Manuskrip: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Geskep deur die bladsy "Manuscript" te vertaal |
kNo edit summary |
||
Lyn 5:
== Kulturele agtergrond ==
[[Lêer:Sargis_Pitsak.jpg|links|duimnael|308x308px|Armeniese manuskrip]]
Voor die uitvinding van blokdrukkuns in China of deur beweegbare letters in 'n [[drukpers]] in Europa, moes alle dokumente per hand geskryf en gekopieer word. Histories is manuskripte is in die vorm van boekrolle (''volume'' in Latyns) of boeke (''kodeks'') geproduseer. Manuskripte is op perkament, op [[papirus]] en op papier gepubliseer. [[Papier]] het teen die 14de eeu via die Islamitiese wêreld vanaf China na Europa versprei, en teen die laat 15de eeu het dit perkament in 'n groot mate vervang.
Line 11 ⟶ 10:
Met die publikasie van Griekse of Latynse werke is verskeie professionele kopieë deur skribente in 'n skriptorium neergepen terwyl die oorspronklike kopie hardop voorgelees is.
Die oudste geskrewe manuskripte het danksy die droë klimaat van hulle Midde-Oosterse rusplekke behoue gebly. Sommiges is in sarkofae in Egiptiese grafte geplaas, of hergebruik om [[Mummie|mummies]] in toe te draai, of op die ashope van Oxyrhynchus weggegooi of vir veilige bewaring in bottels geplaas en begrawe ([[Nag-Hammadi-geskrifte]]) of in droë grotte bewaar ([[Dooie See-rolle]]). Manuskripte in [[Togaars|Togaarse tale]] wat op palmblare geskryf is, het in woestyngrafte in die Tarim-bekken van Sentraal-
[[Lêer:Gharib_al-Hadith-page0019.jpg|regs|duimnael|256x256px|Gharib al-Hadith, deur Abu `Ubayd al-Qasim b. Sallam al-Harawi (d. 223/837). Die oudste Arabiese manuskrip op papier in die Leiden Universiteitsbiblioteek, (gedateer 319 (931 AD))]]
[[Lêer:Lectionary_183_K068971.JPG|regs|duimnael|234x234px|Lectionary 183]]
Line 19 ⟶ 18:
Privaat- of regeringsdokumente het tot en met die uitvindsel van die tikmasjien in die laat 19de eeu handgeskrewe gebly. Die waarskynlikheid van foute wat met die herhaaldelike kopiëring van manuskripte kon insluip, was die [[Tekskritiek|vergelyking]] van verskillende weergawes van dieselfde teks 'n fundamentele deel van die bestudering en kritiek van alle tekste wat in manuskripvorm oorgedra is.
Die studie van (hand)skrif in oorblywende manuskripte word [[paleografie]] genoem. In die Westerse wêreld is manuskripte wat uit die antieke tye en vroeg-[[Anno Domini|Christelike era]] dateer, sonder spasies tussen die woorde geskryf (scriptio continua), wat dit vir onopgeleides besonder moeilik maak om te lees. Bestaande afskrifte van hierdie vroeë manuskripte wat in [[Grieks]] of [[Latyn]] geskryf is en gewoonlik uit die 4de tot die 8de eeu dateer, word volgens hulle gebruik van óf slegs hoofletters óf slegs [[Hoofletter|kleinletters]] geklassifiseer. In die [[Hebreeus|Hebreeuse]] manuskripte, soos die [[Dooie See-rolle]], word daar nie so 'n onderskeid getref nie. Manuskripte wat sleges hoofletters gebruik, word majuskelmanuskripte genoem, en dié met slegs kleinletters is minuskelmanuskripte. Gewoonlik word majuskelgeskifte met baie groter sorg geskryf. Die skrywer het sy pen tussen elke haal opgelig en sodoende 'n meer egalige en formele effek verkry. Alhoewel minuskelmanuskripte ook so geskryf kan word, is hulle dikwels vasgeskryf, waar die pen min of nooit opgelig word nie.
| |||