Pablo Neruda: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes)
tekssorg
Lyn 29:
}}
 
'''Pablo Neruda''' ([[12 Julie]] [[1904]] – [[23 September]] [[1973]]) was die pennaam, en, later, wettige naam, van die [[Chili|Chileense]] [[Nobelprys vir Letterkunde|Nobelprysbekroonde]] digter, diplomaat, en [[Kommunisme|kommunistiese]] politikus '''Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto'''.
 
== Lewensgeskiedenis ==
In 1946 het Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto die skuilnaam, Pablo Neruda, wat hy tóé reeds twintig jaar gebruik het, wettiglikamptelik sy eie gemaak. Neruda is op 12 Julie 1904 in Parral, [[Chili]] gebore. Sy vader, José del Carmen Reyes Morales, was 'n arm spoorwegwerker hetwat nie saamgestem met sy literêre aspirasies nieter enharte sygeneem het nie. Sy moeder, Rosa Neftalí Basoalto Opazo, het aan [[tuberkulose|tering]] gesterf toe Neruda nog 'n jong kind was.
 
Neruda beginhet op tien-jarigetienjarige ouderdom gedigtebegin skryfdig. Die langlangeraad, teruggetrokke en eensame Neftali woonhet die Temuco -seunskool bybygewoon, waar hy sonder ophou lees en sy gedigte in plaaslike koerante en tydskrifte laat publiseer. Sy eerste bundel gedigtedigbundel, ''Crepusculario'', wordis in 1923 gepubliseer. Hy begin inIn [[Santiago, Chili|Santiago]] [[Frans]] studeer waarhet hy 'n boheemse bestaan voergevoer en begin om [[Frans]] te studeer. Nadat hy sy Franse studies gestaak hetstaak, skryf hy nog drie werke: ''Attempt of the Infinite Man'' (1926), ''Rings'' (1926), anden ''The Enthusiastic Slingshooter'' (1933).
 
Tussen 1927 en 1935 treehet hy op as ere-konsul in [[Birma]] (Mianmar), [[Ceylon]], (Sri Lanka), [[Java (eiland)|Java]], [[Singapoer]], [[Buenos Aires]], [[Barcelona]] en [[Madrid]] waargeneem. Gedurende hierdie moeilike tydperk in sy lewe skryf hy ''Residencia en la tierra'' (d.i. Woning op Aardeaarde - 1933), 'n visioenêre werk oor die opkoms van [[fascisme]]. Hy maak 'n bestaanhet uit die vertaal en skryf van tydskrif- en [[koerant]]artikels 'n bestaan gemaak. Hy skaarhet homself by die Spaanse Republikeine engeskaar helpen in [[1939]], in sy hoedanigheid as konsul in [[Parys]], Spaanse vlugtelinge bygestaan om hulle in Chili te hervestig. In 1940 aanvaar hy 'n pos as Chili seChileense konsul-generaal in [[Meksiko]].
 
In 1930 trouis hy met Maria Antonieta Hagenaar getroud, maar hulle gaanhet in 1936 uitmekaar gegaan. Gedurende die dertiger- en veertigerjare woon hy saam met die [[ArgentginiëArgentinië|Argentynse]] skilderes, Delia del Carril, wat sy belangstelling in die linkse politiek aanmoedigaangemoedig het. Hulle trou in [[1943]], maar diehierdie verbintenis wordis nie in Chili erken nie, en in 1955 gaan hulle uitmekaar. In [[1966]] trou Neruda met die Chileense sangeres Matilde Urrutia, wat die inspirasie vir sy latere gedigte sou word.
 
In 1943 sluit Neruda by die Kommunistiese party aan en word twee jaar later tot die Chileense senaat verkies. Nadat hy egter vir President [[Gabriel González Videla]] in die pers aangeval het, vlug hy na [[Meksiko]] met 'ndie manuskrip van ''Canto Generalgeneral'' in sy saalsak, na Mexico om weg te kom van regse ekstremiste. Hy reis na [[Rusland]] en [[Volksrepubliek van Sjina|Sjina]] en keer in [[1952]] na Chili terug, nadat Videla's se leermaglëermag verslaan is. Neruda se ballingskap is in ''Las uvas y el viento'' (1954) opgeteken.
 
WanneerToe Khruschchev[[Nikita Chroesjtsjof|Chroesjtsjof]] in 1956 [[Stalin]] se wandade openbaar maakopenbaarmaak, wordis Neruda sein sy Marxistiese oortuigingeoortuigings geskok. Hy vestighet hom noutoe permanent op Isla Negra gevestig, terwyl hy steeds dikwels op reis gaangegaan het. So besoekhet hy byvoorbeeld [[Kuba]] in 1960, en die [[Verenigde State]] in 1966 besoek. President [[Salvador Allende]] wyshet Neruda aan as Chili seChileense ambassadeur in [[Frankryk]] aangewys vanaf 1970 tot 72.
 
Tussen [[1958]] en [[1973]] lewerhet Neruda twintig werke voortgebring. Nog 'n verdere agt werke waarvan sommige in 'n verskeidenheid tale vertaal is, verskynhet postuum verskyn. Alhoewel sy oeuvre uniek is en daarom nie rigied gekategoriseer kan word nie, kan dit nogtans in vier areaskategorieë verdeel word: liefdesverse (''Los versos del capitán'' - 1952); gedigte wat spreek van eensaamheid en bedruktheid (''Residencia en la tierra''); epiese stryd (''Canto Generalgeneral'') en poësie oor die elke dag se bestaan (''Odas elementales'' - 1954-1957).
 
''Memorial de Isla Negra'', 'n outobiografiese werk bestaande uit vyf volumes, is op sy sestigste verjaarsdag gepubliseer. Neruda sterfis op 23 September 1973 in Santiago aan bloedkanker oorlede.
 
== Belangrikste prestasies ==
Die Chileense digter, diplomaat, Marxistiese politikus en wenner van die [[Nobelprys vir Letterkunde]] in 1971, Pablo Neruda, is waarskynlik die belangrikste, produktiefstemees produktiewe, mees kontroversiëleomstrede en mees gelese Latyn-Amerikaanse digter van die twintigste eeu.
 
Neruda seSy gewildste werk is ''Veinte poemas de amor y una canción desesperada'' (TwentyTwintig Loveliefdesgedigte Poemsen and'n alied Song ofvan Despairvertwyfeling - 1924), wat deur 'n hartstogtelike, hartseer liefdesverhouding geïnspireer is. Vanaf die veertigerjare weerspieël sy werk die politiesepolitieke stryd van die boerestand en werkers en die sosio-historiese ontwikkelinge in [[Suid-Amerika]]. Die Stalin-prys asook die Lenin vredesprys word aan Neruda toegekenis tydens sy ballingskap in [[Meksiko]] aan Neruda toegeken.
 
Pablo Neruda het internasionale literêre erkenning verwerf met ''Canto Generalgeneral'' (1950), 'n epiese werk van 340 gedigte waarin hy die geskiedenis van Latyns-Amerika vanuit 'n Marxistiese perspektief herskryf. Die tema is die stryd om sosiale geregtigheid en bevryding van Spaanse oorheersing. Sentraal in hierdie werk staan een van sy treffendste gedigte, ''Alturas de Machu Picchu'' (HeightsHoogtes ofvan Machu Picchu - 1943), 'n kragtige verheerliking van die pre-Colombiaanse beskawing in [[Peru]], wat Neruda geskryf het nadat hy na die antieke Inka -stad, [[Machu Picchu]] opgeklim het. GedurendeTydens sy langdurige literêre loopbaan het Neruda talle vertalings gelewer en meer as veertig digbundels, asook versdramas geskryf.
 
{{DEFAULTSORT:Neruda, Pablo}}
 
[[Kategorie:Chileense digters]]
[[Kategorie:Nobelprys vir Letterkunde wenners]]