Jan Hendrik Hofmeyr de Waal: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) |
No edit summary |
||
Lyn 42:
== Skryfwerk ==
Sy eerste kreatiewe arbeid is op toneelgebied, maar ten spyte van 'n relatief groot produksie op hierdie gebied is daar van veel diepgang nie sprake nie. Daar is weinig karakterontwikkeling en die karakters is tipies óf edel óf skurke, terwyl die onwaarskynlike intrige gewoonlik ook nie oortuig nie. Tydens sy tyd as onderwyser in Uitenhage en Utrecht skryf hy onder andere kindertoneelstukke, waaronder “''’n Les oor di tier''” met tema die Afrikaanse taalstryd, wat deur die leerlinge opgevoer word en deur [[F.C.L. Bosman]] gebundel word in “''Di bedriegers, Magrita Prinsloo en ander Afrikaanse dramas en samesprake''”. Hierdie klugtige eenbedryf word omstreeks 1892 in Oudtshoorn opgevoer en is een van die eerste opvoerings van 'n Afrikaanse toneelstuk vir ’n jong gehoor, indien nie die heel eerste nie. Hy skryf die stuk onder die skuilnaam Janni en publiseer dit op 10 Januarie 1903 in ''Ons Land'' en in April 1904 in aansienlik verwerkte vorm onder die titel “''Di selfsugtige onderwyser''” in ''De Goede Hoop'', waarna dit ook in die bundel “''Stompies''” opgeneem word as “''Die selfsugtige meester''”. Dit beeld ’n onderwyser uit wat vir ’n klomp rumoerige skoolseuns probeer klasgee. Hy teken 'n tier op die bord en vra die seuns om te identifiseer watter soort dier dit is. Die antwoorde is onsinnig en die seuns maak hulle ook dwarsdeur die les aan onnutsighede skuldig. Die stuk bied 'n goeie beeld van die Bolandse jeugtaal van rondom die eeuwending.
Ander klugte in een bedryf wat in die tydperk 1893–1894 geskryf word, sluit in “''Jakob Riem en di varki''”, “''Jan en Katrina''” en “''Di dokter van di dorp''”. Al drie hierdie toneelstukkies word ook opgeneem in F.C.L. Bosman se “''Di Bedriegers, Magrita Prinslo en ander Afrikaanse dramas en samesprake tot 1900''”. “''Jakob Riem en di varki''” is gepubliseer in ''De Goede Hoop'' van Januarie 1905. Dit is ’n klugtige kort stukkie op rym, waarin Jakob Riem voor die magistraat verskyn op aanklag van dronkmansmoleste by die huis van Vaas Meloor, waarna Jakob ’n varkie steel. Jakob se verweer is dat hy as Jood definitief nie ’n vark sou wou steel nie en hy gee ’n humoristiese en baie onwaarskynlike weergawe van hoe die varkie in sy besit sou gekom het. “''Jan en Katrina''” is gepubliseer in ''De Goede Hoop'' in Desember 1903 en opgeneem in “''Stompies''”. Hierdie eenbedryf word in vier tonele verdeel. Jan is verlief op Katrina, maar weet nie hoe om die aanvoorwerk te doen nie. Sy ma gee hom raad, maar as hy die raad wil uitvoer, loop alles verkeerd. Jan se pa besluit om saam met hom na Katrina toe te gaan en homself te versteek, waarna hy vir Jan sal voorsê wat hy moet sê. Die pittige dialoog is die sterkpunt van hierdie stuk. “''Di dokter van di dorp''” is gepubliseer in ''Ons Land'' van 10 Februarie 1903, in ''De Goede Hoop'' van Oktober 1909 en opgeneem in “''Stompies''”, waarna dit saam met “''Anjelina''” afsonderlik gepubliseer word. Die verwaande dokter reken hy kan die kitaar slaan oor almal op die dorp. Om die rykste man op die dorp te wees, besluit die dokter om met Koewyn se dogter Grietjie te trou, wat eersdaags van ’n oom ryk sal erf. Grietjie is egter reeds verloof aan Willem Brink. Die dokter haal Koewyn oor om Grietjie te verkoop aan die eerste man wat £1000 sal betaal vir haar en stuur dan vir Willem Brink op ’n sending na ’n naburige dorp om hom uit die pad te kry. Brink kry so toegang tot die dokter se geld en koop vir Grietjie voor sy vertrek met die dokter se geld.
| |||