Kambrium: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Jcwf (besprekings | bydraes) No edit summary |
Jcwf (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 2:
Die '''Kambrium''' is die eerste geologiese [[Periode (geologie)|periode]] van die [[Paleosoïkum|Paleosoïese Era]], en het geduur van sowat 541 miljoen tot 485,4 miljoen jaar gelede. Dit is opgevolg deur die [[Ordovisium]].<ref name="StratChart 2012">{{cite web|title=Stratigraphic Chart 2012|url=http://www.stratigraphy.org/ICSchart/ChronostratChart2012.pdf|publisher=International Stratigraphic Commission|accessdate=9 November 2012}}</ref> Die term is deur Adam Sedgwick gevestig, wat dit na [[Wallis|Kambrië]] gernoem het, die klassieke naam van Wallis, waar rotse uit dié tydperk vir die eerste keer bestudeer is.<ref name=Sedgwick1852>Sedgwick, A. (1852). "On the classification and nomenclature of the Lower Paleozoic rocks of England and Wales". Q. J. Geol. Soc. Land. 8: 136–138. doi:10.1144/GSL.JGS.1852.008.01-02.20</ref>
[[Lêer:Olenellus terminatus Pyramid Shale Carrara Formation.jpg|links|duimnael|''Olenellus terminatus'', 'n [[trilobiet]] uit die Kambrium van Laurentia]]
Die Kambrium is uniek in die opsig dat goed herkenbare meersellige fossiele uit dié tydperk op groot skaal gevind is. Bekende voorbeeld is die [[trilobiet]]e. In die voorafgaande periode, die [[Ediakarium]] word min fossiele gevind. Ons begrip van die Kambrium is dus beter as van baie latere periodes.<ref name=Orr2003>Orr, P. J.; Benton, M. J.; Briggs, D. E. G. (2003). "Post-Cambrian closure of the deep-water slope-basin taphonomic window". Geology 31 (9): 769–772. Bibcode:2003Geo....31..769O. doi:10.1130/G19193.1. Besoek op 2008-06-28.</ref>
In die Kambrium het ’n groot verandering ingetree in die lewe op aarde. Voorheen het net klein, eenvoudige en eensellige organismes bestaan. Ingewikkelde, meersellige organismes het geleidelik toegeneem in die miljoene jare net voor die Kambrium, maar dit is eers in laasgenoemde periode dat organismes wat maklik fossiele vorm, algemeen geword het.<ref name=Butterfield2007>Butterfield, N. J. (2007). "Macroevolution and macroecology through deep time". Palaeontology 50 (1): 41–55.doi:10.1111/j.1475-4983.2006.00613.x</ref> Die vinnige diversifikasie van lewensvorme in die Kambrium met harde, fossiliseerbare liggaamsdele, bekend as die ''Kambriese ontploffing'', het die eerste verteenwoordigers van talle [[filum]]s tot gevolg gehad waaruit moderne groepe spesies ontstaan het soos [[weekdier]]e en [[geleedpotige]]s. Daar is gedink dat die oorgang van Ediakarium na Kambrium met 'n groot uitwissing gepaard gegaan het omdat die fossiele wat gevind word sterk verskil, maar daaroor stem navorsers nie saam nie. Moontlik is dit net gesigsbedrog.<ref>''There is no such thing as the ‘Ediacara Biota’'' {{Outeur|Breandán Anraoi MacGabhann}} Geoscience Frontiers 5(1), Januarie 2014, blss 53-62</ref>
| |||