Wikipedia

Freda Plekker: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
k →‎Skryfwerk: Skakel NALN
Foto bygevoeg
Lyn 1:
[[Lêer:Freda Plekker.jpg|duimnael]]
'''Hester Sophia Frederika Loubser''' was 'n Suid-Afrikaanse skrywer en is op 14 Julie 1923 op [[Wolmaransstad]] gebore.<ref>Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980</ref>
'''Hester Sophia Frederika Loubser''' (*[[14 Julie]] [[1923]], Wolmaransstad –† [[4 Junie]] [[1973]]) was 'n Suid-Afrikaanse digter.
 
== Lewe en werk ==
 
Sy word groot op 'n saaiplaas in die Brits distrik. Sy is een van agt kinders van Andries Loubser en 'n nooi Truter uit die Swartland.<ref>Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999</ref> Haar vader sluit as jong seun as rebel by die [[Boeremagte]] aan tydens die [[Anglo-Boereoorlog]]. Op Brits Hoërskool, waar sy matrikuleer, blink sy uit in atletiek. Reeds as kind het sy 'n besondere belangstelling in boeke en op haar inisiatief word daar 'n biblioteek by haar skool ingerig.<ref>Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983</ref> Daar is nie geld vir universiteit nie en na skool gaan werk sy by die Staatsdiens in [[Pretoria]]. Met die geld wat oorbly van haar salaris, koop sy boeke en sy lees besonder wyd. Sy trou in Maart 1946 met Frederik Luite (Fritz) Plekker (gebore in Pretoria op 3 Februarie 1921, wie se vader Willem in 1897 vanaf Zaandam in [[Nederland]] na Suid-Afrika emigreer) en twee dogters word onderskeidelik in 1947 (Nona Marie) en 1950 (Rubaix) uit die huwelik gebore.<ref>Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988</ref> Haar dogter Nona Marie trou later met Wijnand Schoombee Verwoerd, seun van [[dr. Hendrik Verwoerd]], voormalige eerste minister van die [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]]. Haar man sterf in 1967 en op 4 Junie 1973 is sy aan 'n [[hartaanval]] oorlede.<ref>Anoniem “Freda Plekker oorlede” “Rapport” 10 Junie 1973</ref><ref>Meij, Koos “Huldeblyk aan Freda Plekker” “Oosterlig” 11 Junie 1973</ref>
=== Herkoms en vroeë lewe ===
Sy is op 14 Julie 1923 op [[Wolmaransstad]] gebore<ref>Cloete, T.T. (red.) ''Die Afrikaanse literatuur sedert sestig''. Nasou Beperk. Eerste uitgawe, 1980.</ref> en word groot op 'n saaiplaas in die Brits distrik. Sy is een van agt kinders van Andries Loubser en 'n nooi Truter uit die Swartland.<ref>Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2.'' J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1999.</ref> Haar vader sluit as jong seun as rebel by die [[Boeremagte]] aan tydens die [[Anglo-Boereoorlog]]. Op Brits Hoërskool, waar sy matrikuleer, blink sy uit in atletiek. Reeds as kind het sy 'n besondere belangstelling in boeke en op haar inisiatief word daar 'n biblioteek by haar skool ingerig.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2.'' Academica. Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1983.</ref>
 
=== Loopbaan ===
Daar is nie geld vir universiteit nie en na skool gaan werk sy by die Staatsdiens in [[Pretoria]]. Met die geld wat oorbly van haar salaris, koop sy boeke en sy lees besonder wyd.
 
=== Persoonlike lewe en sterfte ===
Sy trou in Maart 1946 met Frederik Luite (Fritz) Plekker (gebore in Pretoria op 3 Februarie 1921, wie se vader Willem in 1897 vanaf Zaandam in [[Nederland]] na Suid-Afrika emigreer) en twee dogters word onderskeidelik in 1947 (Nona Marie) en 1950 (Rubaix) uit die huwelik gebore.<ref>Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk. Vyfde uitgawe. Eerste druk, 1988.</ref> Haar dogter Nona Marie trou later met Wijnand Schoombee Verwoerd, seun van [[dr. Hendrik Verwoerd]], voormalige eerste minister van die [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]].
 
Haar man sterf in 1967 en op 4 Junie 1973 is sy aan 'n [[hartaanval]] oorlede.<ref>Anoniem. ''Freda Plekker oorlede''. Rapport, 10 Junie 1973.</ref><ref>Meij, Koos. ''Huldeblyk aan Freda Plekker.'' Oosterlig, 11 Junie 1973.</ref>
 
