Glorieryke Rewolusie: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes)
+kat
Sobaka (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Lyn 6:
Na konsolidasie van sy politieke en finansiële ondersteuning, het Willem die [[Noordsee]] en [[Engelse kanaal]] in November 1688 oorgesteek met 'n groot invalsvloot, en by [[Torbay]] aan land gegaan. Na slegs twee skermutselings tussen die twee opponerende weermagte in Engeland, en [[anti-Katolieke onluste]] in verskeie dorpe, het Jakobus se bewind, grootliks weens sy gebrekkige daadkrag, meegegee. Dit is egter opgevolg deur die uitgerekte [[Willemiet-oorlog in Ierland]] en die [[Jakobiete-opstand|Dundee-opstand in Skotland]]. Engeland, Skotland en Ierland het by tye dieselde koning gehad maar was in beginsel steeds verskillende dominiums met hul eie parlemente. In praktyk was die parlement van Ierland egter volkome onder die beheer van Westminster sedert [[Poynings se Wet]] van 1494, terwyl Skotland steeds 'n mate van onafhanklikheid geniet het. In Engeland se afgeleë Amerikaanse kolonies, het die rewolusie gelei tot die val van die [[Dominium van Nieu-Engeland]] en die omverwerping van die [[Provinsie van Maryland]] se regering. Volgend op die neerlaag van sy magte in die [[Veldslag van Reading (1688)|Veldslag van Reading]] op 9 Desember, het Jakobus en sy vrou uit Engeland gevlug; Jakobus sou egter vir 'n periode van twee weke na London terugkeer totdat hy op 23 Desember finaal na Frankryk vertrek het. Deur te dreig dat hy sy troepe sal onttrek, het Willem in Februarie 1689 die nuutverkose [[Konvensieparlement van 1689|konvensieparlement]] oortuig om hom en sy vrou tot [[gesamentlike monarge]] te verklaar.
 
Die Rewolusie het die nekslag toegedien aan enige geleentheid wat Katolisisme oorgehou het om weer in Engeland gevestig te word. Vir Britse Katolieke was die nagevolge sosiaal en polities rampspoedig: vir meer as 'n eeu is Katolieke die reg ontsê om te stem of setels in die Westminster Parlement te beklee, nòg was aanstellings in die weermag vir hulle beskore, en die monarg mog [[Skikkingswet van 1701|nie 'n Katoliek wees of met een trou nie]], 'n verbod wat van krag sou bly tot die Verenigde Koninkryk se [[Kroonsuksessiewet van 2013]] hierdie vereistes afgeskaf het. Die Rewolusie het beperkte toleransie van niekonformerende protestante ten gevolg gehad, alhoewel dit geruime tyd sou duur voor hulle volle [[politieke regte]] verkry het. Dit is al aangevoer, hoofsaaklik deur Whig-historici, dat Jakobus se omverwerping moderne Engelse [[Parlementêre stelselParlement|parlentêreparlementêre]] demokrasie ingelui het: die [[Verklaring van Regte van 1689]] het een van die belangrikste dokumente in die [[politieke geskiedenis]] van Brittanje geword en sedertdien was die monarg nooit [[Absolute monargie|absolute]] mag toegedaan nie.
 
Internasionaal gesien, was die Rewolusie verwant aan die [[Negejarige Oorlog]] op die Europese vasteland. Dit is al gesien as die laaste suksesvolle inval van Engeland.<ref>Kyk ondermeer {{harvnb|Israel|1991|p=105}}; kyk ook {{harvnb|Israel|Parker|1991|pp=335–364}}</ref> Dit het alle pogings deur Engeland beëindig om die [[Nederlandse Republiek]] in die [[Engels-Nederlandse oorloë]] van die 17de&nbsp;eeu militêr te oorweldig. Die gevolglike ekonomiese integrasie en militêre samewerking tussen die Engelse en Nederlandse vlote het egter die dominansie in wêreldhandel van die Nederlandse Republiek na Engeland en later na [[Koninkryk van Groot Brittanje|Groot Brittanje]] verskuif.