Wikipedia

Sophie Roux: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
//Verwysings reggemaak
Lyn 1:
[[Beeld:Sophie Roux.jpg|duimnael|regs|200px|Sophie Roux.]]
 
'''Sophie Roux''' (1907–198516 Oktober 1907, Tulbagh – 9 Julie 1985, Edenvale) was ’n vroeë [[Afrikaans]]e [[skrywer]] van gewilde leesstof, waarin sy soms omstrede temas aandurf.
 
== Lewe en werk ==
 
Sophia Jacoba Elizabeth Loubse was op 16 Oktober 1907 in die distrik [[Tulbagh]] gebore. Op jeugdige ouderdom verhuis die gesin na [[Griekwaland-Wes]], waar haar vader ’n perdeboerdery aan die gang sit. Later is hulle in die [[Transvaal]] woonagtig, waar sy haar skoolopleiding op [[Wolmaransstad]] ontvang met [[Eitemal]] as een van haar onderwysers. Op agtienjarige leeftyd trou sy met Hennie Roux van die [[Paarl]] (enigste seun van F.G. Roux, een van die eerste direkteure van ''[[Die Burger]]'') en hulle het twee kinders, die latere Junior Springbok rugbyspeler Francois (lid van die [[Junior Bokke|Junior Springbokspan]] wat in 1955 teen die [[Britse en Ierse Leeus|Britse Leeus]] gespeel het) en Nanette. Sy bekwaam haarself as onderwyseres en dien ook in die dertigerjare op die redaksie van ''[[Die Vaderland]]''. Ná die dood van haar man trou sy in 1941 met Ryno le Sever van der Riet (wat in sy studentedae rugby vir die [[Westelike Provinsie]] gespeel het) en hulle het een kind, Le Sueur. Hulle woon onder andere op [[Clifton]] in Kaapstad, op [[Swellendam]] en later in [[Edenvale]] in Transvaal. Na haar tweede man se dood vestig sy haar in [[Yeoville]] in [[Johannesburg]]. Sy is op 9 Julie 1985 in Yeoville in Johannesburg oorlede.▼
=== Herkoms en vroeë lewe ===
Sophia Jacoba Elizabeth Loubse was op 16 Oktober 1907 in die distrik [[Tulbagh]] gebore. Op jeugdige ouderdom verhuis die gesin na [[Griekwaland-Wes]], waar haar vader ’n perdeboerdery aan die gang sit. Later is hulle in die [[Transvaal]] woonagtig, waar sy haar skoolopleiding op [[Wolmaransstad]] ontvang met [[Eitemal]] as een van haar onderwysers.
 
=== Loopbaan ===
▲Sophia Jacoba Elizabeth Loubse was op 16 Oktober 1907 in die distrik [[Tulbagh]] gebore. Op jeugdige ouderdom verhuis die gesin na [[Griekwaland-Wes]], waar haar vader ’n perdeboerdery aan die gang sit. Later is hulle in die [[Transvaal]] woonagtig, waar sy haar skoolopleiding op [[Wolmaransstad]] ontvang met [[Eitemal]] as een van haar onderwysers. Op agtienjarige leeftyd trou sy met Hennie Roux van die [[Paarl]] (enigste seun van F.G. Roux, een van die eerste direkteure van ''[[Die Burger]]'') en hulle het twee kinders, die latere Junior Springbok rugbyspeler Francois (lid van die [[Junior Bokke|Junior Springbokspan]] wat in 1955 teen die [[Britse en Ierse Leeus|Britse Leeus]] gespeel het) en Nanette. Sy bekwaam haarself as onderwyseres en dien ook in die dertigerjare op die redaksie van ''[[Die Vaderland]]''. Ná die dood van haar man trou sy in 1941 met Ryno le Sever van der Riet (wat in sy studentedae rugby vir die [[Westelike Provinsie]] gespeel het) en hulle het een kind, Le Sueur. Hulle woon onder andere op [[Clifton]] in Kaapstad, op [[Swellendam]] en later in [[Edenvale]] in Transvaal. Na haar tweede man se dood vestig sy haar in [[Yeoville]] in [[Johannesburg]]. Sy is op 9 Julie 1985 in Yeoville in Johannesburg oorlede.
 
=== Latere jare en sterfte ===
Na haar tweede man se dood vestig sy haar in [[Yeoville]] in [[Johannesburg]]. Sy is op 9 Julie 1985 in Yeoville in Johannesburg oorlede<ref>Anoniem. ''Bekende Afrikaanse skryfster dood.'' Die Vaderland, 11 Julie 1985.</ref>.
 
