Ndebele (stam): Verskil tussen weergawes

Die naam (ama)'''Ndebele''' is 'n generiese naam wat gebruik word om drie Ngunisprekende etniese groepe in Afrika aan te dui. TweeDie van hierdie groepe, die SuidSuidelike-Ndebele en die Noord-Ndebele, woon in die Republiek van [[Suid-Afrika|Suid-Afrika,]].  Dieterwyl derdedie groep woon in MatabelelandNoordelike-Ndebele in [[Zimbabwe]]. Die geskiedenis van die laasgenoemde groep verskil hemelsbreed van die eersgenoemde tweegevind groepekan s'nword.<ref>Philemon Buti Skhosana, ''The Linguistic Relationship between Southern and Northern Ndebele,'' ongepubliseerde D.Litt. verhandeling, Universiteit van Pretoria, 2009, bl. 1.</ref>

Die '''Noordelike-Ndebele''' (ook bekend as die ''Matabeles'') is 'n inheemse [[Afrika]] stam wat in Zimbabwe woon. Hulle was oorspronklik 'n vertakking van die [[Zoeloe]]volk, en hul oorsprong kan teruggespoor word na die opstand van hul leier [[Silkaats]]. Nadat hy in [[1817]] deur [[Shaka|Tsjaka]] in bevel geplaas is, het hy na 'n suksesvolle strooptog nie sy regmatige hulde aan Tsjaka betuig nie. Tsjaka het onmiddellik 'n strafekspedisie uitgestuur om hom en sy volgelinge uit te wis, maar Silkaats vlug oor die [[Drakensberge]]. Daar het hy begin om die inwoners van die gebied, nou bekend as [[Mpumalanga]], [[Vrystaat]], [[Noordwes]] en [[Gauteng]] provinsies, stelselmatig uit te moor. Dit was deel van die [[Mfecane]]. In [[1836]] bots hy met die [[Voortrekkers]] en word hy verslaan by [[Slag van Vegkop|Vegkop]] en [[Mosega]]. Uiteindelik het hy die [[Limpopo]] oorgesteek en sy volgelinge daar gevestig as die Matabele. Daarna is hulle erken as die vernaamste militêre mag in dié deel van Suider-Afrika, met die [[Masjonas]] as hul diensknegte. Na die dood van Silkaats in [[1868]] het die mag oorgegaan in die hande vanna sy seun, [[Lobengoela]]. Hul militêre mag is finaal gebreek na die [[Eerste Matabele-oorlog|Matabele-oorlog]] van [[1893]], ten spyte van 'n gepoogde herlewing daarvan in die [[Matabele-opstand]] van 1896–1897.