1 Januarie: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Ai! |
|||
Lyn 12:
* [[404]] – Die laaste gladiatorkompetisie vind plaas in [[Rome]].
* [[1159]] – [[Pous Alexander III]] stel [[Ubaldo Allucingoli]] (later [[Pous Lucius III]]) aan as kardinaal-biskop van Ostia en Velletri.
* [[1438]] – [[Albert II van Habsburg|Albrecht II van Habsburg]], Ostenrykse Hertog, word koning van [[Hongarye]] na die dood van sy skoonpa Keiser [[Sigismund (HRR)|Sigismund]].
* [[1443]] - [[Christoffel van Beiere|Christoph von Pfalz-Neumarkt]] van die Wittelsbach-familie word koning van die Deense platteland en regeer oor die gebied van die [[Kalmarunie|Kalmar Unie]].
* 1502 - Die portugese ontdekkingsreisiger [[Gaspar de Lemos]] ontdek die [[Guanabara Bucht|Guanabara-baai]], in Suid-Amerika, wat hy was verkeerdelik dink 'n riviermond is. Hy doop die "rivier" "Januarierivier". Die nedersetting wat later hier gestig word dus [[Rio de Janeiro]] genoem.
* [[1523]] - Na hul oorgawe op 22 Desember 1522 die verlaat van die voorheen [[Belagerung von Rhodos (1522)|beleërde]] [[Geschichte des Johanniterordens|ridders van die Johanniterorde]], sowel as 'n paar duisend plaaslike inwoners [[Rhodos|vir Rhodos,]] en die laat die eiland oor aan die [[Ottomaanse Ryk|Ottomaanse oorwinnaars]]. Die vlugtelinge vestig hulle toe op die eiland Kreta.
* [[1622]] – In die [[Gregoriaanse kalender]] word 1 Januarie as die eerste dag van die jaar verklaar.
* [[1651]] – [[Karel II van Engeland]] word die koning van [[Skotland]].
* [[:de:1683|1683]] - [[:de:Otto_Friedrich_von_der_Groeben|Otto Friedrich von der Groeben]] land aan die "[[:de:Kap_der_drei_Spitzen|Kap der drei Spitzen"]] in die hedendaagse Ghana. Daar begin hy onderhandelinge met die plaaslike stamkapteins. Die onderhandelinge lei tot stigting van Brandenburgse kolonie [[:de:Groß_Friedrichsburg_(Kolonie)|Groß Friedrichsburg]].
* [[1700]] – [[Rusland|Pieter die Grote van Rusland]] vervang die Bisantynse kalender wat die dae vanaf die begin van die wereld gemeet het met die [[Juliaanse kalender]] wat die dae vanaf die geboorte van Christus gemeet het.
* [[1710]] - Koning [[Friedrich I. (Preußen)|Frederick I gelas dat]] [[Alt-Berlin|Berlyn]], [[Cölln]], [[Berlin-Friedrichswerder#Geschichte|Friedrichswerder]], [[Berlin-Dorotheenstadt|Dorotheenstadt,]] en [[Berlin-Friedrichstadt|Friedrichstadt]] gekombineer word tot die koninklike hoofstad van Berlyn.
* [[1707]] – [[Johan V van Portugal|Johan V]] word die koning van [[Portugal]].
* [[1739]] - [[Jean-Baptiste Charles Bouvet de Lozier]] ontdek die na hom vernoemde eiland [[Bouveteiland|Bouvet-eiland]] in die Suid-Atlantiese oseaan.
* [[1748]] – [[Pous Benedictus XIV]] publiseer “Inter caetera” oor karnaval.
* [[1751]] – Pous Benedictus XIV publiseer “Celebationem magni” ter afsluiting van die Heilige Jaar 1750.
Line 23 ⟶ 29:
* 1801 – [[Giuseppe Piazzi]] ontdek die eerste [[asteroïed]], [[1 Ceres]].
* [[1804]] – Die einde van [[Frankryk|Franse]] regering in [[Haïti]].
* [[1806|1806 -]] Die Hertogdomme van [[Königreich Bayern|Beiere]] en [[Königreich Württemberg|Württemberg]] word ingevolge die [[Friede von Pressburg|vrede van Pressburg]] tot Koninkryke verklaar.
* [[1808]] – Invoering van [[slawerny|slawe]] na die [[VSA]] word verban.
* [[1814|1814 -]] Die [[Pruise|Pruisiese]] veldmaarskalk [[Gebhard Leberecht von Blücher]] steek tydens die [[Befreiungskriege|bervrydingsoorloë]] teen [[Napoleon Bonaparte]] die Rynrivier by Kaub.
* [[1822]] - Die nasionale Kongres in [[Epidauros]] verkondig die onafhanklikheid van die Griekse volke van [[Ottomaanse Ryk|die Ottomaanse Ryk]].
