Duitse Demokratiese Republiek: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Lewenstandaard, nie lewensstandaard nie. In Afrikaans val die verbindings-s tussen twee saamgevoegde selfstandige naamwoorde weg as die tweede woord met 'n s begin. 'n Mens skryf dus lewenstaak, maar lewenstryd en nie lewensstryd nie.Ook meisieskool, ens.
effisiënt -> effektief
Lyn 139:
 
Die Sowjetunie het die nuwe ekonomiese beleid van 1953 goedgekeur en afstand van verdere herstelbetalings in verband met sy oorlogskade gedoen. Die DDR-ekonomie het toenemend begin herstel – arbeidsnorme is verlaag, die rantsoenering van tekstiele en skoene gestaak. Nogtans het die inflasiedruk weens die knellende tekort aan buitelandse valuta en verbruikersgoedere groot gebly, en die regering was genoodsaak om in 1957 'n tweede monetêre hervorming deur te voer.
[[Lêer:Bundesarchiv_Bild_183Bundesarchiv Bild 183-55802-0001,_Berlin Berlin,_U U-Bahn,_Zeitungslekt Zeitungslekt%C3%BCre_zur_Abschaffung_der_LebensmittelkartenBCre zur Abschaffung der Lebensmittelkarten.jpg|duimnael|links|29 Mei 1958: Die oggendblaaie vermeld die einde van kosrantsoenering]]
Die vyfjaarplan van die periode 1956–1960 was gemik op die modernisering van ekonomie en matskappy deur middel van die "wetenskaplik-tegniese rewolusie". Met die suksesvolle lansering van die wêreld se eerste satelliet ''[[Spoetnik 1]]'' deur Sowjet-wetenskaplikes in 1957 is 'n fase van maatskaplike en ekonomiese euforie ingelui wat deur die ekonomiese herstel nog versterk is. Die laaste voedselkaarte, waarmee basiese voedselprodukte gerantsoeneer is, is in Junie 1958 uitgereik. Nogtans was baie goedere moeilik verkrygbaar, en tot by die 1960's is sogenaamde klantelyste gevoer waarmee skaars produkte eers ná afloop van 'n bepaalde wagtyd gekoop kon word.
 
Lyn 212:
=== Inwoners ===
[[Lêer:Bürgerhäuser hinter der Nikolaikirche 1.jpg|duimnael|regs|250px|Burgerhuise in die historiese stadsbuurt [[Nikolaiviertel]] wat ter geleentheid van Berlyn se 750-jaarfeesviering in 1987 heropgebou is]]
[[Lêer:Punk_Kid_Photographed_by_the_StasiPunk Kid Photographed by the Stasi.jpg|duimnael|In sommige opsigte was die Oos-Duitse samelewing meer behoudend as dié van Wes-Duitsland. Alternatiewe leefstyle en modes soos Britse punk het ook in die DDR posgevat, maar is deur die owerhede met argwaan bejeën. Dié punkseun is deur die geheime veiligheidsdiens Stasi as gevaarlik genoeg geag om in hegtenis en afgeneem te word. Stasi-museum, Berlyn]]
Ná die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die bevolking van die Sowjet-besettingsone nog naastenby 19 miljoen beloop. Hierdie getal het in die volgende dekades voortdurend afgeneem tot 16,4 miljoen in 1989. Dié merkwaardige negatiewe bevolkingsgroei het van die DDR 'n uitsondering onder nywerheidslande gemaak.<ref>[http://www.bpb.de/geschichte/deutsche-einheit/lange-wege-der-deutschen-einheit/47253/zug-nach-westen ''www.bpb.de: Zug nach Westen – anhaltende Abwanfderung. Besoek op 1 Desember 2015'']</ref> Die hoofredes vir hierdie ontwikkeling was
# Die emigrasie van talle bewoners na die weste, veral die Bondsrepubliek Duitsland, tot in die jaar 1961, toe die Berlynse Muur opgerig is, was deur politieke en ekonomiese redes (soos byvoorbeeld die hoër lewenstandaard in Wes-Duitsland) gemotiveer. 'n Kleiner aantal mense het ook ná 1961 uit die DDR gevlug. Ander burgers is om politieke redes gedwing om na die weste te emigreer (en het sodoende hul DDR-burgerskap kwytgeraak) of het toestemming gekry om die land wettig te verlaat. Veral afgetrede inwoners was vry om na Wes-Duitsland te verhuis.
Lyn 338:
Met Thüringen het die DDR die tradisionele Duitse sentrum van die optiese en presisie-instrumentebedryf oorgeërf, waaronder vervaardigers van wêreldfaam soos ''Zeiss'' in Jena, wat ook die basis vir nuwe nywerheidsektore soos elektronika gevorm het. Die regering het die industriële ontwikkeling van die agrariese noorde en ooste van die land deur die bevordering en stigting van nywerhede soos skeepsbou in Rostock, olieraffinaderye en chemiese aanlegte in Schwedt en ystersmelterye en staalvervaardiging in Eisenhüttenstadt bevorder.
 
Alle beduidende nywerhede en ambagte is net soos die grootste deel van die landboubedryf genasionaliseer. Landboukundige koöperasies (Duits: ''Landwirtschaftliche Produktionsgenossenschaften, LPG'') het dikwels oor meer as 500 en soms selfs meer as 5&nbsp;000 hektaar landbougrond beskik en was in baie opsigte meer effisiënteffektief as hul eweknieë in ander Oosbloklande.<ref name="Stonehouse 1985, bl. 47">Stonehouse (1985), bl. 47</ref>
 
=== Landbou ===
Lyn 362:
 
=== Wismut AG – uraanontginning vir Sowjet-Rusland ===
[[Lêer:Bundesarchiv_Bild_183Bundesarchiv Bild 183-16452-0004,_Bergarbeiter_nach_der_Schicht Bergarbeiter nach der Schicht.jpg|duimnael|Jong mynbouwerkers in 1952]]
Gedurende die Koue Oorlog was die wapenwedloop tussen die weste en die ooste in volle swang – en die Oos-Duitse uraanreserwes was van sentrale belang vir Moskou se kernnywerheid. So is 'n Sowjet-Duitse mynbouonderneming, die aandelemaatskappy Wismut AG, gestig wat [[uraan]] in Thüringen en Sakse ontgin het. Die bedrywighede van Wismut AG, wat in die sestigerjare tot die wêreld se derde grootste uraanprodusent gegroei het, is streng geheim gehou.<ref>Rainer Karlsch: ''Uran für Moskau. Die Wismut – eine populäre Geschichte. Schriftenreihe der Bundeszentrale für politische Bildung (bpb), Band 637''. Bonn: bpb 2007</ref>