Coureur de bois: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 1:
[[Beeld:Coureur de bois.jpg|duimnael|regs|170px|''Coureur de bois'' – houtsnee deur Arthur Heming]]
 
Die Franse[[Frans]]e term '''Coureur de bois''' verwys na die pelshandelaars in die [[17de eeu|17de eeuse]]se oostelike [[Noord-Amerika]], wat sonder die vergunning van die Franse owerhede handel gedryf het. Die naam beteken letterlik "woudloper".
 
Die pelshandel was tydens die 17de eeu 'n winsgewende bedryf in [[Nieu-Frankryk]], wat deur strawwe mededinging gekenmerk is. Baie koloniste het handelsreise na die ''pays d'en haut'' ("boland"), die geweste wes en noord van die bewoonde gebied in die omgewing van [[Montreal]] onderneem, waar hulle handel kon dryf met inheemse pelsjagters. Die owerhede en koninklike beamptes in Montreal het die coureurs de bois met argwaan bejeën; hulle was nie ten gunste van mense wat die ontwikkelde landbougebiede verlaat het om elders 'n heenkome as handelaars te vind nie en het, wat die vervoer van pelse betref, die voorkeur gegee aan lede van die Eerste Nasies, veral aangesien die onafhanklike en ongekontroleerde koloniale handelaars 'n oorgrote hoeveelheid pelse verskaf het, sodat die mark vinnig versadig wasgeraak het. Die onafhanklike pelshandel het ook Montreal se posisie as pelshandelsentrum ondermyn – gewoonlik het die handelaars hier hulle bewerpelse verkoop en in ruil daarvoor handelsgoedere soos klere, [[geweer|gewere]] en koperpotte aangekoop. Sommige van die onwettige handelaars het ook 'n probleem geskep deur pelse vir [[alkohol]] te ruil.
 
'n Aantal coureurs de bois het bekendheid verwerf, soos byvoorbeeld [[Étienne Brulé]], [[Louis Joliet]], [[Médard des Groseilliers]], [[Pierre-Esprit Radisson]], [[Jean Nicolet]], [[Guillaume Couture]] en [[Jacques de Noyon]].
 
== Die Voyageurs ==
In [[1681]] het die Franse owerhede besef dat die bedryf beheer moes word om winsgewend te kan bly. Hulle het die coureurs de bois dus gelegitimeergewettig en hulle getalle tegelykertyd beperk deur 'n stelsel van permitte (Frans: ''congés'') in te stel. Die wettiging van die koloniale handelaars het 'n nuwe soort coureur de bois laat ontstaan, die ''voyageurs'' (letterlik: "reisigers"). Voyageurs was in besit van 'n permit of het met 'n handelaar in Montréal saamgewerk, wat vir homself 'n lisensie gekry het.
[[Beeld:Voyageur canoe.jpg|duimnael|links|280px|"'n Kanoe, wat deur voyageurs beman word, passeervaar langs 'n waterval" -verby. (Skildery vandeur Frances Anne Hopkins)]]
Die handel was nou onder die beheer van 'n klein aantal handelaars uit MontréalMontreal. Terselfdertyd het Nieu-Frankryk 'n beleid van gebiedsuitbreiding begin in 'n poging om die handel te oorheers. Die Franse invloed is in westelike, noordelike en suidelike rigtingrigtings uitgebrei. Forte en handelsposte ter ondersteuning van die verkenners en handelaars is opgerig. Handelsooreenkomste is met die inheemse bevolking gesluit, en die georganiseerde pelshandel het sodoende winsgewend geword, maar ook steeds meer ingewikkeld, en die voyageurs, wat aanvanklik onfhanklike handelaars was, hetmoes geleidelik as betaalde werknemers begin optree.
[[Beeld:DSCN4868 nwcompanyfurpostvoyageur e.jpg|250px|regs|duimnael|'n Akteur op 'n historiese terrein in Minnesota (VSA) tree in die gedaante van 'n voyageur op]]
 
MeesalMeestal was die voyageurs nou die bemannings van die kanoes, wat die handelsgoedere en voorrade na die ontmoetingsplekke vervoer het, waar hulle teen pelse geruil is. Hierdie kanoes het langs bekende waterweë gevaar om die pelse na MontréalMontreal te vervoer. Sommige van die voyageurs het in die agterland oorwinter en handelsgoedere vanaf die ontmoetingsplekke na veraf geleëverafgeleë Franse buiteposte vervoer. In dié tyd het hulle ook gehelp om handelsbetrekkinge te smee met die inheemse dorpe. In die [[lente]] het hulle pelse vanaf die buiteposte na die ontmoetingsplekke gebring.
 
Die voyageurs, meesal Franstalige Kanadese of Métis, wat van Montrealeiland of die seigneuries en gemeentesgemeenskappe langs die [[Sint-Laurensrivier]] gekom het, het ook as gidse vir verkenners soos Pierre La Vérendrye gedien. Die voyageurs was ook hoogs gewaardeerdehoogsaangeskrewe werknemers in diens van handelmaatskappye soos die Noordwes-Kompanjie (''North West Company'', NWC) en die Hudsonbaai-Kompanjie (''[[Hudson's Bay Company]]'', HBC). Danksy die prestasies van die voyageurs was die NWC ook in staat om die HBC uit te daag. Die HBC het in [[1815]] begin om sy eie voyageurs in diens te neem om sodoende die NWC die hoof te kan bied.
 
Die voyageurs het legendariese status bereik, veral in die Franstalige gebied van Kanada. Hulle is volkshelde, wat in die volkskunde en volksang gevier word. Sonder die ''coureurs de bois'' en die voyageurs sou daar geen pelshandel plaasgevind het nie, en die vestiging van Europeërs in groot gebiede van Nood-Amerika sou dalk anders verloop het. Die verkenningstogte, wat die weste van Noord-Amerika ontsluit het, sou nooit plaasgevind het nie, en die verhouding tussen Europeërs en die inheemse nasiesvolkere sou moontlik anders gewees het.
 
== Bronne ==