== Skryfwerk ==
Van kleintyd af skryf sy verhaaltjies, altyd van ’n romantiese aard. Op tien jaar oud skryf sy in haar klaswerkboek haar eerste verhaal van ’n bekoorlike heldin en ’n uitermate edele held. Later lê sy haar veral toe op die roman as kreatiewe skepping. Haar werk toon in veral die temas en sielkundige karakterbeelding ’n vooruitgang bo die resepmatige en oppervlakkige ontspanningsroman van haar tyd. Die taalgebruik is egter steeds ietwat lomp en  te veel word steeds eksplisiet vermeld eerder as om dit uit te beeld. Die sielkundige uitbeelding, hoewel knap in sommige karakters, is nie deurgaans weldeurdag of oortuigend vir alle karakters nie. “

=== Romans ===
''Wrede grense''” hanteer die probleem van ’n jong meisie wat in ’n buite-egtelike verhouding swanger raak, in ’n tyd toe hierdie onderwerp ’n gewaagde een was vir die kulturele norme wat destyds gegeld het. Die titel verwys na die onmenslike grense wat mense oprig teenoor diegene wat om watter rede ook al sosiaal uitgewerp word. Die gevalle Grieta du Plooy vind herberg by ’n jong vrou op ’n plaas, Suzanne Lombard, waar sy nogtans aan vernedering blootgestel word deur Suzanne se man Flip, ’n dronkaard, wat voel dat sy huis besmet word. Die geskiedenis van hierdie ongelukkige huwelik en die onregverdigheid waarmee Suzanne behandel word, sluit ook ten nouste by die titel aan. Suzanne soek dan ontvlugting in die arms van dr. Du Toit, hoewel sy haar berus in die feit dat sy getroud moet bly ter wille van haar kinders. Die jong dominee Steyn ontferm hom oor Grieta en wanneer sy weens siekte ’n miskraam het, trou hy met haar. Hoewel die tema kontensieus is en vir ’n onthoubare roman kan sorg, slaag die skryfster nie daarin om die karakters geloofbaar te maak as mense wat beide goed en kwaad in hulle ronddra nie. Beide Grieta en Suzanne word, ten spyte van hulle sosiale misstappe, eerder as onskuldige slagoffers van omstandighede gesien. Die sielestryd vir die besluite wat geneem moet word, is ook onoortuigend geteken. In 1935 wys die lesers van ''Die Volksblad'' in ’n peiling vir “''Wrede grense''” aan as die vierde beste Afrikaanse prosawerk tot op daardie stadium.<ref>Nienaber, P.J. “JaarboekJaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring, 1937.</ref> “

''Fyn en broos''” behandel die verset teen konvensionele huweliksnorme, met uitbeelding van die emansipasie van die vrou. Tilde Louw is die fyn en broos skoolmeisie, wat in ’n arm, groot gesin grootword en van rykdom en hartstogtelike liefde droom. Nadat sy die skool verlaat het vra haar edel onderwyser, Pieter Boshoff, haar om te trou. Sy raak egter verlief op ’n passievolle jong kunstenaar, Fritz van Manen, wat haar verlaat. Wanneer sy dan met Pieter trou, beskou sy haar welaf toestand as ’n soort slawerny en knoop weer ’n verhouding aan met die kunstenaar Fritz, wat haar gewetenswroeging besorg. Wanneer sy nou terugkeer na Pieter, is dit met ’n groter besef van sy goedheid. “

''Daar sal gras oor groei''” is ’n vervolg op “''Fyn en broos''” en bring die verdere geskiedenis van Tilde en Fritz en die ander karakters van die vorige roman, wat almal nou baat gevind het by groter volwassenheid.
 
=== Ontspanningsromans ===
Later skryf Roux hoofsaaklik ontspanningsromans. “''Onbesonne hart''” het die susters Lanta en Janet as hoofkarakters. Janet se eerste huwelik misluk en sy gaan woon weer saam met haar mooi suster Lanta by hulle pa. Jan Heinz is verlief op Lanta en Janet op Jan. Die vrouehater Lodewyk ontmoet toevallig vir Lanta en neem hom voor om haar te verneder omdat hy meen dat alle mooi vroue met mans se liefde speel en hulle dan verwerp. Ander romans van haar sluit in “''Vertraagde lente''”, “''Onvermydelike lewe''”, “''Wilde jasmyn''” en “''Helder oomblik''”.▼
 
Ander romans van haar sluit in ''Vertraagde lente'', ''Onvermydelike lewe'', ''Wilde jasmyn'' en ''Helder oomblik''.
 
=== Kortverhale ===
▲Later skryf Roux hoofsaaklik ontspanningsromans. “''Onbesonne hart''” het die susters Lanta en Janet as hoofkarakters. Janet se eerste huwelik misluk en sy gaan woon weer saam met haar mooi suster Lanta by hulle pa. Jan Heinz is verlief op Lanta en Janet op Jan. Die vrouehater Lodewyk ontmoet toevallig vir Lanta en neem hom voor om haar te verneder omdat hy meen dat alle mooi vroue met mans se liefde speel en hulle dan verwerp. Ander romans van haar sluit in “''Vertraagde lente''”, “''Onvermydelike lewe''”, “''Wilde jasmyn''” en “''Helder oomblik''”.
Kortverhale van haar word gebundel in ''Arme drommels en ander verhale''.
 
=== Drama ===
Kortverhale van haar word gebundel in “''Arme drommels en ander verhale''”. Haar drama “''Moenie breek nie''” word in die veertigerjare opgevoer deur Pierre van Vuuren se geselskap.
 
