Pous Julius II: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 9:
|opvolger=[[Pous Leo X|Leo X]]
|geboortedatum=[[5 Desember]] [[1443]]
|geboorteplek= [[Albisoli]], [[Italië]]
|sterftedatum=[[21 Februarie]] [[1513]]
|sterfteplek=[[Rome]], [[Italië]]
Lyn 15:
}}
 
'''Pous Julius II''' was die 216de [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] van [[1503]] tot [[1513]]. Sy bynaam was "Il Papa Terribile" (die verskriklike pous).<ref>{{cite book|last=Blech|first=Benjamin|coauthors=Doliner, Roy.|title=The Sistene Secrets|publisher=HarperCollins Publishers|location=New York, NY|date=2008|pages=106|isbn=9780061469046978-0-06-146904-6}}</ref> Sy pontifikaat is gekenmerk deur 'n aggressiewe buitelandse beleid, ambisieuse bouprojekte en die bevordering van die skone kunste.
 
== Biografie ==
'''Pous Julius II'''<ref>Julius II. (2008). [[Encyclopædia Britannica]]. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica</ref> is gebore as '''Giuliano della Rovere''' op [[5 Desember]] [[1443]] in [[Albisoli]], [[Italië]]. Daar is nie eenstemmigheid oor sy geboortedatum nie. Die Catholic Hierarchy <ref>See http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/brov.html</ref> gee 1453. Sy vader Raffaelo della Rovere stam uit 'n adellike maar verarmde familie en sy moeder Theodora Manerola was van Griekse afkoms. Hy volg sy oom Francesco della Rovere na die Franciskaners en word opgevoed in Perugia. Sy oom was die broer van [[Pous Sixtus IV]] .<ref>{{citeweb|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/307920/Julius-II|title= Julius II|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-07-6|}}</ref>. Hy sluit egter nie aan by die monnike nie en bly 'n sekuliere priester totdat hy op [[16 Oktober]] [[1471]] as biskop van Carpentras, [[Frankryk]] aangestel word, kort nadat sy oom pous geword het.
 
Op [[16 Desember]] [[1471]] word hy bevorder tot kardinaal met dieselfde titel as sy oom, San Pietro in Vinculi. Terwyl sy oom pous was, bekom hy groot invloed en word biskop van Lausanne van [[31 Januarie]] [[1472]] tot [[13 Januarie]] [[1473]], biskop van Catania van [[13 Januarie]] [[1473]] tot [[23 Mei]] [[1474]], aartsbiskop van Anignon van [[23 Mei]] [[1474]] tot [[11 Julie]] [[1476]], biskop van Coutances van [[11 Julie]] [[1476]] tot [[3 Desember]] [[1477]], biskop van Viviers van [[3 Desember]] [[1477]] tot [[3 Julie]] [[1478]], biskop van Mende van [[3 Julie]] [[1478]] tot [[19 April]] [[1479]], kardinaal-biskop van Sabina van [[19 April]] [[1479]] tot [[31 Januarie]] [[1483]], kardinaal-biskop van Ostia van [[31 Januarie]] [[1483]] tot [[3 November]] [[1483]], biskop van Bologna van [[3 November]] [[1483]] tot [[20 September]] [[1499]], biskop van Savona van [[20 September]] [[1499]] en biskop van Vercelli van [[24 Januarie]] [[1502]] tot [[1 November]] [[1503]] die dag toe hy pous geword het.
Lyn 32:
Die naam ‘Julius’ beteken 'uit die geslag van die Juliërs'. Dit is ook die Latynse vorm van Giuliamo, die pous se doopnaam.
 
== Pontifikaat ==
'''Pous Julius II'''<ref>Ott, M. (1910). Pope Julius II. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek Julie 28, 2009 by: http://www.newadvent.org/cathen/08562a.htm</ref> het sy pontifikaat begin deur sy wêreldlike mag te versterk. Hy het dit onmoontlik gemaak vir die Borgia's om hulle mag in die kerklike staat te behou en verban Cesare Borgia na [[Spanje]]. Hy het sy invloed gebruik om twee magtige Romeinse families die Colonna en die Orsini te versoen en deur dekrete het hy homself aan die orige Romeinse adel verbind.
 
Lyn 39:
Op [[21 Januarie]] [[1506]] stig Julius die Switserse Wag as 'n permanente korps om die pous te beskerm.
 
=== Die Heilige Liga ===
Op [[10 Desember]] [[1508]] sluit Julius 'n verbond met die Franse koning Lodewyk XII, die Duitse keiser Maximiliaan I en Ferdinand II koning van Aragon. Die verbond staan bekend as die Heilige Liga of as die Verbond van Cambrai (Kamerijk in Nederlands).
 
