Monoloog: Verskil tussen weergawes

[[Lêer:Christopher_Walken_Christopher Walken -_1984 1984.jpg|duimnael|Die akteur [[Christopher Walken]] besig om 'n monoloog in die toneelstuk ''Hurlyburly'' (1984) te lewer]]

In [[teater]] is ’n '''monoloog '''(uit [[Grieks]]: μονόλογος, uit μόνος mónos, "alleen” en λόγος lógos, "spraak") ’n toespraak wat deur ’n enkele [[karakter]] gelewer word. Dit word gewoonlik gebruik om hulle gedagtes hardop uit te spreek, maar word soms ook direk aan ’n ander karakter of die gehoor gerig. Monoloë kom regoor die spektrum van die dramatiese media ([[Toneelstuk|toneelstukketoneelstuk]]ke, [[Rolprent|films]],<ref>http://www.imdb.com/list/Bf4eKcczgnk/</ref> ens.), sowel as niedramatiese media soos [[poësie]]<ref>{{Webaanhaling|url=http://www.victorianweb.org/authors/rb/dm1.html}}</ref> voor. Alhoewel daar baie ooreenkomste tussen monoloë en ander literêre middels is, insluitend alleenspraak (soliloquy), apostrowe en tersydes, is daar wel verskille. 

In die antieke Griekse teater, die oorsprong van Westerse drama, is die konvensionele drie-akteurreël deur ’n twee-akteurreël voorafgegaan, wat op sy beurt weer deur ’n konvensie voorafgegaan is waarin ’n enkele karakter saam met die koor op die verhoog sou verskyn.<ref>{{Cite book|last=Kuritz|year=1988|first=Paul|url=https://books.google.com/books?id=cS6JV4Z27DoC|title=The Making of Theatre History|isbn=978-0-13-547861-5|accessdate=27 MayMei 2014}}</ref> Die oorsprong van die monoloog as ’n dramatiese tegniek is dus nie in dialoog gewortel nie. Inteendeel, die dialoog het uit die monoloog ontwikkel.

Die antieke Romeinse teater het ruim van monoloë gebruik gemaak, meer as die antieke Griekse teater of moderne teater..<ref>{{Cite journal|author=Henry W. Prescott|last=Henry W. Prescott|date=JanuaryJanuarie 1939|title=Link Monologues in Roman Comedy|journal=Classical Philology|volume=34|issue=1|pages=1–23}}</ref> Een van die belangrikste doelwitte van hierdie monoloë was om die verloop van groot hoeveelhede tyd (wat te omslagtig sou wees om in werklike tyd uit te speel) binne tonele aan te toon. Hierdie soort monoloog word ’n skakelmonoloog genoem.<ref name="jstor1">{{Cite journal|author=Henry W. Prescott|last=Henry W. Prescott|date=April 1939|title=Link Monologues in Roman Comedy|journal=Classical Philology|volume=34|issue=2|pages=116–126}}</ref> Ander monoloogtipes sluit in "verskyningsmonoloë" en afgangsmonoloë.<ref>{{Cite journal|author=Henry W. Prescott|last=Henry W. Prescott|date=JanuaryJanuarie 1942|title=Exit Monologues in Roman Comedy|journal=Classical Philology|volume=37|issue=1|pages=1–21}}</ref> Die primêre funksie is telkens 'n aanduiding van tydsverloop.

Beginnende by die Renaissance-teater, was die fokus van monoloë oor die algemeen op die karakters se gebruik van die uitvoerige toespraak om hulle dramatiese strewes voort te sit. In Postmoderne teater, aan die ander kant, het die uitvoerende (performatiewe) aspekte van die monoloog gewild geraak, in so ’n mate dat die grens tussen karakteruitbeelding (m.a.w. toneelspel) en outobiografiese toesprake vervaag het.<ref>{{Cite book|last=Geis|first=Deborah R.|date=DecemberDesember 1993|url=https://books.google.com/books?id=AiJaAAAAMAAJ|title=Postmodern theatric(k)s: monologue in contemporary American drama|publisher=[[University of Michigan Press]]|isbn=978-0-472-10467-3|accessdate=27 MayMei 2014}}</ref>

{{reflistVerwysings}}

* [http://www.MonologueBloggermonologueblogger.com/Free_Monologues_for_Performing_Artists/Community_Videos/Tips/Monologues_at_Monologue_Blogger_website monologueblogger.com]