Maagdeburg: Verskil tussen weergawes

'''Maagdeburg''' ([[Duits]]: '''Magdeburg''', [[Nederduits]]: '''Meideborg''') is die administratiewe hoofstad en - naas [[Halle, Sakse-Anhalt|Halle]] - ook die grootste stad van die [[Duitsland|Duitse]] deelstaat [[Sakse-Anhalt]]. Maagdeburg is die setel van sowel 'n Evangelies-Lutherse asook 'n Rooms-Katolieke biskop en beskik oor twee universiteite, die Otto-von-Guericke-universiteit en die ''Hochschule Magdeburg-Stendal''.

 

 

== Geografie ==

Maagdeburg is aan die middelloop van die Elberivier en aan die oostelike kant van die ''Maagdeburgse Börde'', die vrugbare sentrale landskap van die deelstaat Sakse-Anhalt, geleë. Die meeste stadswyke is aan die westelike rivieroewer geleë. Maagdenburg is een van min stede in die Noord-Duitse Laagvlakte wat op rotsige grond ontstaan het. Sommige dele van die stadsgebied lê op 'n lang eiland in die [[Elbe]] en aan sy oostelike oewer.

 

 

== Geskiedenis ==

=== Vroeë geskiedenis ===

 

=== Middeleeue ===

=== Handelsentrum, Hansestad en biskopsetel ===

[[Lêer:Magdeburger Reiter.jpg|duimnael|180px|Die "Maagdeburgse Ruiter" uit die 13de eeu was (na die Romeinse tyd) die eerste vrystaande ruiterstandbeeld noord van die [[Alpe]]]]

 

In 1126 het Norbert von Xanten, wat later heilig verklaar is, aartsbiskop van Maagdeburg geword. Die sogenaamde "Maagdeburgse Reg", wat hier ontwikkel is, is destyds as prakties, modern en voorbeeldig beskou en sodoende in baie gebiede van Sentraal- en Oos-Europa oorgeneem. Aartsbiskop Wichmann het in 1188 die sogenaamde ''Privileg'' ("voorreg") volgens Maagdeburgse Reg vir die stad aangeneem. In dieselfde jaar is die meeste van Maagdeburg se houthuise in 'n brandramp verniel. Hulle is tydens die heropbou, wat tot in die 13de eeu voortgeduur het, deur steengeboue vervang. Maagdenburg het geleidelik tot een van die beduidendste Middeleeuse handelstede en 'n belangrike politieke sentrum in Noordoos-Duitsland ontwikkel.

=== Die 19de eeu ===

[[Lêer:Magdeburg_um_1900.jpg|duimnael|regs|250px|Maagdeburg omstreeks 1900]]

 

Sedert 1866 was Maagdeburg die hoofkwartier van die Noord-Duitse Verbond se IVde Leërkorps wat ook ná die stigting van die Duitse Ryk in 1871 voortbestaan het. Met begin van die [[Eerste Wêreldoorlog]] was die korps ondergeskik aan die VIde Leërinspeksie. Een van die bevelvoerende generale was die latere rykspresident Paul von Hindenburg.

Die eerste lugaanval op Maagdeburg is reeds op 22 Augustus 1940 uitgevoer. Vanaf 1943 het geallieerde [[bomwerper]]-eskaders begin om stelselmatig wapenfabrieke te vernietig. Die geskiedkundige stadskern is op 16 Januarie 1945 grotendeels deur bomme verwoes. Die vernielde geboue en stadsbuurte het onder meer vyftien kerke, argitektonies belangrike stadswyke uit die laaste derde van die 19de eeu en een van die pragtigste barokstyl-strate in Duitsland, die ''Breite Weg'', ingesluit. Hierdie laaste groot lugaanval het 16 000 menselewens geëis, terwyl 190 000 Maagdeburgers dakloos gelaat is. Ten opsigte van die aantal slagoffers was dit die vyfde swaartste lugaanval op 'n Duitse stad gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]].

 

 

=== Die DDR-tydperk ===

In Junie 1990 het die Oos-Duitse parlement, die ''Volkskammer'', besluit om die federale staatkundige stelsel van die DDR te herstel. Die distrikte Halle en Maagdeburg het saam met die landelike munisipaliteit Jessen verenig om die deelstaat Sakse-Anhalt te vorm wat binne ander grense reeds in die periode tussen 1947 en 1952 bestaan het. Terwyl destyds Halle, wat nouliks deur bomaanvalle geraak is, as administratiewe hoofstad gekies is, is Maagdeburg in 1990 met 'n klein meerderheid stemme deur die eerste parlement van Sakse-Anhalt as nuwe hoofstad bepaal.

 

 

In die tydperk tussen 1990 en 2005 het Maagdeburg se bevolking met sowat 60 000 gekrimp tot net 230 000 inwoners. Hierdie demografiese ontwikkeling bly 'n groot uitdaging vir die stad aangesien die aanbod woonstelle die vrag oortref. Nogtans het die plaaslike owerhede groot moeite gedoen om die oorspronklike stadskarakter te herstel. Die grootste bouprojekte sluit die bou van 'n straattonnel onder en die herontwerp van die Universiteitsplein (''Universitätsplatz''), die bou van 'n nuwe sokkerstadion, die restourasie van strate soos ''Breiter Weg'' en ''Otto-von-Guericke-Straße'', die opknapping van die teater ''Freie Kammerspiele'' (tans ''Schauspielhaus Magdeburg''), die oprigting van nuwe geboue aan die westelike kant van die Domkerkplein (''Domplatz''), waaronder die "Groen Sitadel" (''Grüne Zitadelle''), die vervanging van die Stern-brug en baie ander in.

[[Lêer:Magdeburger_Bahnhof.jpg|duimnael|250px|Die hoofstasie van Maagdeburg]]

 

 

'n Gekombineerde stads- en streekstreindiens is tussen Zielitz en Schönebeck-Salzelmen ingestel. Daar is ook busdienste na dorpe en stede in die omgewing van Maagdeburg beskikbaar.