Die liga se troepe maak oorlog teen Venesië. Julius begeer die Venesiese gebied in Romagna, Maximiliaan wou Friuli hê, Lodewyk Cremona en Ferdinand die hawens van Napulia. Die konflik staan bekend as die Italiaanse Oorlog. Op [[27 April]] [[1509]] plaas Julius Venesië onder pouslike interdik.<ref>[http://www.historytoday.com/MainArticle.aspx?m=33294 Venice Excommunicated], History Today</ref>. Gedurende die oorlog het alliansies dramaties gefluktueer. In [[1510]] het Frankryk en Venesië plekke geruil en teen [[1513]] het Venesië by Frankryk aangesluit.
 
Die Liga se oorwinnings het gou Julius se primêre doelwitte oorskry. In die slag van Agnadello op [[14 Mei]] [[1509]] word Venesië totaal verslaan. Die Franse koning en die Duitse keiser wou nie net die pous se doelwitte bereik nie, maar ook sommer die hele Italië verower, iets wat die pous nie kon toelaat nie. Die pous het toe die Venesiërs gevra om hom teen sy voormalige bondgenote te help. Venesië se interdik word gelig op [[24 Februarie]] [[1510]] en Frankryk word onder die pouslike ban geplaas. Julius het ook vergeefs probeer om moeilikheid tussen Engeland en Frankryk te saai. Koning Lodewyk belê toe 'n sinode van Franse biskoppe in Tours in [[1510]]. Die Franse biskoppe onttrek hulle toe aan die gesag van Rome en probeer om, saam met keiser Maximiliaan, Julius af te set op [[5 November]] [[1511]]. Op [[7 November]] [[1511]] kies hulle die kardinaal Lopez de Carvajal as [[Teenpous Martinus IV]].
 
Julius maak toe die Heilige Liga wat nou bestaan uit die pous, Venesië en Ferdinand II van Aragon, bymekaar vir oorlog teen Frankryk. Beide Hendrik VIII van Engeland en Maximiliaan van Duitsland sluit by die Liga aan. Die Franse verloor die veldslag by Ravenna op [[11 April]] [[1512]].
 
Julius II het ook 'n algemene konsilie in Rome gehou in [[1512]]. Die konsilie word later bekend as die Vyfde Lateraanse konsilie. Julius was deur 'n eed verbind om die konsilie kort na sy troonsbestyging te hou, maar het dit uitgestel omdat Italië beset was deur sy vyande.
 
In [[1512]] is die Franse oor die [[Alpe]] teruggedryf, maar ander magte het Italië beset. Julius het wel die pouslike staat gevestig in die gebiede rondom Rome, maar was net so ver as by die begin van sy pontifikaat van die vereniging van Italië as deel van die pouslike staat, toe hy sterf aan [[koors]] in [[1513]].
 
=== Bevordering van die kunste ===
Hoewel Julius se politieke en oorlogsugtige prestasies hom seker as een van die belangrikste pouse sou laat tel, is hy ook 'n groot bevorderaar van die skone kunste en die literatuur. Hy het Rome verbeter en mooier gemaak. In [[1506]] lê hy die fondament vir die nuwe Sint Pieterskerk. Hy was 'n vriend en donateur van Bramante, [[Raphael]] en [[Michelangelo]]. Michelangelo het die Sistynse Kapel se plafon vir Julius geskilder. Die "Laocoon-groep" is op [[14 Januarie]] [[1506]] in Rome herontdek en deur die pous aangekoop vir die Vatikaanse museum.
 
=== Persoonlikheid ===
[[Lêer:Raffael 090.jpg|duimnael|regs|Felice della Rovere, Julius II se dogter, deur Raphael]]
 
Lyn 62:
Julius was nie die eerste of enigste pous wat kinders gehad het voordat hy pous geword het nie. Sy enigste bekende dogter wat volwassenheid bereik het, was Felice della Rovere (later Felice Orsini) gebore in 1483. Pompeo Litta in sy 1833 boek "Famiglie Celebri Italiane" (Bekende Italiaanse Families) noem Felice se twee dogters Giulia en Clarice verkeerdelik dogters van Julius. Felice se ma was Lucrezia Normanni, 'n dogter uit 'n ou Romeinse geslag. Na die geboorte van Felice sorg Julius dat Lucrezia trou met Bernardino de Cupis die "maestro di casa" van Julius se neef kardinaal Girolamo Basso della Rovere.<ref>A definitive life of Felice della Rovere is in Caroline P. Murphy's ''The Pope’s Daughter: The Extraordinary Life of Felice della Rovere.'' Oxford University Press, New York. 2005</ref>
 
In weerwil van sy buite-egtelike dogter, word Julius ook van [[sodomie]] beskuldig. Sy vyande (veral die Venesiërs) het sy omgang met homoseksuele kunstenaars soos Michelangelo en sy voorliefde vir [[Florence]] gebruik om die gerugte te versprei. Die bekendste beskuldiginge kom van die dagboekskrywer Giralomo Priuli,<ref>G. Priuli, ''Diarii'', in ''Rerum italicarum scriptores'', Vol 24, Bologna, 1938.</ref>, en die historikus Marcus Sanudo (1466-15361466–1536).<ref>M. Sanudo, ''I diarii'', Venice 1879-19021879–1902</ref>
 
=== Die kollege van kardinale ===
Pous Julius het 27 kardinale aangestel in ses konsistories.
 
