Jan Lion Cachet: Verskil tussen weergawes

Op prosagebied skryf hy enkele stukke oor die politiek, die taal en die godsdiens. In ''Di Patriot'' versorg hy die politieke rubriek “''Zwarte pilletjes''” en hy val in 1907 ook die Transvaalse skoolwet aan in die pamflet ''Niet om te twisten,maar om des Gewetens wil'', omdat die wet nie vir moedertaalonderwys voorsiening maak nie. Hy skryf twee Nederlandse godsdienstig-historiese romans, ''Het huisgezin van den Hugenoot: een verhaal uit den tijd van Lodewijk XIV'' en ''Getrouw tot den dood: een verhaal uit den Camisardenkrijg.'' Hierdie romans meng ’n tikkie romantiek met die geskiedkundige agtergrond, maar bevat weinig karakterbeelding. Hy publiseer ook ’n ''Geskiedenis van die Hugenote van die jare 1521 tot 1698'' (onder die skuilnaam Pastor) in Afrikaans ([[1885]]) en Nederlands (1886). In humor-realistiese trant lê hy rekenskap af van ''Een bezoek bij de Afrikaansche emigranten te St. Januario Humpata'' ([[1882|1882)]]), wat opgeneem word in D. Postma jr. se ''Eenige schetsen voor eene geschiedenis van de trekboeren te St. Januario Humpata'' ([[1897]]). Tydens sy dienstyd op [[Potchefstroom]] is hy skrywer van die godsdienstige brosjure ''Waarom zingt de Gereformeerde Kerk alleen de Psalms?'' By geleentheid van die vyftigjarige jubileum van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|Gereformeerde Kerk]] in Suid-Afrika in 1909 stel hy ’n ''Gedenkboek van het 50-jarig bestaan der Gereformeerde Kerk van Zuid-Afrika, AD 1859–1909'' op.

Die werk waarvoor hy egter bekendheid verwerf, is ''Sewe duiwels en wat hulle gedoen het'', wat eers vanaf [[1882]] in ''Di Patriot'' onder die skuilnaam Oom Jan<ref name=":0" /> verskyn en dan apart gedruk word (''Di drankduiwel 1882''; ''Di geldduiwel'' 1882; ''Di liegduiwel'' 1883; ''Di praatduiwel'' [[1884]] en ''Di spogduiwel'' [[1892]]), waarna dit in 1907 saam met nog twee novelles gebundel word. Die laaste twee, ''Di Afgunsduiwel'' in 1897 en ''Di Baasduiwel'' in 1899, is aanvanklik in ''Ons Klyntji'' gepubliseer. In hierdie verhale beeld Cachet op onderhoudende wyse (en met humor) die werksaamhede van die verskillende duiwels in ’n werklikheidsgerigte milieu uit. Telkens word die hoofsonde in ’n hoofkarakter beliggaam en dan word van die gevolge vir hierdie karakter vertel. Die stukke het elkeen ’n duidelike didaktiese doel: Die geldduiwel se les is om nie geld te dien en bo alles te begeer nie, want gierigheid is die wortel van alle kwaad; in die drankduiwel maak drank rehabilitasie baie moeilik, omdat die wysheid in die kan is wanneer die wyn in die man is; met die liegduiwel is daar die les dat al is die leuen nog so snel, die waarheid agterhaal hom wel; die praatduiwel is laster wat die siel en dikwels ook die liggaam vermoor; die spogduiwel se swakte laat jou afdwaal van die voorvaderlike sedes en om terug te keer tot nederigheid is nie maklik nie; die les in die afgunsduiwel is om nie afgunstig te wees nie, want wanneer jy ’n gat vir iemand anders grawe, val jy self daarin; die baasduiwel is huigelary en jy moenie ’n geveinsde tong hê nie, want dit is ’n teken dat jou verstand nie in ooreenstemming werk met jou opregte gevoel nie. Die taal is vol idiomatiese uitdrukkings en die stukke bevat groot volkswysheid, wat deur middel van ’n storie (met heelwat humor tussenin) sy boodskap oorbring. Die didaktiese oogmerk verhinder egter die karakters om ware mense te wees en hulle word deurgaans eensydig geteken as goed of sleg. Hierdie stukke word deur verskeie kenners as die hoogtepunt van die Afrikaanse prosa van die [[Afrikaanse Taalbeweging|Eerste Afrikaanse Taalbeweging]] beskou en F.V. Lategan beskou dit ook as die aanvang van die kortverhaalvorm in Afrikaans. ''Die liegduiwel'' word opgeneem in die versamelbundel ''Kernbeeld van die Afrikaanse kortverhaal'' onder redaksie van F.V. Lategan en ''Die afgunsduiwel'' deur [[D.F. Malherbe]] in ''Afrikaanse letterkunde''.<ref name=":2" />

* Rachel Aletta van Rooy, gebore Burgersdorp, [[24 September]] [[1893]], oorlede Potchefstroom, [[6 Maart]] [[1981]] x prof. [[Joon van Rooy]]