Letteruitspraak: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Waarom jy onmiddellik jou AWS moet weggooi...
Lyn 10:
'n Mens het nou ook die neiging om by sekere geleenthede "deftiger" of "plegtiger" te probeer klink; by 'n toespraak sal die spreker nie praat van ''kinners'', ''persent'', ''koperasie'' of ''sêlekant'' vir ''kinders'', ''present'', ''koöperasie'' of ''selakant'' nie.
Nog 'n invloed wat letteruitspraak bevorder is die uitspreek van (internasionale) leenwoorde wat hoofsaaklik op skrif bekend is en waarin daar veral gepoog word om die Engelse uitspraak doelbewus te vermy.<ref>De Villiers, Meyer. 1965. ''Afrikaanse klankleer: fonetiek, fonologie en woordbou''. Kaapstad: A.A. Balkema, bl: 15-17</ref>
 
Letteruitspraak kan selfs die hele volkstaal laat verander. So is die Amsterdamse "peers" (die uitspraak soos in Afrikaans vir die kleur pers) verdring deur "paars" teen die laaste kwart van die 19de eeu<ref>[http://etymologiebank.nl/trefwoord/paars etymologiebank.nl] s.v. paars (kleur)</ref>. En op soortgelyke wyse het die uitspraak in Afrikaans van die Nederlandse "rioel" na "riool" verander, heel waarskynlik as gevolg van die inmenging van die [[Taalkommissie]] in die ''Afrikaanse Woordelys en Spelreëls''. [[Johannes du Plessis Scholtz|Scholtz]] verklaar in sy 1938-resensie:<ref>Scholtz, J. du P. 1966. Resensie: Die Nuwe Afrikaanse Woordelys (oorspronklik verskyn in ''Die Huisgenoot'', 25 Maart 1938.). In: ''Afrikaans in die Vroeë Tyd'' Pretoria:Nasou. pp.223</ref>
 
{{cquote|
'n Duidelike fout is die keuse van die vorm ''riool'' in plaas van ''rioel''. In die derde druk van die ''Woordelys'' het albei vorme nog naas mekaar gestaan, maar in die vierde druk is die vorm ''rioel'' verwerp glo op grond daarvan dat ''rioel'' 'n vorm sou wees met die tipiese Bolandse verhoging van die ''o''. Dit is moeilik om te begryp hoe so 'n vergissing deur die Taalkommissie van die Akademie begaan is. Die ''o'' word in die Boland immers nie voor 'n ''l'' verhoog nie, en geen Bolander sê ''pistoel'' vir ''pistool'' of ''vioel'' vir ''viool'' nie. ''Rioel'' is die egter ou Afrikaanse vorm, oorgeërf uit die sewentiende-eeuse Hollandse volkstaal, eweas ''vitroel'' naas Nederlands ''vitriool'' (sien Salverda de Grave: ''De Franse Woorden in het Nederlands'', bl. 143, en die ''Ndl. Wdb.'' i.v. riool). Dit is vreemd dat die Woordelys wel ''vitrioel'' erken, maar van ''rioel'' nie wil hoor nie.
}}
In Afrikaans hoor mens wel nog "rioel" in die afleiding "riolering" (''ri-oe-le-ring'').
 
== Voorbeelde ==