maar omdat Parmenides met sy vroeëre argumentering aangetoon het dat beweringe van nie bestaan nie onmoontlik is, kan ons ook geen beweringe van wat wel bestaan maak nie. Ons kan dus geen onderskeid maak tussen die verskillende dinge in die wêreld nie. Die enigste wat ons kan sê, stel Parmenides, is dat alles is en dus moet die ware aard van die [[werklikheid]] (dit wat is, die syn) 'n ondeelbare, homogene, enkele entiteit wees.
Line 15 ⟶ 44:
Parmenides is vir latere ontwikkeling van filosofie belangrik, nie vanweë die onmoontikheid van verandering nie, maar wel vanweë die idee dat substansie ewig en onveranderlik is: naamlik die idee dat substansie dieselfde bly onder wisselende omstandighede. Dit sou, om te begin met die ideëleer van [[Plato]], 'n basisidee word vir [[filosofie]], [[sielkunde]], [[natuurwetenskap]] en [[teologie]].
== Verwysings ==
<small>Hierdie artikel is vertaal van die Nederlandse Wikipedia</small>▼
{{Verwysings}}
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie-inlyn|Parmenides of Elea}}
[[Kategorie:Griekse filosowe]]
| |||