Mark van die DDR: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 1:
{| align="right"
|-----
| [[Lêer:1 Mark DDR Wertseite.JPG|thumbduimnael|200px|1-Mark-muntstuk]]
<td>| [[Lêer:1 Mark DDR Bildseite.JPG|thumbduimnael|200px|1-Mark-muntstuk (agtersy)'']]
|}
 
Die '''Mark van die DDR''' ([[Duits (taal)|Duits]]: ''Mark der DDR'', afkorting: ''M'') was die [[geldeenheid]] van die [[Duitse Demokratiese Republiek]] (DDR). In die algemene taalgebruik van die DDR is dit gewoonlik net "Mark" genoem, terwyl mense in die Wes-Duitse Bondsrepubliek [[Duitsland]] meesal van "Ostmark" gepraat het wanneer hulle na die DDR-geldeenheid verwys het. Die ISO-geldeenheidkode vir die Mark der DDR was DDM.
 
Tot [[1964]] staan die Mark der DDR as ''Deutsche Mark'' bekend, daarna is die naam gewysig na ''Mark der DDR''. Die DDR-Mark is opgedeel in 100 Pfennig. Banknote is uitgereik ter waarde van 5, 10, 20, 50 en 100 Mark, met muntstukke van 1, 5, 10, 20 en 50 Pfennig en 1, 2, 5, 10 en 20 mark. Die 10- en 20-Mark-muntstukke is in baie klein oplae gemunt. Banknote ter waarde van 200 en 500 Mark is later gedruk maar nie uitgereik nie, aangesien die regering gevrees het dat dit as 'n bewys van inflasionêre tendense in die ekonomie van die DDR beskou sou word.
 
Line 13 ⟶ 14:
 
== Geskiedenis ==
[[Lêer:100-Mark-1971.jpg|thumbduimnael|rightregs|250px|Die banknoot ter waarde van 100 mark uit die jaar 1971 wys die portret van [[Karl Marx]]]]
Die ou ''Reichsmark'' as die geldeenheid van die Duitse Ryk is in die Amerikaanse, Britse en Franse besettingsones in Wes-Duitsland in 1948 deur die Duitse Mark (''Deutsche Mark'') vervang, wat deur die ''Bank deutscher Länder'' (later ''[[Bundesbank'']]) uitgereik word. Groot hoeveelhede Reichsmark-banknote is toe na die Sowjetse besettingsone gebring, waar hulle nog wettige betaalmiddel was. Die gevolg was 'n hiperinflasie, en as 'n eerste noodmaatreël het die Sowjetse owerhede Reichsmark-banknote, waarvan die eienaar bewys kon lewer dat hulle nie van onwettige herkoms was nie, met 'n seël voorsien. Net hierdie banknote is by die monetére hervorming van 1948 in Mark van die nuwe Oos-Duitse ''Notenbank'' geruil.
 
Met die wysigings van die grondwet van die DDR in die jare [[1968]] en [[1974]] doen die regering uiteindelik afstand van die idee dat Duitsland herenig sou moet word en vervang die byvoeglike naamwoord "Duits" in baie gevalle deur die konstruksie "van die DDR". Die naam van die geldeenheid het al in 1964 verander van ''Deutsche Mark'' na ''Mark der DDR'', terwyl die ''Deutsche Notenbank'' na ''Staatsbank der DDR'' hernoem is.
 
== Voorbeelde van inkomste en pryse ==
 
Pryse is in die Duitse Demokratiese Republiek deur die staat vasgelê. Hierdie amptelike kleinhandelverkooppryse (Duits: ''Einzelhandelsverkaufspreise'', ''EVP'') is landwyd toegepas - dikwels met die uitsondering van die hoofstad (Oos-)Berlyn - en op die verpakkings van ware afgedruk. Pryse van dienste, baie ware en huurtariewe was soms hoër in Berlyn, net soos die gemiddelde inkomste.
 
Die gemiddelde bruto inkomste van 'n nywerheidswerker beloop in die jaar [[1970]] 748 Mark van die DDR per maand (alhoewel Oos-Berlynse skofwerkers soms 1&nbsp;400 Mark verdien het). In [[1980]] het die gemiddelde maandelikse inkomste van 'n werknemer gestyg tot 1&nbsp;030 M, terwyl die gemiddelde inkomste van 'n huishouding in dieselfde jaar 1&nbsp;490 M beloop het. In [[1981]] was 54,5 persent van die volwasse bevolking werknemers - dit was die hoogste persentasie ter wêreld en sluit 'n groot aantal vroue in.
 
Belastingtariewe was uiters laag, terwyl maksimaal tien persent van die inkomste vir sosiale sekerheid betaal moes word. Die minimale pensioen was 315 Mark (veral vir voormalige huisvroue), terwyl studente 'n maandelikse beurs van 205 Mark ontvang het. Gesinne kry 'n ''Kindergeld'' van 20 Mark per kind, gesinne met drie of meer kinders ontvang bykomende ondersteuning van die staat.
 
Met inagneming van koopkragpariteite is die gemiddelde inkomste van die Oos-Duitse bevolking teen die begin van die tagtigerjare sowat vyftig persent laer as dié van Wes-Duitsland. Die amptelike inflasiekoers in 1981 was 0,5 persent.
Line 31 ⟶ 32:
 
* 0,05 M 'n rolletjie
* 0,12 M 'n bottel sodawater
* 0,50 M 'n halwe brood (0,55 M in Oos-Berlyn)
* 0,65 M Club Cola (0,5 liter)
Line 45 ⟶ 46:
 
=== Motors en petrol ===
* 1,50 M 'n liter petrol ("Normaal" 88 oktaan)
* 1,65 M 'n liter petrol-mengsel (88 oktaan 1:33)
* 1,65 M 'n liter petrol ("Ekstra" 92 oktaan)
* meer as 10&nbsp;000 M 'n ''Trabant''-motor
* 25&nbsp;000 M 'n ''Wartburg''
* 35&nbsp;000 M 'n ''Lada Samara'' (uit Rusland ingevoer)
* 45&nbsp;000 M 'n ''Volvo 242'' (uit Swede ingevoer)