Elize Botha: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
No edit summary
Lyn 12:
| ouers =
| titel = Professor
| nasionaliteit = Suid-Afrika
| beroep = Akademikus<br />Literêre kritikus
| bekend =
| salaris =
Lyn 19:
| voorganger =
| opvolger =
| eerbewyse = Talle eredoktorsgrade en ander pryse
| party =
| godsdiens =
| huweliksmaat = profProf Johan Botha
| kinders = Frederik, Maria en Liesbeth
| webblad =
Lyn 28:
}}
 
Professor '''Elize Botha''' (1930–2007, née '''Elizabeth Lindes''') was 'n gerespekteerde [[Suid-Afrikaanse]] akademikus en literêre kritikus.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Sy was onder meer hoofbestuurslid van die Afrikaanse Skrywerskring en redakteur van die Afrikaanse ''Tydskrif vir letterkunde''. In 1982 is die [[Gustav Prellerprys vir Literatuurwetenskap en Letterkundige Kritiek|Gustav Preller-medalje vir Literatuurwetenskap en Kritiek]] (die eerste keer aan ’n vrou) aan haar toegeken, en in 1989 ontvang sy die Orde vir Voortreflike Diens (silwer). Sy was die eerste vrou in die direksie van die mediareus [[Naspers]] (1988), die eerste vrouekanselier van die [[Universiteit Stellenbosch]] (1998) en die eerste vrouevoorsitter van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] (1989). In 2001 ontvang sy die [[ATKV]] se Prestigetoekenning vir haar bydrae tot die Afrikaanse prosa, prosateorie en vir haar rol in die bewaring en instandhouding van die Afrikaanse kultuurskat. Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns het haar in 2004 'n erelid gemaak. Die Afrikaanse skrywer en akademikus [[Marlene van Niekerk]] het haar die "''Die Elwekoningin van die Afrikaanse Letterkunde''" genoem.
Professor '''Elize Botha''', gebore '''Elizabeth Lindes''', ([[Krugersdorp]], [[Suid-Afrika]], [[19 November]] [[1930]] – [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]], [[16 November]] [[2007]]) was 'n [[Suid-Afrikaanse]] akademikus wat onder andere kanselier van die [[Universiteit van Stellenbosch]] en voorsitter van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] was.
 
== Lewe en werk ==
 
=== Vroeë lewe en opleiding ===
Elizabeth Lindes wasis op [[19 November]] [[1930]] in [[Krugersdorp]] as die jongste van twee kinders gebore.<ref name=":0">Esat: http://esat.sun.ac.za/index.php/Elize_Botha</ref> Sy het ’n ouer broer, Nick, gehad. Haar pa, Klaas Lindes, wa hoof van die tweemanplaasskool op Koesterfontein, sowat 8&nbsp;km wes van [[Magaliesburg]], waar sy grootword en begin skoolgaan. Aanvanklik is haar pa onderwyskollege toe, waar hy ’n onderwysdiploma verwerf het, en eers in [[1920]] is hy op 28-jarige ouderdom na die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] vir sy graadstudie.<ref name=":1">Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Botha,_Elize_(Elizabeth)</ref> Hier was hy een van die eerste inwoners van [[Dagbreek]], die manskoshuis. Haar ma was Bess Lindes, wat die orrel bespeel het vir die [[NG gemeente Magaliesburg|plaaslike NG gemeente]]. Elize het tot st. 2 skoolgegaan op Koesterfontein. Toe die skool op Koesterfontein moes sluit, het die gesin na Magaliesburg verhuis, waar haar pa skoolgehou het tot met sy aftrede in [[1951]]. Elize voltooi hier haar laerskoolopleiding, waarna die gesin trek na die nabygeleë Krugersdorp-Noord. In [[1947]] matrikuleer sy aan die [[Hoërskool Monument]] in Krugersdorp, waar sy ook ’n prefek was. Sy kry onderskeidings in [[Afrikaans]], [[Engels]], [[Duits]], Natuur- en Skeikunde en [[Wiskunde]]. In [[1948]] gaan sy na die Universiteit van Stellenbosch, waar sy in [[1950]] ’n B.A.-graad cum laude behaal met Afrikaans-Nederlands en Engels as hoofvakke. Onder leiding van professor F.E.J. Malherbe behaal sy in [[1952]] ’n M.A.-graad met ’n verhandeling oor ''Die poësie van D.J. Opperman met verwysing na verwantskappe met T.S. Eliot''. Op universiteit is sy lid van die Studenteraad, primaria van Huis ten Bosch en dien ook op die redaksie van die studentetydskrif ''Die Stellenbosse Student''. Sy werk hierna vanaf Augustus 1952 tot Mei [[1953]] as joernalis by ''[[Die Burger]]''. Die Porter-stipendium word deur die Universiteit van Stellenbosch aan haar toegeken en met behulp hiervan sit sy dan haar studies in [[Amsterdam]] voort.<ref name=":2">Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/bothae.html</ref> Op [[22 November]] [[1955]] behaal sy onder leiding van [[N.P. van Wyk Louw]] ’n doktorsgraad (D.Litt. et Phil.-graad) met lof aan die Gemeentelike Universiteit van Amsterdam. Die titel van haar proefskrif is ''Veelheid en binding: ’n Bydrae tot die ondersoek van die eenheidsprobleem in die literatuurwetenskap'', wat ’n studie is oor [[D.J. Opperman]] se ''Sprokie van die spikkelkoei''.<ref name=":0" /> Sy is op [[24 Maart]] [[1956]] getroud met professor Johan Botha, wat sy in 1950 op universiteit ontmoet het. Hy is ’n broer van oud-minister [[Pik Botha]]. Die egpaar het drie kinders, twee dogters (Liesbeth en Maria), en ’n seun (Frederik).
 