== Publikasies ==
Werke wat uit haar pen verskyn sluit in<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Roux,_Sophie_(Sophia_Jacoba_Elizabeth)</ref><ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-no2002-47615/</ref><ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ARoux%2C+Sophia+Jacoba+Elizabeth.&qt=hot_author</ref>:
{| class="wikitable"
!Jaar
Line 19 ⟶ 42:
|-
|1935
|''Wrede grense''
|-
|1937
|''Fyn en broos''
|-
|1939
|''Arme drommels en ander verhale''
|-
|1941
|''Daar sal gras oor groei''
|-
|1944
|''Soos die peerbome bot''
|-
|
|''Vertraagde lente''
|-
|1945
|''Onvermydelike lewe''
|-
|1946
|''Blinde wysheid''
|-
|1948
|''Onkeerbare vloed''
|-
|
|''Purper skaduwees''
|-
|1949
|''Wilde jasmyn''
|-
|1950
|''Die sterre sing''
|-
|
|''Die skyn van die kwaad''
|-
|
|''Die Van Manens van Rawa''
|-
|1951
|''Die bitter wortel''
|-
|
|''Môre lewe ons''
|-
|
|''Nimf in die maanlig'' (Elizabeth le Sueur)
|-
|1952
|''Helder oomblik''
|-
|
|''Somerweelde se groen vrugte''
|-
|1953
|''Gevaarlike obsessie''
|-
|1954
|''Smarag en robyn''
|-
|
|''Vreemde misverstand''
|-
|1955
|''Fluisterende waters''
|-
|
|''Die ongenadige emosie''
|-
|
|''Smeulende vuur''
|-
|1957
|''Onbesonne hart''
|-
|
|''Onskendbare trou''
|-
|
|''Skenk my jou hart''
|-
|
|''Die steil pad''
|-
|1958
|''Nooientjie van die Karoo''
|-
|
|''Rare erfenis''
|-
|1959
|''Droombevange''
|-
|
|''Skeur die duisternis''
|-
|
|''Vreemde maskerade''
|-
|1960
|''As die wildernis blom''
|-
|1961
|''Bloeisels in die wind''
|-
|
|''Deursigtige masker''
|-
|
|''Huiwerende vlam''
|-
|
|''Sprong in die duister''
|-
|1962
|''Glans van die duine''
|-
|1964
|''Die geur van vilette''
|}
 
Line 145 ⟶ 168:
 
=== Boeke ===
* Beukes, W.D. (red.) “Boekewêreld''Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990”1990''. Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad. Eerste uitgawe. eersteEerste druk, 1992.
* Botha, Danie. “Voetligte''Voetligte en applous!”'' Protea Boekhuis. Pretoria. Eerste uitgawe. Eerste druk, 2006.
* Dekker, G. “Afrikaanse''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis”Literatuurgeskiedenis''. Nasou Beperk. Kaapstad. Elfde druk, 1970.
* Grové, A.P. “Letterkundige''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans”Afrikaans''. Nasou Beperk. Vyfde uitgawe. Eerste druk, 1988.
* Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1”1.'' Academica,. Pretoria en Kaapstad. Tweede druk, 1984.
* Malherbe, F.E.J. “Aspekte''Aspekte van Afrikaanse literatuur”literatuur''. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad, Bloemfontein en Port Elizabeth. Eerste uitgawe, 1940.
* Nienaber, P.J. “Hier''Hier is ons skrywers!”'' Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Eerste uitgawe, 1949.
* Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. “Mylpale''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse  letterkunde”letterkunde''. Afrikaanse Pers-Boekhandel. Tweede hersiene uitgawe, 1963.
* Nienaber, P.J. et al. “Perspektief''Perspektief en Profiel”Profiel.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Derde hersiene uitgawe, 1969.
* Schoonees, P.C. “Die''Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging”beweging.'' J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk).
* Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief''Perspektief en Profiel Deel 2”I.'' J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe,  19991998.▼
* Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)
* Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief''Perspektief en Profiel Deel I”2''. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 19981999.
▲* Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe  1999
 
=== Tydskrifte en koerante ===
* Van Heerden, Ernst. “Die''Die beste Afrikaanse prosawerke van die jaar”jaar.'' “JaarboekJaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring”Skrywerskring. Johannesburg 1941.▼
* Anoniem “Bekende Afrikaanse skryfster dood” “Die Vaderland” 11 Julie 1985
▲* Van Heerden, Ernst “Die beste Afrikaanse prosawerke van die jaar” “Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring” Johannesburg 1941
 
=== Internet ===
* Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Roux,_Sophie_(Sophia_Jacoba_Elizabeth)
* Steyn, J.C. Sabinet: http://reference.sabinet.co.za/webx/access/journal_archive/10113053/94.pdf
* Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ARoux%2C+Sophia+Jacoba+Elizabeth.&qt=hot_author
* Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-no2002-47615/
 
=== Ongepubliseerde dokumente ===
* [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein “Roux, Sophie – Biografie”
 
=== ResensiesVerwysings ===
{{Verwysings}}
 
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Sophie_Roux"