Wysiging soos op 12:22, 18 Januarie 2017 wysig Aliwal2012 (besprekings \| bydraes) Administrateurs 125 012 edits kNo edit summary Etiket: Visuele teksverwerker ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 18:12, 18 Januarie 2017 wysig maak ongedaan Aliwal2012 (besprekings \| bydraes) Administrateurs 125 012 edits No edit summary Nuwer wysiging →
Lyn 1: [[Lêer:Houses of Parliament (Cape Town).jpg\|duimnael\|Gebou van die Parlement in [[Kaapstad]], setel van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika\|Nasionale Vergadering]] en die [[Nasionale Raad van Provinsies]].]] [[Lêer:National Assembly of South Africa 2007.jpg\|duimnael\|~~Kamer~~Vergadersaal van die Nasionale Vergadering.]] [[Lêer:National Council of Provinces of South Africa.jpg\|duimnael\|~~Kamer~~Vergadersaal van die Nasionale Raad van Provinsies.]] [[Lêer:South Africa assembly QE1 20.jpg\|duimnael\|Die wetgewende vergadering van die [[Kaapkolonie]] in 1899.]] [[Lêer:Coat of arms of the Parliament of South Africa 1932-2000.jpg\|duimnael\|Wapen van die Parlement, 1960's–2000.]] Die '''parlement van Suid-Afrika''' ([[Engels]]: ''Parliament of South Africa'') is die nasionale [[parlement]] van [[Suid-Afrika]]. Dit is die land se wetgewende gesag en bestaan tans uit twee kamers: * 'n Laerhuis: die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika\|Nasionale Vergadering]] (''National Assembly'') bestaande uit 400 lede. Die Nasionale Vergadering is in 1994 in die lewe geroep. Lyn 28: Die Senaat is in 1997 deur die Nasionale Raad van Provinsies (NRvP) vervang. Die Nasionale Raad van Provinsies het 90 lede. Die voorsitter lei die verrigtinge. [[Mninwa Mahlangu]] van die ANC is sedert die presidentsverkiesing van 2004 die voorsitter. In teenstelling met die Nasionale Vergadering word die NRvP nie direk nie, maar deur verteenwoordiging, verkies. Die nege [[provinsies van Suid-Afrika]] se regstreeksverkose parlemente kies elk 10 afgevaardigdes uit hul midde om op die NRvP te dien. == Geskiedenis == Met die stigting van die [[Unie van Suid-Afrika]] in [[1910]] ~~kry~~bestaan die land se parlement uit 'n tweekamerstelsel. Die hoërhuis ~~kry~~dra die naam Senaat (''Senate'') en die laerhuis kry die naam [[Volksraad van Suid-Afrika]] (''House of Assembly''). Die Senaat is deur 'n stelsel van verteenwoordiging deur die provinsiale rade verkies, terwyl die Volksraad direk verkies is. Kiesreg was vir Blankes en aanvanklik ook vir [[Kleurling]]e in die [[Kaapprovinsie]] gereserveer. Die swart bevolking het nie stemreg op nasionale vlak gehad nie.<ref>Enkele welgestelde swartes in die Kaapprovinsie en [[Natal (provinsie)\|Natal]] kon vir kandidate van die provinsiale rade van die Kaapprovinsie en Natal stem. Omstreeks die eeuwisseling is [[Walter Rubusana]], as enigste swarte tot [[1994]], in die Provinsiale Raad van die Kaapprovinsie verkies. ''Sien: Die geskiedenis van Apartheid'', deur Brian Lapping ([[1986]]), bl. 65</ref> === ~~Apartheid~~Apartheidsjare === Ná die [[Nasionale Party]] (NP) se magsoorname in 1948 kry die blanke inwoners van die Suid-Afrikaanse mandaatgebied [[Suidwes-Afrika]] ([[Namibië]]) verteenwoordiging in die Senaat en die Nasionale Vergadering. Die sogenaamde blanke verteenwoordiging van die "naturelle" (dit wil sê, die swart bevolking) is afgeskaf. Die Kleurlinge (tot op daai stadium bondgenote van die blanke bevolking) is in 1959 deur premier [[Hendrik Verwoerd]] van hul kiesreg ontneem. Om die Kleurlinge van hul stemreg te ontneem, moes die grondwet gewysig word, waarvoor 'n tweederdemeerderheid in die Nasionale Vergadering en die Senaat nodig was. Die NP het slegs 'n meerderheid in die Nasionale Vergadering gehad. Premier Verwoerd besluit om die Senaat uit te brei en nuwe senatore (hoofsaaklik NP-lede) te benoem, waardeur 'n tweederdemeerderheid in die Senaat geskep is. In 1960 word Suid-Afrika 'n republiek, maar dit het ~~niks~~weinig aan die funksies van die parlement verander ~~nie~~. Gedurende die jare 1960, '70 en '80 ~~kry~~verkry die ~~sogenaamde "~~[[Bantoestan]]s" of sogenaamde "tuislande" (wat aan "Bantoes" toegewys is) outonomie en in sommige gevalle selfs [[onafhanklikheid]]. Die tuislande het hul eie parlemente gehad wat hulle volgens hul eie volke se reëls en tradisies kon ~~bedryf~~regeer. === Driekamerparlement === In 1980 kondig premier [[P.W. Botha]] hervorminge aan om naas die Blankes, ook Kleurlinge en [[Indiër]]s in die politieke mag van Suid-Afrika te laat deel. Swartes iswas steeds uitgesluit omdat hulle [[Onafhanklikheid\|onafhanklike]] en outonome tuislande met hul eie parlemente gehad het. In 1981 word die Senaat afgeskaf en in 1984 kom 'n nuwe grondwet tot stand wat 'n driekamerparlement in die lewe roep. Die parlement bestaan vanaf 1984 uit die Volksraad (''House of Assembly''), verkies deur Blankes, die [[Raad van Verteenwoordigers van Suid-Afrika\|Raad van Verteenwoordigers]] (''House of Representatives''), verkies deur Kleurlinge en die [[Raad van Afgevaardigdes van Suid-Afrika\|Raad van Afgevaardigdes]] (''House of Delegates''), deur Indiërs verkies. Elke kamer kry sy eie "ministerraad", belas met die sake en belange van die betrokke bevolkingsgroep wat dit verteenwoordig. Maar die werklike mag in Suid-Afrika bly in die hande van die blankes, wat naas 'n eie ministersraad ook 'n Presidensiële Raad gehad het, wat beslissings van die ministersrade van die Kleurlinge en Indiërs kon weerlê. Die voorsitter van die Presidensiële Raad was die president van die republiek.

Parlement van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes