Émile Durkheim: Verskil tussen weergawes

 

Durkheim is gebore in Épinal, 'n stad in die Noordoos-Franse [[Vogese|Vogese-bergreeks]]. As kind in 'n streng [[Jode | Joodse]] familie, wil hy oorspronklik net soos sy vader 'n rabbi word. Hierdie ambisie verdwyn toe hy in die loop van sy puberteit ongelowig word, maar die verskynsel [[godsdiens]] bly vir hom sy lewe lank fassinerend. Hy voltooi 'n studie daaroor (''Les formes élémentaires de la vie réligieuse'', [[1912]]) wat deur sommiges as sy meesterwerk beskou word.

 

Durkheim het 'n seun André, wie hy graag wou sien om hom in sy voetspore te laat volg. Die seun sneuwel egter tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]]. Hierdie verlies het Durkheim sy lewe bygebly. Hy sterf in [[1917]] as gevolg van 'n [[hartaanval]].

 

As die eerste amptelike erkende sosioloog in Europa, het Durkheim 'n eie metodologie en beginselverklaring vir die sosiologie as wetenskap ontwerp. In sy in [[1895]] gepuliseerde ''Les règles de la méthode sociologique'' stel hy dat die sosiologie moet fokus op die sosiale as 'n eiesoortige werklikheid (''sui generis''). Sosiale feite kon en mag nie gereduseer word tot verskynsels van 'n ander studieveld nie, byvoorbeeld as biologiese of psigologiese fenomene. Soos 'n selbioloog die verskynsel lewe nie soek in die afsonderlike atome waaruit die sel bestaan nie, so moet 'n sosioloog die verklaring vir sosiale feite nie soek by individuele persone nie. Sosiale feite moet volgens Durkheim altyd verklaar word vanuit ander sosiale feite, en nie vanuit individuele gedrag nie. Hier staan hy lynreg teenoor Gabriel Tarde, wie 'n individualistiese benadering voorstaan. Durkheim self hou hom nie altyd hierby nie. Die oortuigingskrag van sy werk word dikwels juis gestel aangesien die leser die verband kan sien tussen die sosiale en die individuele.

 

Net soos ander klassieke sosioloë (onder meer [[Karl Marx]], [[Max Weber]] en Georg Simmel), hou Émile Durkheim homself in die eerste plek besig met die fenomeen [[modernisering]]. Vir die bestudering van dié verskynsel kies hy die vraagstuk van die sosiale kohesie as uitgangspunt. In sy eerste sosiologiese publikasie, ''De la division du travail social'' ([[1893]]), staan die begrip solidariteit dan ook sentraal.

 

Durkheim maak in dié werk onderskeid tussen twee vorme van solidariteit. Enersyds vermeld hy die meganiese solidariteit, so genoem omdat dit 'n min of meer outomatiese produk is van gelykheid tussen mense. In die pre-moderne [[samelewing]]s, aldus Durkheim, was daar weinig sprake van sosiale arbeidsverdeling. Die kollektiewe bewussyn, was sterk ontwikkel en dien as basis vir die samehang van elk samelewingsverband. In die moderne samenlewings moet die meganiese solidariteit plek maak vir 'n ander tipe solidariteit, wat deur Durkheim organiese solidariteit genoem word. Dit is gebaseer op die afhanklikheid wat tussen mense ontstaan wanneer die sosiale arbeidsdeling so ver gedryf word, dat mense onderling van mekaar afhanklik word vir die vervulling van verskillende take. Die proses waardeur dit gebeur noem mens in die sosiologie taakdifferensiasie. Hierdie arbeidsverdeling sorg egter nie noodwendig vir outomatiese solidariteit nie volgens Durkheim. Immers, wanneer hierdie te ver gedryf word, ontstaan daar teenproduktiewe vorme van differensiasie. Dit noem hy anomiese arbeidsverdeling. Verder onderskei hy ook nog afgedwonge arbeidsverdeling, 'n term wat dui op die bemagtiging van 'n bepaalde arbeidsvlak op basis van sosiale posisie, deur iemand wat volgens sy vermoeëns geen aanspraak daarop kan maak nie.

 

* H.P.M. Goddyn, ''De sociologie van Emile Durkheim''. Amsterdam: J.H. de Bussy, 1969.

* Steven Lukes, ''Emile Durkheim: His Life and Work.'' London: Allan Lane, 1973

== Bron ==

* Hierdie artikel is vertaal van die Nederlandse Wikipedia