Ernst Schlengemann: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k →Ongepubliseerde dokumente: Skakel NALN |
//Verwysings reggemaak |
||
Lyn 1:
[[Beeld:Ernst Schlengemann.jpg|duimnael|regs|190px|Ernst Schlengemann.]]
'''Ernst Schlengemann''' (
== Lewe en werk ==
[[Beeld:Ernst Schlengemann in Die Suidwes-Afrikaner se kantoor in Windhoek.jpg|duimnael|links|300px|Ernst Schlengemann in ''[[Die Suidwes-Afrikaner]]'' se kantoor.]]
=== Herkoms en vroeë lewe ===
Ernst Allister Schlengemann is op 17 September 1904 in [[Kaapstad]] gebore as seun van ’n [[Duitsers|Duitse]] pa en Engelse ma (die operasangeres Jane Connall Sclanders Allester), wat eers in 1903 na Suid-Afrika verhuis. Hy het ’n jonger broer, Cyril. Sy huistaal is Duits, maar hy is ewe bedrewe in Engels en [[Afrikaans]]. Tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] word die gesin weens sy vader se Duitse afkoms blootgestel aan vernedering en vervolging en sy vader word geïnterneer by [[Fort Napier]] en later ook by Kanus in [[Suidwes-Afrika]]. Weens swak gesondheid word hy vrygelaat en die gesin verhuis dan na [[Ceres]] en later na [[Stellenbosch]]. Ernst matrikuleer aan die Hoër Jongenskool Stellenbosch (later die [[Paul Roos Gimnasium]]), waar hy ’n liefde ontwikkel vir die Afrikaanse taal en kultuur. In 1923 begin hy sy studie aan die Universiteit van Stellenbosch, waar hy by die [[Dagbreek]] inwoon. Hy speel ’n groot rol in die studentelewe. In sy eerste jaar reeds is hy sekretaris van die debatsvereniging en hy word in 1925 lid van die [[Studenteraad]], asook hoofredakteur van die ''Stellenbosse Student''. [[Anna Neethling-Pohl]] is een van sy medestudente. Hy behaal in 1925 die B.A.-graad met onderskeiding in Engels, Geskiedenis en [[Nederlands]]. Hierna is hy in 1926 en die eerste kwartaal van 1927 onderwyser op [[Carnarvon]]. ’n Plan van ''[[Die Burger]]'' om in 1926 ’n plaaslike blad vir Stellenbosch te skep en hom redakteur te maak, val deur die mat.
In 1927 besluit die firma John Meinert in [[Windhoek]] om naas die Engelstalige ''The [[Windhoek Advertiser]]'' en die Duitse ''[[Allgemeine Zeitung (Namibië)|Allgemeine Zeitung]]'' ook ’n nuwe Afrikaanse koerant uit te gee en Schlengemann aanvaar die betrekking as redakteur van die ''[[Die Suidwes-Afrikaner]]''. Die eerste uitgawe van die koerant verskyn op [[7 April|7]] of [[8 April]] [[1927]]. Hy bou hierdie nuwe koerant uit as ’n toonaangewende politieke blad en word dan ook spoedig verkies as lid van die [[Verenigde Nasionale Suidwes-party]]. Tydens die verkiesing van 1929 stel hy homself verkiesbaar in die kiesafdeling Windhoek-Sentraal, maar verloor met ’n klein minderheid. As stigter en bestuurslid van die Afrikanerkring doen hy baie om die erkenning van Afrikaans in Suidwes-Afrika gevestig te kry. Hulle hou gereeld Afrikaanse kunstefeeste en stig die Afrikaanse Toneelkring wat gereeld dramas opvoer waarin hy ook speel. Hy is ook ’n lid van die Wetenskaplike Vereniging. In laasgenoemde vereniging se ''Joernaal'' (Volume IV 1928–1929) publiseer hy ’n voorlesing oor
=== Sterfte ===
Hy is op 8 Mei 1930 in die Windhoek Hospitaal oorlede as gevolg van longontsteking.
== Skryfwerk ==
Tydens sy lewe verskyn daar letterkundige bydraes van hom in ''[[Huisgenoot|Die Huisgenoot]]'' en ''Die Nuwe Brandwag'', maar sy werk word eers na sy dood onder [[Anna Neethling-Pohl]] se leiding in boekvorm gepubliseer.
