Lesotho: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
+ Beelde
No edit summary
Lyn 39:
|BBP_PPP_rang =
|BBP_PPP_jaar = 2013
|BBP_PPP_per_kapita = $2&nbsp;244<ref name="imf2" />
|BBP_PPP_per_kapita_rang =
|BBP = $2,616&nbsp;miljard<ref name="imf2" />
|BBP_rang =
|BBP_jaar = 2013
|BBP_per_kapita = $1&nbsp;372<ref name="imf2" />
|BBP_per_kapita_rang =
|onafhanklikheidstipe = • van die [[Verenigde Koninkryk]]
Lyn 76:
[[Lêer:AfriSki.jpg|duimnael|links|Sneeu op die berge van Lesotho]]
[[Lêer:Erosion Lesotho.jpg|duimnael|links|Erosie by Ha Lebesa]]
Die Koninkryk van Lesotho tel onder die kleiner Afrikalande (42ste van 54) en is met 30&nbsp;355 &nbsp;km² omtrent so groot soos [[België]]. Dit word heeltemal deur 'n ander staat (Suid-Afrika) omring, net soos die geval is met [[San Marino]] en die [[Vatikaanstad]] binne [[Italië]]. Lesotho deel 'n grens van ongeveer 909 &nbsp;km met sy buurland.<ref name="cia" /> Dit grens in die weste en noorde aan die [[Vrystaat]]provinsie, in die ooste aan [[KwaZulu-Natal]] en in die suide aan die [[Oos-Kaap]]provinsie.
 
Die westelike deel van Lesotho is geleë op 'n hoë plato bekend as die Hoëveld (sy redelike laaggeleë senter staan as die Laagland bekend), wat die belangrikste nedersettinggebied van die land is en grotendeels uit sandsteen bestaan. Die Laagland is ongeveer 1&nbsp;400 tot 1&nbsp;700 meter bo [[seevlak]]. Die landskap word oorheers deur tafelberge en [[rivier]]valleie.
Lyn 90:
=== Klimaat en plantegroei ===
[[Lêer:Klimadiagramm Maseru.png|duimnael|links|Klimaatdiagram van Maseru]]
Die klimaat is weens die hoë ligging van die hele land gematig warm. In die winter, tussen Junie tot Augustus, word dit dikwels baie koud en dit kan sneeu op die hoogliggende gebied in die ooste. Bedags is dit selfs in die winter sonnig; Lesotho kry gemiddeld 300 sonskyndae per jaar. In die somermaande tussen November en Maart is dit in Lesotho meestal warm. Ongeveer 100 dae per jaar, meestal in die somer, gaan met onweer gepaard. As gevolg van die hoogte bo [[seevlak]] kan die temperatuurskommelings groot wees (tussen -15ºC snags in die winter en tot oor die 30ºC bedags in die somer). Die gemiddelde jaartemperatuur in die hoofstad, Maseru, is 15ºC. In die hoë bergreekse van die Drakensberge is sneeu heeljaar moontlik. Ongeveer 85 % van die jaarlikse reënval - die landsgemiddelde tussen 600 tot 800 &nbsp;mm - val gedurende die somer, sodat die landskap tydens die droë wintermaande meestal uitgedor is.
 
=== Diere en plante ===
Lyn 98:
Die inheemse diere is oorheersend kleiner diersoorte. Groot vrylewende wilde soogdiere is die [[vaalribbok|ribbok]] (''Pelea capreolus'', Sesotho: ''letsa'') wat net so groot soos die reebok van [[Europa]] word. [[Voël]]s wat opvallend voorkom is die ooievaar, [[ibis]], [[reier]] en [[aasvoël]], waaronder die seldsame [[baardaasvoël]]. 'n [[Witooievaar]], wat in Rossittem in Oos-Pruise gering <!-- van 'n ring voorsien --> is, is in die 1920's in die huidige Lesotho gevind. Onder die kleiner voëls is daar die vink en die nektarsuigende jangroentjie. [[Reptiel]]e, wat 'n paar slangspesies insluit, amfibieë en 'n paar [[vis]]soorte word ook gevind, sowel as talle insekte en ander klein diere wat soortgelyk in die buurland voorkom. Beeste word veral as huisdiere aangehou, maar ook perde, [[skaap|skape]], bokke, donkies, [[hoender]]s, honde en katte.
 
Teen 1830 was daar nog [[seekoei|seekoeie]]e, sebras, [[blouwildebees]]te, [[volstruis]]e en soms [[leeu]]s binne die hedendaagse Lesothogrense te vinde. Die 65 &nbsp;km² Sehlabathebe Nasionale Park in die suidooste van die land bestaan sedert 1969.
 
=== Geologie ===
Lyn 120:
Vigs is in Lesotho, soos in die ander state van Suider-Afrika, die grootste gesondheidsprobleem. In 2009 was na raming ongeveer 24% van die volwasse bevolking met [[MIV]] besmet. Dit is naas Swaziland en Botswana die derde hoogste ter wêreld. Die totale aantal pasiënte in 2009 was omtrent 290&nbsp;000 mense, waarvan 'n geskatte 14&nbsp;000 in 2009 hierdie siekte opgedoen het.<ref name="cia" /> As gevolg van die enorme verspreiding van vigs het die bevolkingsaanwas die afgelope jare afgeneem en staan in 2012 op 'n geraamde 0,332%.<ref>[http://www.indexmundi.com/lesotho/population_growth_rate.html Data op indexmundi.com] {{en}}, verkry op 12 Junie 2012</ref> Die gemiddelde lewensverwagting is ongeveer 52 jaar.<ref name="cia" /> Die vroue in Lesotho het slegs 'n effense hoër lewensverwagting as die mans, omdat in Suider-Afrika meer vroue as mans met MIV besmet is.
 
Die rede vir die groot aantal pasiënte is onder andere weens die gebrek aan 'n opvoedingsbeleid van die regering se kant af. Eers nadat die siekte jare lank feitlik ongehinderd versprei het, het die regering en die koningin in 1999 'n landwye opvoedingsprogram van stapel gestuur om vigs te bekamp en die geïnfekteerdes te ondersteun. Sedert 2005/2006 is [[Teenretrovirale middel|teenretrovirale behandeling]] in verskeie staats- en privaathospitale vir vigs-pasiënte beskikbaar gestel. Hierdie programme ly egter onder die toenemende personeeltekort in die gesondheidswese, omdat 'n groot deel van die gekwalifiseerde mediese personeel na die buiteland - hoofsaaklik na Suid-Afrika en die Verenigde Koninkryk - verhuis het.
 
Benewens vigs is tuberkulose in Lesotho baie wydverspreid. Vigs-pasiënte ly dikwels as gevolg van hul verswakte immuunstelsels ook aan hierdie siekte.
Lyn 129:
 
Benewens die formele skoolstelsel van Britse aard is daar ook die minder bekende "bosskool"-stelsel, wat byvoorbeeld tydens die vakansies in afgeleë plekke plaasvind. Daar word lewensvaardighede volgens die Afrika-tradisie geleer.
 
== Sien ook ==
* [[Posseëls en posgeskiedenis van Lesotho]]
 
== Verwysings ==
Line 136 ⟶ 139:
{{CommonsKategorie}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Lesotho}}
* [http://www.travel-images.com/lesotho.html Fotos van Lesotho - travel-images.com]
 
{{Kampdorpe van Lesotho}}