==== Die konsistorie van 29 November 1503 ====
* Clemente Grosso della Rovere, kardinaal-nepoot, biskop van Mende, Frankryk.
* Galeotto Franciotti della Rovere, kardinaal-nepoot, biskop van Lucca.
Lyn 73:
* Juan de Zúñiga y Pimentel, aartsbiskop van Sevilla.
 
==== Die konsistorie van 1 Desember 1505 ====
* Marco Vigerio dela Rovere, kardinaal-nepoot, biskop van Senigallia
* Robert Guibé, biskop van Rennes.
Lyn 84:
* Sigismondo Gonzaga, apostoliese protonotarius.
 
==== Die konsistorie van 18 Desember 1506 ====
* Jean-François de la Trémoille, aartsbiskop van Auch, Frankryk.
* René de Prie, biskop van Bayeux.
* Louis d'Amboise, biskop van Alby, Frankryk.
 
==== Die konsistorie van Mei 1507 ====
* Francisco Jiménez de Cisneros, aartsbiskop van Toledo.
 
==== Die konsistorie van 11 September 1507 ====
* Sisto Gara della Rovere, kardinaal-nepoot, administrateur van Lucca.
 
==== Die konsistorie van 10 Maart 1511 ====
* Christopher Bainbridge, aartsbiskop van York.
* Antonio Maria Ciocchi del Monte, aartsbiskop van Manfredonia.
Lyn 106:
* Matthäus Lang von Wellenburg, biskop van Gurk.
 
=== Bulle, Ensiklieke en Dekrete ===
* [[1504]] – "Illius fulciti" - Die oprigting van die kerkprovinsie Hispaniola in Wes-Indië.
* [[8 Augustus]] [[1511]] – "Pontifex Romanus" nuwe bisdomme in Wes-Indië.
* [[1511]] – "Sacrosanctae Romanae Ecclesiae" oproep na die Vyfde Lateraanse Konsilie.
 
== Bibliografie ==
* Duff, Eamon (2001). ''Saints and Sinners: A History of the Popes'', Yale University Press. ISBN 03000916560-300-09165-6.
* Maxwell-Stuart, P. G. (2002). ''Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present'', Thames & Hudson. ISBN 05000179800-500-01798-0.
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
 
== Eksterne skakels ==
{{En-Wikisource info|Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Julius II}}
* {{CE|http://www.newadvent.org/cathen/08562a.htm}}
Lyn 129:
{{Commons|Iulius II}}
 
== Nota ==
Saamgestel en vertaal uit die [[:nl:Paus Julius II|Nederlandse]], [[:en:Pope Julius II|Engelse]], [[:de:Julius II.|Duitse]] en [[:fr:Jules II|Franse]] wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.
 
== Opvolging ==
{{start box}}
{{succession box | voor=Barthélémy Chuet| titel=Biskop van Lausanne | jare=1472-1473|na=Benoît de Montferrand}}
{{succession box | voor=?| titel=Biskop van Catania| jare= 1473-14741473–1474|na=?}}
{{succession box | voor=Alain de Coëtivy| titel=Aartsbiskop van Avignon| jare= 1474-15031474–1503|na=Antoine Florès}}
{{succession box | voor=Jean de Montmirail| titel=Biskop van Carpentras|jare= 1475-14761475–1476|na=Frédéric de Saluces}}
{{succession box | voor=Benoît de Montferrand| titel=Biskop van Coutances| jare= 1476-14771476–1477|na=Galeazzo della Rovere}}
{{succession box | voor=Hélie de Pompadour| titel=Biskop van Viviers|jare= 1477-14791477–1479|na=Jean de Montchenu}}
{{succession box | voor=Jean de Petit| titel=Biskop van Mende| jare=1478-1483|na=Clemente Grosso della Rovere}}
{{succession box | voor=Berardo Eruli|titel=Kardinaal-Biskop van Sabina| jare=1479-1483| na=Oliviero Carafa}}
{{succession box | voor=Alessandro Carafa| titel=Biskop van Coutances| jare= 1476-14781476–1478|na=Giovanni Bernardino Carafa}}
{{succession box | voor=Giacomo Passarelli| titel=Biskop van Bologna| jare= 1483-15021483–1502|na=Vincenzo Carafa}}
{{succession box | voor=Guillaume d'Estouteville|titel=Kardinaal-Biskop van Ostia| jare=1483-1503| na= Olivero Carafa}}
{{succession box | voor=Jean de Corguilleray| titel=Biskop van Lodève| jare=1488-1489|na=Guillaume Briçonnet}}
{{succession box | voor=?| titel=Biskop van Savona| jare=1499-1502|na=?}}
{{succession box | voor=Giovanni Stefano Ferrero| titel=Biskop van Vercelli| jare= 1502-15031502–1503|na=Giovanni Stefano Ferrero}}
{{succession box|voor=[[Pous Pius III]]|titel=Pous (Pontifex Maximus)|jare=1503-1513|na=[[Pous Leo X]]}}
{{end box}}