Parlement: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k →‎Sien ook: Jammer!
+ Kaart & skakels
Lyn 2:
[[Lêer:PikiWiki Israel 7260 Knesset-Room.jpg|duimnael|Die [[Knesset]] van Israel.]]
 
'n '''Parlement''' is die hoogste verkose beraadslaende orgaan van 'n [[demokrasie|demokratiese]] regstaat. Dit bestaan uit verkose verteenwoordigers van die volk, wat 'n essensiële rol in die totstandkoming van wetgewende akte speel, en in sy totaliteit of in sy onderdele kontrole oor die staat se uitvoerende mag uitoefen. Die naam is afgelei van die Franse[[Frans]]e ''parler'', wat "''om te praat''" beteken; 'n parlement is dus 'n gesprek of bespreking, 'n vergadering waar mense sake bespreek. 'n Volksverteenwoordiging het slegs 'n parlement in 'n parlementêre stelsel, die teenhanger in 'n presidensiële stelsel word 'n ''kongres'' genoem.
 
== Funksies ==
Lyn 17:
 
== Verskillende lande ==
[[Lêer:Unibicameral Map.svg|duimnael|400px|
Van die ongeveer 193 lande ter wêreld het 60 'n tweekamerstelsel.<ref name="Deschouwer 170">{{Cite book|first1= Kris |last1= Deschouwer |first2= Marc |last2= Mooghe |author2-link= Trevor N. Dupuy |title= Politiek, een inleiding in de politieke wetenschappen |publisher= Boom Onderwijs |year= 2008 |page= 170 }}</ref>
{{Legend|#37abc8|Lande met 'n tweekamerstelsel.}}
{{Legend|#ff9955|Lande met 'n eenkamerstelsel.}}
{{Legend|#000000|Geen wetgewende gesag nie.}}]]
 
Van die ongeveer 193 lande[[land]]e ter wêreld het 60 'n tweekamerstelsel.<ref name="Deschouwer 170">{{Cite book|first1= Kris |last1= Deschouwer |first2= Marc |last2= Mooghe |author2-link= Trevor N. Dupuy |title= Politiek, een inleiding in de politieke wetenschappen |publisher= Boom Onderwijs |year= 2008 |page= 170 }}</ref>
 
* Die [[parlement van Suid-Afrika]] bestaan uit die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] en die [[Nasionale Raad van Provinsies]].
* Die parlement van die [[Verenigde Koninkryk]] bestaan uit 'n laerhuis (''House of Commons'') en 'n hoërhuis (''House of Lords'').
* Die Federale Parlement van [[België]] bestaan uit die Kamer (van Volksverteenwoordigers) en die Senaat. In die Belgiese parlement word daar nie tussen 'n eerste en tweede kamer onderskei nie, omdat hulle formeel gelykwaardig is. In België word die term "wetgewende kamers" gebruik om na beide kamers van die parlement te verwys.
* Die [[Duitsland|Duitse]] parlementêre stelsel bestaan ook uit twee organe: die Bondsdag (''BondsdagBundestag'') en die Bondsraad (''BondsraadBundesrat''). Slegs die ''Bondsdag'' vorm egter die federale parlement. Die ''Bondsraad'' word as 'n afsonderlike instelling beskou en verteenwordig die 16 [[deelstate van Duitsland]].
* In [[Nederland]] word die volksverteenwoordiging die ''Staten[[State-Generaal van Nederland|State-Generaal]]'' genoem en bestaan uit die [[Eerste Kamer van die State-Generaal|Eerste Kamer]] en die [[Tweede Kamer van die State-Generaal|Tweede Kamer]]. Dit is sedert 1814 'n parlement, in 1815 is dit tot 'n tweekamerstelsel gesplit.
* Die Kongres van die [[Verenigde State van Amerika]] (''United States Congress'') bestaan uit die Senaat (''United States Senate'') en die die Huis van Verteenwoordigers (''United States House of Representatives'').
 
== Parlementsgeboue ==
[[Lêer:Parlementtypes.jpg|duimnael|regs|300px|1). Halwe sirkel, 2). Rye teenoor mekaar, 3). Sirkel, 4). Hoefyster, 5). Skoolklas]]
Parlementsgeboue kan volgens hul uitleg geklassifiseer word:<ref>Parliament (2016), David Mulder, Max Cohen de Lara</ref>
 
; Halwe sirkel
* oorsprong – [[Griekse teater]]
* hedendaags gebruik – ''Assemblée Nationale'' ([[Frankryk]] se Parlementparlement), ''Riksdag'' ([[Swede|Sweedse]] Parlementparlement)
; Rye teenoor mekaar
* oorsprong – Engelse Koning kry advies van enersyds die adel, andersyds die geestelikes
* hedendaags gebruik – ''House of Lords'' ([[Verenigde Koninkryk|Britse]] parlement), Kanadese Senaat ([[Kanada|Kanadese]] parlement)
; Sirkel
* oorsprong – [[Ysland]]se parlement uit die tiende eeu (''Alþingi'')
* hedendaags gebruik – ''Landtag'' (Parlement van [[NoordNoordryn-Rynland-WesfalenWesfale]]), ''Boeverbos'' (Provinsiebestuur van [[Wes-Vlaandere]])
; Hoefyster
* oorsprong – onbekend (kombinasie tussen halwe sirkel en rye)
* hedendaags gebruik – [[Dhaka]] Bangladesh[[Bangladesj]], ''House of Representatives'' ([[Australië|Australiese]] parlement)
; Skoolklas
* oorsprong – onbekend ([[kommunisme]])
* hedendaags gebruik – [[Rusland|Russiese]] parlement, Parlement van [[Kirgisië]], Senaat van [[Pakistan]]
 
Line 50 ⟶ 56:
House of Lords chamber, F. G. O. Stuart.jpg|''House of Lords'' (Westminister) (Britse parlement) – tipe 2
Senate of Canada.jpg|Kanadese Senaat (Kanadese parlement) – tipe 2
Landtag NRW 01.JPG|''Landtag'' (Parlement van NoordNoordryn-Rynland-WesfalenWesfale) – tipe 3
House of Representatives, Parliament House, Canberra.JPG|''House of Representatives'' (Australiese parlement) – tipe 4
Hungarian Chamber (6002651590).jpg|''Országház'' ([[Hongarye|Hongaarse]] parlement) – tipe 4
Line 62 ⟶ 68:
* [[Saeima]], parlement van Letland
* [[Seimas]], parlement van Litaue
* [[Paleis van Westminster]] in Londen
* [[Parlementsgebou (Hongarye)]]
* [[Reichstag (gebou)|Reichstagsgebou]] in Berlyn
* [[State-Generaal van Nederland]]
 
== Verwysings ==