** [[1842]] - Die Britse Generaal-majoor [[William George Keith Elphinstone]] onderteken tydens die [[Erster Anglo-Afghanischer Krieg|Eerste Anglo-Afghaanse oorlog]] die oorgawedokumennt met die Afghaannse rebelleleiers. Op 6 Januarie begin die onttrekking van die oorlewende Britse soldate na die [[Chaiber-Pass|Khyber-pass.]]
* [[1863]] – [[Abraham Lincoln]] lewer die [[emansipasieafkondiging]] tydens die tweede jaar van die [[Amerikaanse Burgeroorlog]].
* [[1877]] - Koningin [[Victoria van die Verenigde Koninkryk|Victoria]] van [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|die Verenigde Koninkryk]] word die eerste [[Keiser van Indië|Keiserin]] van [[Geskiedenis van Indië|Indië]]
* [[1880]] – Konstruksie van die [[Panamakanaal]] begin.
* [[1884]] – [[Caledon]] in die [[Wes-Kaap]] verkry munisipale status.
* [[1890]] - [[Geschichte Italiens#Italien bis zum Ersten Weltkrieg|Italië]] konsolideer per dekreet sy Oos-Afrikaanse besittings te [[Assab]], [[Massaua]] en [[Asmara]] saam tot [[Kolonie Eritrea|kolonie van Eritrea]]
* [[1891]] – [[NG gemeente Tamboerskloof]] na ’n bittere stryd van [[NG gemeente Kaapstad]] afgestig.
* [[1891]] - Ingevolge die ''[[Vertrag zwischen dem Deutschen Reich und dem Vereinigten Königreich über die Kolonien und Helgoland|Helgoland-Zanzibar-Verdrag]] word Duits-Osafrika tot Duitse "Schutzgebiet'' [[Duits-Oos-Afrika|(]]"[[Duitse koloniale ryk|beskermingsone]]") verklaar. So bereik die Duits-Oos-Afrika kompanie sy doel om ´n Duitse kolonie in Afrika te stig.
* [[1893]] – [[Japan]] aanvaar die [[Gregoriaanse kalender]].
* [[1899]] – Die einde van die [[Spanje|Spaanse]] regering in [[Kuba]].
Line 33 ⟶ 46:
* 1901 – Die [[Franse nasionale rugbyspan|Franse rugbyspan]] speel die eerste keer ’n rugbytoets teen [[Nieu-Seelandse nasionale rugbyspan|Nieu- Seeland]].
* 1901 – [[Nigerië]] word ’n [[Verenigde Koninkryk|Britse]] protektoraat.
* [[1905]] - Die [[Duitse koloniale ryk|Duitse kolonie van]] ''[[Deutsche Kolonie Togo|Togoland]] word'' [[Togo]] herdoop.
* [[1906]] - [[Helmuth Johannes Ludwig von Moltke]] word op aandrang van Keiser [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II,]] as die opvolger van [[Alfred von Schlieffen|Alfred Graf von Schlieffen]] , die hoof van die Duitse generale (Generalstab).
* [[1911]] – Die [[Noordelike Gebied]] word van [[Suid-Australië]] afgestig as eie [[Deelstate en gebiede van Australië|gebied]] binne die [[Australië|Australiese Gemenebes]].
* [[1912]] – Stigting van die [[Republiek van Sjina]] op die Sjinese vasteland. [[Sun Yat-sen]] verklaar tydens die [[Wuchang-Aufstand|Wuchang-opstand]], die stigting van die [[Republik China (1912–1949)|Republiek van Sjina]]. Terselfdetyd onderhandel hy as voorlopige president met die militêre leier [[Yuan Shikai]] om 'n vreedsame oplossing, en die omverwerping van die [[Qing-dinastie]]
* [[1919]] - Die [[Kommunistische Partei Deutschlands|KPD-Kommunistiese Partei van Duitsland]] voltooi hul drie-dag stigting in Berlyn. Die mees prominente van die stigterslede van [[Rosa Luxemburg]] en [[Karl Liebknecht]] word 14 dae later vermoor.
* [[1931]] - Die [[Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty|NSDAP]]-Nasionaalsosialistiese Partei van Duitsland skuif hy hoofkwartier na die ''Bruin-huis'' in [[München]] .
* [[1937]] – [[Anastasio Somoza]] word die president van [[Nicaragua]].
* [[1943]] - Na aanleiding van die voorstel Duitse Komitee van Standaarde word bepaal dat die begin van die week in Duitsland op Sondae om 0:00 en die einde die volgende Saterdag om 24:00. Eers in 1976 word die begin van die week na Maandag oorgeskakel.
* [[1945]] - Die Duitse lugmag lanseer tydens die [[Tweede Wêreldoorlog|Tweede wêreld oorlog,]] die operasie "Bodenplatte" deur 'n lugaanval op geallieerde vliegvelde in Holland, België en Frankryk te loods
* [[1949]] - [[Besetztes Nachkriegsösterreich|Oostenryk]] ontvang van [[Verenigde Koninkryk|die Verenigde Koninkryk]] weer die beheer oor die grens na [[Italië]] .
