Wysiging soos op 05:41, 7 Oktober 2016 wysig Morne (besprekings \| bydraes) 86 133 edits →‎Jeugjare en opleiding ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 21:21, 16 Junie 2017 wysig maak ongedaan Morne (besprekings \| bydraes) 86 133 edits No edit summary Nuwer wysiging →
Lyn 3: '''Hendrika (Rikie) Postma''' ([[Burgersdorp]], [[Kaapkolonie]], [[28 April]] [[1889]] – [[Bloemfontein]], [[Oranje-Vrystaat]], [[21 November]] [[1938]]) was ’n [[Suid-Afrika]]anse skrywer van veral kinderprosa. Rikie, soos sy algemeen bekendgestaan het, was die oudste dogter van ds~~. en mev~~. [[Stephanus Postma]] en sy eggenote, Johanna Jacoba Slijkhuis, en ’n kleindogter van die ~~stigter~~eerste predikant van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika\|Gereformeerde Kerk]], ds. [[Dirk Postma]]. Ten tyde van haar geboorte was haar vader professor aan die [[Teologiese Skool Burgersdorp]]. Sy het van albei haar ouers haar kunssin geërf en vaar haar vader veral haar liefde vir die opvoeding. == Jeugjare en opleiding == [[Beeld:Rikie Postma op die voorstoep van Postmahuis in Kerkstraat, Middelburg, Kaap.jpg\|duimnael\|links\|230px\|Rikie Postma op die voorstoep van Postmahuis in Kerkstraat, Middelburg, Kaap.]] Rikie Postma het haar eerste opleiding by haar vader ontvang, wat haar goed in [[Nederlands]] onderlê het. Toe sy ongeveer agt jaar oud was, het die familie na [[Middelburg, Oos-Kaap\|Middelburg, Kaap]], verhuis waarheen haar vader 'n beroep as leraar van die [[Gereformeerde kerk Middelburg, Kaap\|plaaslike Gereformeerde kerk]] aangeneem het en waar sy en haar drie jonger susters, onder wie die latere skrywer [[Hilda Postma]], hul skoolonderrig ontvang het. Ondertussen het die [[Tweede Vryheidsoorlog]] uitgebreek. Rikie was 'n skrander leerling, wakker en lewendig belangstellend in wat in haar vader se studeerkamer aangegaan het. Sy het, soos die spreekwoord lui, net 'n halwe woord nodig gehad. Ook het sy nie gerus voor sy nie haar jonger susters kon meedeel wat sy weet of leer nie. So het sy eendag, toe die Engelse hoofkwartier in die pastorie van die [[NG gemeente Middelburg, Kaap\|NG gemeente]], oorkant hulle, was gou haar huismense gaan roep en opgewonde buite beduie: "Daar kom lord [[Herbert Kitchener\|Kitchener]] aan en die kortetjie agter hom is General French!" Dit was sy wat elke keer as die oneindige kolonnes Britse troepe die hele lange dag die straat deur trek, dadelik raakgesien het as daar burgergevangenes by was en haar pa gaan roep het wat dan tronk toe gegaan het om sy mense te besoek. Sy was innig vaderlandsliewend; dit was haar ideaal om na te vors en vir kinders mee te deel. Sy was 'n begaafde verstelster.▼ Rikie Postma het haar eerste opleiding by haar vader ontvang, wat haar goed in [[Nederlands]] onderlê het. Toe sy ongeveer agt jaar oud was, het die familie na [[Middelburg, Oos-Kaap\|Middelburg, Kaap]], verhuis waarheen haar vader 'n beroep as leraar van die [[Gereformeerde kerk Middelburg, Kaap\|plaaslike Gereformeerde kerk]] aangeneem het en waar sy en haar drie jonger susters, onder wie die latere skrywer [[Hilda Postma]], hul skoolonderrig ontvang het. ▲Rikie Postma het haar eerste opleiding by haar vader ontvang, wat haar goed in [[Nederlands]] onderlê het. Toe sy ongeveer agt jaar oud was, het die familie na [[Middelburg, Oos-Kaap\|Middelburg, Kaap]], verhuis waarheen haar vader 'n beroep