Maretha Maartens: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Foto bygevoeg
No edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:Maretha Maartens.jpg|duimnael|Maretha Maartens]]
'''Maretha Maartens''' (*[[22 Junie]] [[1945]], [[Bloemfontein]]–) is 'n [[Suid-Afrikaanse skrywers|Suid-Afrikaanse skrywer]].<ref>Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica. Pretoria, Kaapstad en Johannesburg. Eerste uitgawe. Eerste druk, 1983.</ref>. Sy is ’n baie produktiewe skrywer wat werke in verskeie genres lewer, insluitende drama, prosa vir die kinders, jeug en volwassenes, biografieë, Bybeldagboeke en ander godsdienstige publikasies. Sy verwerf egter veral bekendheid met haar kinder- en jeugverhale en verower verskeie pryse in hierdie genre; onder meer: die [[M.E.R.-prys]], die Sanlamprys Goud vir Jeuglektuur, die Credo-prys, die HAUM-De Jager-prys, en die J.P. van der Walt-prys. Benewens haar kinder- en jeugskrywerkjeugskryfwerk is sy ook bekend vir die groot aantal geestelike en didaktiese boeke wat sy tot dusver gepubliseer het. 
 
== Lewe en werk ==
Lyn 15:
 
=== Begin van skrywersloopbaan ===
Reeds as tienjarige skryf sy stories wat die eertydse boekresensent Anna van Zyl in ''[[Die Volksblad]]'' se kinderhoekie plaas en as tiener word van haar bydraes ook in ''Môrelig'' en ''Naweekpos'' gepubliseer. Die Sentrale Pers in Bloemfontein druk later van hierdie jeugwerk onder haar nooiensvan Strydom in ''Die lekkerlees-kinderboek''. Haar verhale word in vele tydskrifte gepubliseer, insluitende ''[[Sarie]]'', ''[[Huisgenoot]]'', ''Rooi Rose'', ''Fair Lady'' en ''Tydskrif vir Letterkunde''.
 
=== Tydskrifvervolgverhale en kortverhale ===
Van haar tydskrifvervolgverhale word later in boekvorm gepubliseer, insluitende haar eerste vervolgverhaal, ''Stormvoël'', wat in 1970 in ''Sarie'' verskyn het. In 1987 wen sy die Scripto Africana-prys<ref name=":0">Myburgh, Trudie Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1988/05/31/5/23.html</ref> vir kortverhale met ''Nagbrief'' in die landswye kortverhaalwedstryd wat deur Hans Strydom-uitgewers aangebied is met die [[Groot Trek]] as tema. ''Nagbrief'' behandel die nag by Bloukrans en Boesmansrivier. In 1988 word ''Ses wenverhale'' gepubliseer, wat die beste ses inskrywings is in ’n landswye wedstryd van grensverhale van ''Huisgenoot'' en die Suid-Afrikaanse Weermag. Haar kortverhaal word saam met verhale van S.C. Brink, Eben Engelbrecht, [[Pieter Pieterse]], [[Bertrand Retief]] en [[Engela van Rooyen]] hierin gepubliseer. Die kortverhaal ''Een heilige jaar'' word in die versamelbundel ''Om lief te hê'' opgeneem, wat ’n keur bevat van die mooiste liefdesverhale wat in ''Sarie'' verskyn het.
 
''Die ligeenklip'' word opgeneem in die versamelbundel ''Die wond en ander verhale''. Dit is die verhaal van ’n vrou wat in die dorre Namibië naby die woestyn vasgevang is in ’n liefdelose huwelik waarin haar man Naas haar aanrand, met geen ooglopende uitkomkans nie. Die titel verwys na die ligene wat honderde jare oud is en snags gloei en sappig word en ontkiem van die mis in die lug.<ref>Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652-20041652–2004.'' Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.</ref>
 
=== Drama ===
As deel van haar man en haar eie geestelike bediening skryf en redigeer sy geestelike verhoogstukke<ref>Maartens, Maretha Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2002/06/21/7/5.html</ref> vir groot en kleiner groepe, waaronder ''Legio wat so roep'', ''Die Kruiskoning'' (Paasspel), ''Die Kripkoning'' (Kersspel), ''Een middag in Nasaret'' (’n Kersspel vir kinders), ''Woesklip'' (kindertoneel) en ''Kom huis toe, Koningskind!'' Vir die Hoërskool Chris van Niekerk op [[Vredefort]] skryf sy die verhoogstuk ''Moses'' waaraan elke kind in die hoërskool deelgeneem het.
 
''Die wind sal nooit weer ophou waai nie'' word in 2002 by die ''Volksblad''-Kunstefees in Bloemfontein opgevoer. Dit is ’n drama oor gestremdes, waar sommige van die rolle dan ook deur gestremdes gespeel is. Hierdie mense se stryd om hulle gestremdheid te verwerk en menswaardig tot die samelewing by te dra is die tema, terwyl vergrype teen hierdie mense, ook die verkragting van veral swart vroue met liggaamlike gestremdhede, ook aangespreek word.
 
