Outobiografie: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary |
No edit summary |
||
Lyn 1:
[[Lêer:
'n '''Outobiografie''' (van die [[Grieks
==
In 'n klassieke opstel oor Amerikaanse outobiografieë, verskaf James M. Cox 'n "alledaagse" definisie van die genre as "'n vertelling van 'n persoon se lewe wat deur die persoon self geskryf is" voordat hy die verhouding tussen die fiktiewe en historiese aspekte van die vertelling kompliseer.<ref>{{Cite journal|last=Cox|first=James M.|year=1971|title=Autobiography and America|volume=47|issue=2|pages=252–277}}</ref>
Lyn 24:
In die Antieke wêreld is sulke werke dikwels ''[[wiktionary:apology|apologia]]'' genoem, en het dit eerder as 'n selfregverdiging as selfdokumentering gedien. John Henry Newman het sy Christelike belydeniswerk (oorspronklik in 1864 gepubliseer) volgens hierdie tradisie ''Apologia Pro Vita Sua ''genoem''.''
Die Joodse historikus [[Flavius Josephus]] het sy outobiografie (''Josephi Vita'', c. 99) met selfverheerliking begin,
Die [[Paganisme|heidense]] [[Retoriek|redenaar]] Libanius (c. 314–394) het sy memoire (''Oration I,'' in 374 begin) as een van sy [[Openbare redevoering|toesprake]] aangebied, nie as openbare rede nie, maar 'n literêre rede vir privaatgebruik.
Lyn 32:
In die gees van Augustinus se ''Belydenisse'' is die 12de-eeuse ''Historia Calamitatum'' van [[Petrus Abaelardus|Peter Abelard]] 'n uitstaande voorbeeld van 'n outobiografiese dokument uit daardie tydperk.
===
[[Lêer:Baburnama.jpg|regs|duimnael|'n Toneel uit die ''Baburnama'']]
Zāhir ud-Dīn Mohammad Bābur, wat die [[Mogolryk]] van [[Suid-Asië]] gevestig het, het 'n dagboek ''Bāburnāma'' (Chagatai/
Een van die eerste groot outobiografieë van die [[Renaissance]] is dié van die beeldhouer en goudsmid Benvenuto Cellini (1500–1571). Die werk is tussen 1556 en 1558 geskryf en hy het dit eenvoudig ''Vita'' ([[Italiaans]]: ''Lewe'') getitel. Hy skryf aan die begin: "Enigiemand
Nog 'n outobiografie uit dié tyd is ''De vita propria'', deur die Italiaanse wiskundige, dokter en astroloog, Gerolamo Cardano (1574).
Lyn 45:
=== 18de en 19de eeu ===
In navolging van die [[Romantiek|Romantiese]] neiging, waar die rol en die aard van die individu beklemtoon is, en in die voetspore van [[Jean-Jacques Rousseau]] se ''Confessions'', het 'n meer intieme vorm van outobiografie, waar die subjek se emosies ondersoek word, algemeen geraak. Stendhal se outobiografiese werke in die 1830's, ''The Life of Henry Brulard'' en ''Memoirs of an Egotist'', is albei volgens die skrywer self deur Rousseau beïnvloed.<ref>{{Cite book|last=Wood|first=Michael|date=1971|title=Stendhal|publisher=Cornell University Press|location=Ithaca, NY|page=97|isbn=978-
Met die opkoms van onderwys, goedkoop koerante en goedkoop drukkerswerk, het die moderne konsepte van roem en bekendheid begin ontwikkel, en die begunstigdes hiervan het vinnig hieruit munt geslaan deur outobiografieë te skryf. Dit was later eerder die verwagting as die uitsondering dat bekendes oor hulleself sou skryf—nie net skrywers soos [[Charles Dickens]] (wie se verhale outobiografiese elemente bevat het) en Anthony Trollope nie, maar ook politici (bv. Henry Brooks Adams), filosowe (bv. [[John Stuart Mill]]), kerkfigure soos kardinaal Newman en vermaaklikheidskunstenaars soos [[P. T. Barnum]]. In ooreenstemming met die Romantiese smaak, het hierdie vertellings ook toenemend op onder andere aspekte van kinderjare en opvoeding gefokus—ver verwyderd van Cellini se kriteria vir outobiografieë.
=== 20ste en 21ste eeu ===
Sedert die 17de eeu is "skandalige memoires" deur sogenaamde losbandiges, ter bevrediging van die openbare begeerte na prikkelende leesstof, gereeld gepubliseer. Hulle is dikwels onder [[Skuilnaam|skuilname]] geskryf en was (en is) meestal fiktiewe werke deur [[
Outobiografie het 'n toenemend gewilde en algemeen toeganklike genre geword. ''A Fortunate Life'' deur Albert Facey (1979) het 'n Australiese literêre klassieke werk geword.<ref>about-australia.com.au, 2010</ref> Met die kommersiële en kritiese sukses van memoires soos ''Angela’s Ashes'' en ''The Color of Water'' in die Verenigde State is daar al hoe meer mense wat hulle hand aan hierdie genre waag.
<!-- == Sien ook ==
* Autobiographical comics
* Autobiographical novel
Lyn 63:
* Memoir
* Unreliable Narrator
-->
== Aantekeninge en verwysings ==
{{
== Bibliografie ==
Lyn 80:
* {{Cite book|year=2001|title=Interpreting the Self: Autobiography in the Arabic Literary Tradition|publisher=[[University of California Press]]|location=[[Berkeley, California|Berkeley]]}}
* {{Cite book|last=Wu|year=1990|first=Pey-Yi|title=The Confucian's Progress: Autobiographical Writings in Traditional
* {{Cite book|last=Ferrieux|year=2001|first=Robert|title=L'Autobiographie en Grande-Bretagne et en Irlande|publisher=Ellipses|location=[[Paris]]|pages=384|isbn=9782729800215}}
<!-- == Verdere leesstof ==
-->
[[Kategorie:Biografieë]]
|