== Skryfwerk ==
 
Op skool verskyn haar eerste gedigte in die skooljaarblad.<ref>Van Zyl, Ia “Seemananalise van 'n matriekgedig” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 20 no. 2, Mei 1982</ref> Na haar troue kry sy slegs snags die geleentheid om te skryf. In hierdie tyd verskyn van haar gedigte periodiek in ''Tydskrif vir Letterkunde'', ''Standpunte'' en ''Lantern''. Ondanks swak gesondheid volhard sy onder aanmoediging van professor Abel Coetzee en Koos Meij met haar digkuns en debuteer in 1966 met “'''''Petisie van die loodsoldaat'''''”.<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Plekker,_Freda</ref> Hierdie bundel beïndruk met die verstegniese vaardigheid en sterk beeldgebruik, waardeur sy slaag om betekenis beide te belig en te suggereer.<ref>Eksteen, Louis “Freda Plekker” “Tydskrif vir Letterkunde” Augustus 1973</ref> Die gedigte is op die oog af hoofsaaklik rymloos, maar daar is tog ruim gebruik van verdoeselde rym, binnerym en assonerende klanke.<ref>Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005</ref> Hoewel daar enkele ligter verse is, verberg dit telkens 'n dieper erns. Verskeie van die gedigte is treurverse oor 'n geliefde, wat ook verbind word met die deurlopende temas van godsdiens en die geloof. Sy volg dit op met “'''''Menner'''''”,<ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3APlekker%2C+Freda.&qt=hot_author</ref> waar die titel 'n benaming is vir iemand wat perde hanteer, veral voor 'n strydwa en daarmee dan paaie deur die vyand kan sny. Die werkwoord “men” beteken dan ook “met die leisels stuur”.<ref>Eksteen, Louis “Freda Plekker” Rooi Rose” 16 September 1974</ref> Soos in haar eerste bundel bevat dit ook verse oor die verganklikheid en die dood, waar daar 'n besef is van die brose, maar ook dat die mens bokant die dood uitstyg. Haar beeldgebruik imponeer deurdat sy ongewone beelde op unieke, maar tog suiwer en eenvoudige wyse aanwend. Die gedig “''Gesprek met 'n olyfboom''” word aan skole voorgeskryf vir studie in die afdeling Afrikaans Eerste Taal. Van haar gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende “''Groot verseboek''”, “''Die Afrikaanse poësie in 'n duisend en enkele gedigte''”, “''Versjoernaal''” en “''Goudaar''”. <ref>Verwoerd, Nona “Freda Plekker” [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein</ref>
=== Digkuns ===
Op skool verskyn haar eerste gedigte in die skooljaarblad.<ref>Van Zyl, Ia. ''Seemananalise van 'n matriekgedig''. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 20 no. 2, Mei 1982.</ref> Na haar troue kry sy slegs snags die geleentheid om te skryf. In hierdie tyd verskyn van haar gedigte periodiek in ''Tydskrif vir Letterkunde'', ''Standpunte'' en ''Lantern''.
 
Ondanks swak gesondheid volhard sy onder aanmoediging van professor Abel Coetzee en Koos Meij met haar digkuns en debuteer in 1966 met ''Petisie van die loodsoldaat''.<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Plekker,_Freda</ref> Hierdie bundel beïndruk met die verstegniese vaardigheid en sterk beeldgebruik, waardeur sy slaag om betekenis beide te belig en te suggereer.<ref>Eksteen, Louis. ''Freda Plekker.'' Tydskrif vir Letterkunde. Augustus 1973.</ref> Die gedigte is op die oog af hoofsaaklik rymloos, maar daar is tog ruim gebruik van verdoeselde rym, binnerym en assonerende klanke.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652-2004''. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.</ref> Hoewel daar enkele ligter verse is, verberg dit telkens 'n dieper erns. Verskeie van die gedigte is treurverse oor 'n geliefde, wat ook verbind word met die deurlopende temas van godsdiens en die geloof.
 
Sy volg dit op met ''Menner'',<ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3APlekker%2C+Freda.&qt=hot_author</ref> waar die titel 'n benaming is vir iemand wat perde hanteer, veral voor 'n strydwa en daarmee dan paaie deur die vyand kan sny. Die werkwoord “men” beteken dan ook “met die leisels stuur”.<ref>Eksteen, Louis. ''Freda Plekker.'' Rooi Rose, 16 September 1974.</ref> Soos in haar eerste bundel bevat dit ook verse oor die verganklikheid en die dood, waar daar 'n besef is van die brose, maar ook dat die mens bokant die dood uitstyg. Haar beeldgebruik imponeer deurdat sy ongewone beelde op unieke, maar tog suiwer en eenvoudige wyse aanwend. Die gedig ''Gesprek met 'n olyfboom'' word aan skole voorgeskryf vir studie in die afdeling Afrikaans Eerste Taal.
 
=== Versamelbundels ===
Van haar gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende ''Groot verseboek'', ''Die Afrikaanse poësie in 'n duisend en enkele gedigte'', ''Versjoernaal'' en ''Goudaar''. <ref>Verwoerd, Nona. ''Freda Plekker''. [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein.</ref>
 
== Publikasies ==
'''1966 -''' ''Petisie van die loodsoldaat''
 
'''1972 -''' ''Menner''
 
== Verwysings ==
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Freda_Plekker"