as leraar van die [[Gereformeerde kerk Middelburg, Kaap\|plaaslike Gereformeerde kerk]] aangeneem het en waar sy en haar drie jonger susters, onder wie die latere skrywer [[Hilda Postma]], hul skoolonderrig ontvang het. Ondertussen het die [[Tweede Vryheidsoorlog]] uitgebreek. Rikie was 'n skrander leerling, wakker en lewendig belangstellend in wat in haar vader se studeerkamer aangegaan het. Sy het, soos die spreekwoord lui, net 'n halwe woord nodig gehad. Ook het sy nie gerus voor sy nie haar jonger susters kon meedeel wat sy weet of leer nie. So het sy eendag, toe die Engelse hoofkwartier in die pastorie van die [[NG gemeente Middelburg, Kaap\|NG gemeente]], oorkant hulle, was gou haar huismense gaan roep en opgewonde buite beduie: "Daar kom lord [[Herbert Kitchener\|Kitchener]] aan en die kortetjie agter hom is General French!" Dit was sy wat elke keer as die oneindige kolonnes Britse troepe die hele lange dag die straat deur trek, dadelik raakgesien het as daar burgergevangenes by was en haar pa gaan roep het wat dan tronk toe gegaan het om sy mense te besoek. Sy was innig vaderlandsliewend; dit was haar ideaal om na te vors en vir kinders mee te deel. Sy was 'n begaafde ~~verstelster~~verteller. Ná haar vader se dood in 1904 het sy gewetensgetrou probeer, sover in haar vermoë was, sy plek as opvoeder in [[Bybel]] en boekkennis in te neem om die jongere kinders vir sy gemis te probeer vergoed – haar moeder se taak met ses jong kinders én die huishouding was groot genoeg. Nadat sy haar ~~onderwyserseksamen~~eksamen vir kwekelingonderwyseresse afgelê het, het sy 'n kort tydjie op Middelburg skoolgehou, maar het 'n ernstige maag- en breinkoorsaanval opgedoen en weke lank baie verswak gelê, sodat sy nie dadelik weer klas kon geen nie. Veel liefde en bystand van die gemeente, die kerkraadslede en ook vriende in die dorp, het haar weduwee-moeder in daardie bange tyd ontvang. In 1918 is haar moeder met mnr. [[Johannes Rabie\|J.S.M. Rabie]] getroud en verhuis die gesin na [[Bloemfontein]], waar sy gehoop het om kunsopleiding te ontvang. Deur bemiddeling van haar jonger suster, Susanna, het sy ook 'n pos in die weëdepartement (paaieafdeling) van die provinsiale administrasie bekom, waarin sy haar met haar kenmerkende ywer verdiep het. == Skryfwerk == [[Beeld:Totius, Maria du Toit en Rikie Postma op reis deur die Bybelland, 1937.jpg\|duimnael\|regs\|320px\|Rikie Postma in 1937 op reis deur die Bybellande saam met [[Totius]] en sy vrou, Maria.]] Intussen het daar van haar in ''[[Die Kerkblad]]'' een en ander artikel verskyn en so intens het sy geniet om na te vors en weer te gee dat sy later 'n vaste rubriek "Vir die Kinders" behartig het. ~~Ook~~Sy het ~~haar~~'n besonderse begeerte gehad om kinders bewus te maak van dier skoonheid, die geloofwaardigheid en die kultuurwaarde van die [[Bybel]], soos blyk uit ''Lig uit die Ooste'' (1929). Sy kon die ou dinge op 'n besonder duidelike en interessante wyse beskryf. Ewe genotvol het sy ook vertel van die oudhede in Kaapstad in ''Ou dae en dinge'' (1935). Haar artikels het gereeld in die ''[[Huisgenoot]]'' en ''[[Volksblad]]'' verskyn. Innig dankbaar en gelukkig was sy wanneer daar van die ouers, veral moeders, 'n briefie van waardering vir haar stukkies gekom het; dit was vir haar 'n wonderlike aanmoediging. Deur die guns van ''Die Kerkblad''-redaksie is sy later toegelaat om 'n