* [[1949]]: Die [[Erster Indisch-Pakistanischer Krieg|Eerste Indo-Pakistani-oorlog]] tussen Indie en Paktistan as gevolg van die [[Kaschmir-Konflikt|Kasjmir konflik]] eindig met 'n VN-bemiddeld skietstilstand. [[Kasjmir]] word, in die [[Indië|Indiese]] staat van [[Jammu und Kashmir|Jammu en Kasjmir]] en die [[Pakistan|Pakistani]] geadministreer gebiede [[Gilgit-Baltistan|van Gilgit-Baltistan]] (vanaf 1970 tot 2009, onder die naam "Noordelike gebiede") en [[Asad Jammu und Kaschmir|Asad Kasjmir]] verdeel.
** [[1951]] - Indie verklaar amptelik as die eerste land dat die staat van oorlog met [[Geschichte Deutschlands|Duitsland]] amptelik beëindig is.
* [[1956]] – Die einde van die [[Verenigde koningryk|Anglo]]-[[Egipte|Egiptiese]] kondominium in die [[Soedan]].
* [[1959]] – In [[Kuba]] word [[Fulgencio Batista]] deur [[Fidel Castro]] omvergewerp.
Line 49 ⟶ 71:
* [[1984]] – [[Broenei]] word van die Verenigde Koninkryk onafhanklik.
* [[1984]] – [[AT&T]] word opgebreek in 22 onafhanklike dele.
* [[1985]] – [[Groenland|Die Deense outnome gebied Groenland]] verlaat as eerste gebied die Europese
* [[:de:1985|1985 -]] Die dänische autonome Region [[:de:Grönland|Grönland]] verlässt als erstes und bislang einziges Gebiet die [[:de:Europäische_Gemeinschaft|EG]].
* [[1985]] - In die meeste [[Mitgliedstaaten der Europäischen Union|van die lid-state]] van die Europeese Gemeenskap word die eerste Europese paspoorte uitgereik is.
* [[1986]] – [[Finland]] betree en [[Portugal]] verlaat die Europese Vryhandelsvereniging. [[Spanje]] en Portugal betree die Europese gemeenskap.
* 1986 – [[Aruba]] verlaat die [[Nederlandse Antille]] en word ’n separate deel van die [[Koninkryk der Nederlande]].
* [[1987]] - [[Stimme Russlands|Radio Moskou]] - saai in [[Rusland]] , die [[Neujahrsansprache|nuwejaarstoespraak]] van [[President van die Verenigde State van Amerika|die Amerikaanse President]] [[Ronald Reagan]] aan die mense van die [[Sowjetunie]] uit.
* [[1993]] – [[Tsjeggo-Slowakye]] verdeel, en die republieke [[Tsjeggië]] en [[Slowakye]] word gestig.
* [[1994]] – Die [[NAFTA]] word gestig deur [[Kanada]], [[Meksiko]] en die [[Verenigde State van Amerika]].
Line 72 ⟶ 97:
* [[2014]] – Die [[Frankryk|Franse]] [[Franse oorsese gebiede|oorsese gebied]] [[Mayotte]] word amptelik deel van die Europese Unie en die Euro word ingelei in [[Letland]].
* [[2015]] – Die Euro word ingelei in [[Litaue]].
=== Die inwerkingtreding van die wette en verdrae ===
''1 Januarie word dikwels gebruik as inwerkingtredingsdatum van wette en verdrae.''
* [[1872]] - 'n eenvormige ''[[Strafgesetzbuch (Deutschland)|Strafregwetboek]]'' vir alle Duitse deelstate.
=== Onafhanklikheid ===
* [[1804|1804 -]] Saint-Domingue, die [[Geschichte Frankreichs#Erstes Kaiserreich|Franse]] westelike deel van die eiland [[Hispaniola]] word onafhanklik onder die naam [[Haïti|Haiti]]. [[Jean-Jacques Dessalines]] is die Goewerneur-Generaal.
* [[1846]] - Op die [[Yucatan|Yucatánskiereiland ontvang]] die ''Republiek van Yucatan'' sy onafhanklikheid van [[Geschichte Mexikos|Mexiko]]. Die onafhanklikheid duur egter slegs tot 17 Augustus 1848.
* [[1944]] - Die [[Mandat (Völkerrecht)|mandaatsgebiede,]] [[Geschichte des Libanon#1919.E2.80.931943: Franz.C3.B6sisches Mandat|Libanon]] en [[Geschichte Syriens#Syrien unter franz.C3.B6sischer Herrschaft .281920.E2.80.931945.29|Sirië]] word onafhanklik van [[Franse koloniale ryk|Frankryk]].
== Geboortes ==
| |||