Gouritsrivier: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 16:
 
== Die naam Gourits ==
Die presiese oorsprong van die naam Gourits kan nie met sekerheid aangehaal word nie. Korporaal [[Hieronymus Cruse]] het in 1667 'n Khoistam, die Gouriquas, aan die oewer van 'n rivier teengekomteëgekom wat later na hulle genoem is. Volgens bronne beteken die woord "vuil". 'n Portugese kaart van 1489 verwys na die naam ''Rio della Vache'' waar die Gourits moet wees. In Portugees is dit '''Rio das Vaccas''' (rivier van die koeie). Na [[Bartolomeus Dias|Dias]] se reis is die naam ''Rio dos Vaqueiros'' (rivier van die beeswagters) gebruik.
 
== Opvanggebied ==
[[Lêer:Bridge Gouritsrivier.JPG|duimnael|Drie brüebrûe oor die rivier naby [[Albertinia]] op die [[N2]]]]
Die grootte van Suid-Afrika se riviere in ag genome, is die Gourits 'n groot rivier. Die [[opvanggebied]] is soos 'n groot blaar met afmetings van noord na suid van 250 km en 350 km van wes na oos. Die gebied wat [[water]] versamel en deur die Gourits die see bereik, is 45 702 vierkante kilometer groot. Afgesien van 'n klein gebied oos van die Outeniquaberge is die hele gebied Karoo. Die reënval wissel van 102 tot 305 mm per jaar, behalwe hoog in die [[Swartberg|Swart-]] en Outeniquaberge. Daar kan dit oor die 1 000 mm reën. Die gemiddelde jaarlikse afloop is 695 miljoene kubieke meter. Gewoonlik is die afloop laag en verdeel tussen baie nie-standhoudende bergstrome.
 
Die groter riviere in die opvanggebied is:
* [[Grootrivier]], Touwsrivier en die Buffelsrivier (aan die westekant van die "blaar"),
* [[Gamkarivier|Gamka-]], KoekemoersriverKoekemoers-, LeeuwrivierLeeuw- en die DwykarivierDwykariviere (in die middel van die "blaar") en
* [[Olifantsrivier, Wes-Kaap - Klein Karoo|Olifantsrivier]] en die Kammanassierivier (aan die suidoostelike kant van die "blaar").
 
== Stroomgebied van die Gourits ==
In die Rooiberge so ongeveer 25 km oos van [[Van Wyksdorp]] en so 15 km suid van [[Calitzdorp]] kom die Gamka- en die Olifantsriviere saam om die Gouritsrivier te vorm. Net noord van die kloof wat die skeiding vorm tussen die Lange- en die Outeniquaberge sluit die Grootrivier van wes by die Gourits aan. Stroomaf sluit die Langtouw van noordwes ook nog aan. Van hier gaan die rivier deur die berge en kom by Die Poort op die kusvlakte aan. Uit die weste sluit nog slegs twee klein riviere, die Wydersrivier en die Valsriver, aan. Kort voor die Gourits die see by [[Gouritsmond|Gouritsriviermond]] (voorheen bekend as The Fisheries) en Kanon bereik, is daar in goeie reënjare oos 'n vlei genaamd Voëlvlei en wes Elbertsvlei.
 
== Vloede ==
Vir boere op die vloedvlakte van die rivier is die rivier die lewensaar van hul bestaan. Groot damme in die Groot-, Gamka-, Olifants- en hul sytakke het die water in die Gourits baie verminder. Dus kom die geweldige oorstromings en vernielings wat die rivier veroorsaak het nie meer voor nie. Nogtans kom die rivier periodiek af en word die oewers oorstroom. Vloede het egter groter gevolge en daarom staan die jare 1901-02, 1928, 1954, 1964, 1969, 1981, 1996 en 2000 uit. In sulke gevalle stroom die water die lande binne en doenrig skade aan heinings, kragpale, telefoondrade, paaie, pompe en veevoer aan. Allerhande van hierdie materiaal en dooie diere word deur die rivier uit die Karoo see toe saamgesleep. 'n Voordeel van die oorstromings is dat dit 'n vrugbare rooierige slik op die lande agterlaat. In 1981 na die [[Laingsburgvloed]] het daar egter 'n laag dooie grond agter geblyagtergebly. Maart 1981 reën dit besonder baie by [[Oudtshoorn]] en Calitzdorp. Met die Olifantsriver in vloed gebeur by die Gourits dieselfde as 'n paar maande tevore.
 
== Boerdery ==
Lyn 43:
 
== Vislewe ==
Die [[Slankrooivlerkieslankrooivlerkie]] is [[endemies]] in die bergstroomsytakke van dié rivier enasook die [[Keurboomsrivier]].
 
== Bibliografie ==