keur van haar artikels te bundel en so is ~~haar boek~~ ''Lig uit die Ooste'' uitgegee. Haar eerste kinderverhaal was "~~Eisie~~Elsie, die ~~Veldkindjie~~veldkindjie". Later het vir die stadskinders gevolg "Krismisland". Van haar toneelstukkies is "Die ~~Skone~~skone ~~Slaapster~~slaapster" en "Waar die ~~Reënboog~~reënboog ~~End~~end" nog lank deur skoolkinders opgevoer. Haar "Elsie, die ~~Veldkindjie~~veldkindjie" is deur Stephanie Faure en haar suster Talitha in 'n toneelstukkie opgevoer en uitgegee. In die reeks ''Uit ~~Eie~~eie ~~Bodem~~bodem'' het sy "Oue ~~Dae~~sae en ~~Dinge~~dinge" geskryf, 'n verhaal vir kinders oor geskiedkundige plekke, voorwerpe en geboue in Kaapstad. Haar geskrifte is gekenmerk deur noukeurigheid van gegewens en vorm. Sedert 1920 het sy 'n studie gemaak van Afrikaanse oudhede. Sy was 'n gesaghebbende oor die Voortrekker-kleredrag en was juis besig om op versoek van die [[FAK]] 'n boek daaroor op te stel toe sy oorlede is. Line 22 ⟶ 27: == Reis na die Ooste en oorlye == [[Beeld:Rikie Postma ouer.jpg\|duimnael\|regs\|200px\|Rikie Postma later in haar lewe.]] In 1937, ná haar moeder se dood die jaar vantevore, het haar stiefvader en familie haar oorreed om saam met haar oom en tante dr~~. en mev~~. J.D. ~~du Toit~~ ([[Totius]]) en mev. [[Marie du Toit\|Maria]] du Toit van Mei tot November daardie jaar op hul buitelandse reis ([[Israel]], [[Palestina]] en [[Europa]]) te gaan, veral met die oog op haar leersame geskrifte vir die kinders van die Gereformeerde Kerk. Sy het dit 'n groot voorreg beskou om mee te gaan en het met geesdrif talle aantekeninge, gegewens en kiekies teruggebring om in boekvorm te verwerk, maar daarvoor is sy nie gespaar nie. In [[Italië]] het sy 'n verswakkende siekbed gehad waarvan sy waarskynlik 'n kiem oorgehou het sodat sy, ná haar terugkeer, met haar geesdriftige deelname aan die voorbereidings vir die Simboliese Ossewatrek van 1938, nie by magte was om vol te hou nie en nog voor die hoogtepunt van die fees te [[Pretoria]], moes sy die tuig neerlê en haar oë sluit op die eerste ware volksfees in Suid-Afrika. In verband met die Ossewatrek het sy wel verskeie waardevolle wenke aan die hand gegee, soos om elke wa die naam van 'n Voortrekkerheld(in) te gee, en om in die [[Voortrekkermonument]] 'n paneel aan te bring – 'n kaart van [[Suid-Afrika]] in gekleurde mosaïek, waarop die roetes van die Eeufeeswaens op die Pad van Suid-Afrika voorgestel word, met gepaste byskrif. Dit was ook haar voorstel dat die spore van die osse en van die wawiele op die feesterreine in sementafdrukke vasgelê word en om op die dorpe langs die trekpad gemesselde klipstapels met brondplaatjies op te rig. Op Bloemfontein was sy lid van die boekekeurkomitee van die openbare biblioteek, waar sy haar veral beywer het vir die verkryging van Afrikaanse en Nederlandse boeke. Line 28 ⟶ 35: == Bronne == * {{af}} Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. ''Die Gereformeerde Vrou 1859–1959''. Potchefstroom: Administratiewe Buro. * {{af}} De Kock, W.J. 1968. ''[[Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek]], deel I''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel Beperk. * {{af}} [[P.J. Nienaber\|Nienaber, P.J.]] 1949. ''Hier Is Ons Skrywers! Biografiese Sketse van Afrikaanse Skrywers''. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel.

Rikie Postma: Verskil tussen weergawes