In 2003 word ''Carwatch'' ook by die ''Volksblad''-Kunstefees<ref>Nieman, Nols Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/06/11/5/3.html</ref> opgevoer en hierdie drama word later as ''Glenda'' verfilm en op DVD uitgereik. Die drama beeld die lewensgeskiedenis en aspirasies van die karwag uit, met haar verlange na erkenning, skoonheid en verlore jeug. Dit lewer ook kommentaar op gesinsgeweld, kapings en rooftogte.
 
Die jeugdrama ''Woesklip'' is in 2012 die naaswenner in Maskew Miller Longman se jeugdramawedstryd en dit word uitgegee in die bundel ''Swewende maan en ander dramas'', wat die wendramas van hierdie kompetisie bevat.
Lyn 42:
In ''Op Filippa se planeet'' skiet ’n alkoholiese pa die ma en die kinders moet by hulle grootouers gaan bly in ’n minder gegoede woonbuurt. Die kinders leer om afstand te doen van hulle trots en hoogmoed. In 1989 word die Volkskasprys vir Jeuglektuur toegeken aan ''Op Filippa se planeet''. ''In die hemel eet ’n mens mieliepap''<ref>Greyling, Mimi. Insig, Maart 1992.</ref> word in [[Nazi-Duitsland]] tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] geplaas en het die Joodse seun Daniël Rosendorf as hoofkarakter. Hy beleef die gruwels van die oorlog en die konsentrasiekampe. Groot dele van die roman bestaan uit sy dagboekinskrywings en die styl hiervan is insiggewend ten opsigte van sy verslegtende geestelike toestand. ''Keerpunt'' is ’n kies-jou-storie-boek wat daarop gemik is om trae lesers se leeslus aan te wakker. ''Geagte mejuffrou Snob''<ref>Hough, Barrie. Insig, Junie 1992.</ref> het as tema gestremdheid, met Harm wat ’n spraakgebrek het, Irma wat in ’n rolstoel gekluister is en Benji wat ’n spastiese hemipleeg is. Benji skryf briewe aan Melissa, die mejuffrou Snob<ref>Le Roux, Marina. Die Burger, 30 Junie 1992.</ref> van die titel, waarin hy sy gevoelens en sy en sy vriende se geskiedenis ontbloot. So word gestremdes se normale gevoelens en begeertes ontbloot en hulle andersheid besweer. Die boek word in Engels vertaal as ''Dear miss Snob''. ''Spinnekopsomer''<ref>Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 31 no. 4, November 1993.</ref> se titel verwys na die spinnekopnes van verwarring en emosionele onsekerheid by ’n groep tieners. Die probleme waarmee hulle te doen het word almal deur grootmense veroorsaak, soos gesinsgeweld, belangelose ouers, alkoholisme, rassespanning en die geweldskultuur in die land. Die hoofkarakter Leendert is ’n rykmanseun met afwesige ouers en oneindige probleme, wat eindelik besef dat omstandighede buite sy beheer mag wees, maar dat hy steeds ’n keuse het hoe hy daarop sal reageer. Hierdie boek ontvang in 1992 die Sanlamprys Brons vir Jeuglektuur.
 
''Smaartie is skeel''<ref>Hough, Barrie. Insig, November 1993. </ref><ref>Malan, Lucas. Rapport, 29 Augustus 1993.</ref> se titel verwys na Anita se kat Smaartie wat skeel is en volgens haar daarom haar pa dubbeld moet kan sien, die goeie pa en die donker pa wat haar seksueel molesteer. Hierdie kontensieuse tema word op eerlike maar sensitiewe manier aangebied en die slot is nie gesetel in ’n maklike oplossing nie, maar beskryf emosioneel getraumatiseerde mense wat na mekaar uitreik in ’n poging om versoening en genesing. Wanneer Anita se ma eindelik agterkom wat aan die gang is, lei dit tot ’n gesprek tussen haar en haar man met die voorneme om hulp te soek en die verhouding tussen Anita en haar pa te vernuwe. Hierdie boek wen in 1994 die ATKV Kinderboektoekenning vir ouderdomsgroep 10-12 jaar. ''Die beste ding since popcorn''<ref>Anoniem. ''‘Popcorn’ wat na tronk lei.'' Wes-Beeld, 17 Februarie 2006.</ref> se titel verwys na ’n dwelmslaaf se beskrywing van heroïen en is gebaseer op die ware verhaal van ’n seun se verslawing aan hierdie dwelm. Dit is ’n verhaal van gesinsverbrokkeling, ’n tiener se identiteitskrisis,<ref>Korrespondent. ''Van ’n motor se agtersitplek tot ’n tienertreffer.'' Die Burger, 24 November 1989.</ref> keuses en die soeke na sin in chaotiese omstandighede. Eers wanneer hy ’n oordosis neem en by die dood omdraai, begin sy stryd teen verslawing, met behulp van die reddende genade van God. Hierdie verhaal word ook in ’n toneelstuk verwerk en in 2006 onder andere in Roodepoort deur die Bloemfonteinse Klipkerk se dramagroep opgevoer. Maartens skryf ook vele nie-fiksionele Christelike boeke vir die jeug. Haar jeugboeke word in verskeie tale vertaal, waaronder Duits, Nederlands en Engels.
 
=== Volwasse literatuur ===