=== Akademiese loopbaan ===
Lyn 44:
 
=== Vrou van 'eerstes' ===
Sy staan bekend as vrou wat verskeie “eerstes” behaal. So is sy in [[1987]] die eerste vroulike ondervoorsitter van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] en tussen [[1989]] en [[1991]] die eerste vroulike voorsitter.<ref name=":3">SA History: http://www.sahistory.org.za/people/professor-elize-botha</ref> In September [[1988]] word sy die eerste vrou ooit om verkies te word tot die direksie van [[Naspers|Nasionale Pers]]. In die [[NG gemeente Hartbeesspruit]] in [[Hatfield, Pretoria|Hatfield]] in [[Pretoria]] is sy in 1991 die eerste vrou wat tot ouderling verkies word. Sy word in 1993 tot die raad van die Universiteit van Stellenbosch verkies en is ook die eerste vroulike kanselier van hierdie universiteit<ref name=":3" /> toe sy op [[22 Junie]] [[1998]] in hierdie pos ingelyf word en ook in 2003 vir ’n tweede vyfjaar-termyn herkies word.<ref>[http://www.sun.ac.za/ Universiteit Stellenbosch], [http://www.sun.ac.za/university/management/Kanselier.html Die Kanselier], besoek op 18 November 2007</ref><ref>Ferreira, Thinus “Prof. Elize Botha eenparig tot kanselier van U.S. herkies” “Die Burger” 20 Mei 2003</ref> Ook was sy die eerste vroulike lid van die [[Afrikaner-Broederbond]]. Op politieke gebied maak sy ’n bydrae wanneer sy in 1993 deur die Veelparty-onderhandelingsraad benoem word as voorsitter van die kommissie insake nasionale simbole, in 1994 dien in die nasionale inhuldigingskomitee wat verantwoordelik is vir die reëlings vir die inhuldiging van president Nelson Mandela en deur die minister van kuns, kultuur, wetenskap en tegnologie benoem word tot die Nasionale Kunsteraad. Sy is op [[16 November]] [[2007]] in die Sungardens Hospice in [[Pretoria]] aan kanker oorlede<ref>[http://www.sun.ac.za/ Universiteit Stellenbosch], [http://www.sun.ac.za/News/NewsItem_Afr.asp?Lang=1&ItemID=13158&Zone=AEX US neem met hartseer afskeid van prof Elize Botha], besoek op 18 November 2007</ref><ref>Beeld, [http://www.news24.com/Beeld/Suid-Afrika/0,,3-975_2222407,00.html Prof. Elize verloor stryd teen kanker], besoek op 18 November 2007</ref>
 
== Skryfwerk ==
Lyn 103:
* ''Mal Hansie en ander verhale – Audrey Blignault'', 1996
 
== VerwysingsBronne ==
 
=== Boeke ===
Lyn 129:
* Venter, Malani “Prof. Elize verloor stryd teen kanker” “Beeld” 17 November 2007
 
=== Ander verwysingsVerwysings ===
{{Verwysings|2}}
 
{{DEFAULTSORT:Botha, Elize}}