=== Digkuns ===
Sy drama “''Die drie Van der Walts''”<ref>Le Roux, J.J. “Nuwe Brandwag” Deel 4 no. 3, Augustus 1932</ref> beleef ’n baie suksesvolle speelvak wanneer dit in die sewentigerjare deur die Transvaalse Raad vir Uitvoerende Kunste (TRUK) opgevoer word en dit word ook verskeie kere herdruk en omskep in ’n geslaagde radiodrama. Hierdie klug wentel om ’n jong man wat deur sy geliefde se pa afgewys word as onaanvaarbaar vir sy dogter. Sy begeerte om die pa te oortuig dat hy ’n waardige man vir haar sal wees, maak dat hy hom na die voorbeeld van ’n portret dan vermom as ’n ander jong man, min wetende dat hierdie jong man ’n tweelingbroer het. By die vakansieplek waar sy geliefde en haar gesin tuisgaan, daag hy dan op om die pa te beïndruk en slaag ook daarin, maar die situasie raak baie meer ingewikkeld wanneer die jong man wat hy naboots en dié se tweelingbroer ook daar opdaag en daar dan drie Van der Walts is. Grootskaalse identiteitsverwarring is die gevolg. Dit is ’n vernuftige situasieblyspel met lewendige dialoog.▼
’n Versameling van sy gedigte word na sy dood in die bundel ''Gedigte'' gepubliseer, nadat ’n lang gedig, ''Die laaste van die Wikinge'', ook in ''Die Nuwe Brandwag'' verskyn het. Die bundel toon belofte veral in die natuurgedigte (waarvan talle oor Namibië) en die verwoording van Germaanse motiewe in epies-liriese verse. Die gedig ''Die Namib-woestyn'' word opgeneem in ''Land van sonlig en sterre'', die versamelbundel van gedigte oor Namibië onder redaksie van Daniel Hugo, en van sy verse word ook opgeneem in [[Gerrit Komrij]] se bloemlesing ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''.
=== Drama ===
Die drama “''In die gewoel''”<ref>Anoniem “Nuwe Brandwag” Deel 5 no. 4 November 1933</ref> behandel die vervreemding tussen man en vrou as gevolg van sosiale omstandighede. Louis Terblanche is ’n jong skilder wat getroud is met Marie, wat bereid is om ekonomiese ontberings te ondergaan sodat hy buite die gewoel sy kuns kan beoefen. Wanneer Marie siek word, vervals Louis ’n tjek om vir haar behandeling te betaal en beland in die hande van ’n bende afpersers. Hy aanvaar ’n werk by sy vriend De Wet se kantoor, maar moet gereeld groot somme geld aan die afpersers betaal. Marie kan nie verstaan hoekom hulle so moet besuinig terwyl hy nou ’n werk het nie en vervreemding tussen hulle tree in. Hoewel hierdie geen groot drama is nie, beïndruk dit met dramatiese aanvoeling en knap dialoog. Hy skryf in 1929 die manuskrip van hierdie drama in vir beoordeling vir die toekenning van die Hertzogprys. Die roman waarmee hy begin is nie ver gevorder tydens sy dood nie en die navorsing waarmee hy besig was oor taalvermenging in Suidwes-Afrika is eweneens onafgehandel.▼
▲Sy drama
▲Die drama
== Eerbewyse ==
In 2014 onthul die Voortrekkers in Namibië die Schlengemann Afrikaanse Taalmonument in Windhoek om hom te vereer as eerste belangrike Namibiese skrywer in Afrikaans. Die monument bestaan uit ’n koepelvormige bronsplaat, waarop sy gedig
== Publikasies ==
Werke wat uit sy pen verskyn sluit in<ref>Digitale bibliotheek voor Nederlandse letteren :http://www.dbnl.org/tekst/_nuw001193001_01/_nuw001193001_01_0046.php</ref><ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ASchlengemann%2C+Ernst+Allister%2C&qt=hot_author</ref>:
{| class="wikitable"
!Jaar
Line 26 ⟶ 36:
|-
|1932
|''Die drie Van der Walts''
|-
|1933
|''In die gewoel''
|-
|1934
|''Gedigte''
|}
Line 38 ⟶ 48:
=== Boeke ===
* Antonissen, Rob.
* Dekker, G.
* Grové, A.P.
* Kannemeyer, J.C.
* Neethling-Pohl, Anna.
* Nienaber, P.J.
* Nienaber, P.J.
* Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C.
* Nienaber, P.J. et al.
* Van Coller, H.P. (red.)
=== Tydskrifte en koerante ===
* Anoniem.
* Von Moltke, J.
▲=== Internet ===
=== Ongepubliseerde dokumente ===
* [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein. ''Schlengemann, Ernst Alister – Biografie.''
{{Verwysings}}
| |||