Ruïne: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
No edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:House_InvasionHouse Invasion.jpg|duimnael|Plante groei in 'n vervalle huis]]
[[Lêer:Blick_auf_Ruine_Aggstein_003Blick auf Ruine Aggstein 003.jpg|duimnael|Die (gedeeltelike) bouval van Burg Aggstein, [[Neder-Oostenryk]]]]
 
Die term '''ruïne''' (afgelei van '''Latyns''' ''ruere'' "[ineen]stort" en ''ruina'', in [[Afrikaans]] ook '''bouval''' genoem) verwys na enige mensgemaakte struktuur wat hom weens 'n gebrek aan onderhoudwerk, as gevolg van doelgerigte vernietiging (soos byvoorbeeld oorlogshandelinge) of natuurrampe tans in 'n vervalle toestand bevind.
 
Ruïnes kan onderverdeel word in twee kategorieë:<ref>Franz Neuwirth: ''Ruinen - Versuch einer denkmalpflegerischen Annäherung''. In: ''Denkmalpflege in Niederösterreich - Band 12: Burgen und Ruinen. Von Quadern und Mauern''. Wien: Amt der NÖ Landesregierung, Abteilung III/2, Kulturabteilung, bl. 6</ref>:
 
* '''historiese ruïnes''' wat van oudsher of oor 'n lang tydperk in 'n vervalle toestand was sodat die oorspronklike bouvorm en doelwit moontlik tans nie meer bekend is nie; en
* '''tydelike ruïnes''' waarvan die oorspronklike bouvorm moontlik nog deur tydgenote onthou kan word en wat as gevolg van meer onlangse gebeurtenisse soos oorloë of natuurrampe skade gely het.
 
'n Derde soort ruïnes val in 'n besondere kategorie: kunsmatige bouvalle wat in die 18de en 19de eeu - ná die herontdekking van [[Pompeii]] - 'n soort modeverskynsel geword het en volgens antieke voorbeelde as deel van destydse Klassisistiese en [[Romantiek|Romantiese]] tuinargitektuur geskep is. As tuinomheinings vind gemesselde mure met ruïne-elemente ook vandag weer aanklank.<ref>[https://heimatpflege-dachau.de/tag/ruine ''Kreisheimatpflege Dachau, 31 Augustus 2015: Neue Ruinen - Denkmal light? Besoek op 13 Mei 2017'']</ref>
 
== Ontstaan ==
Line 17 ⟶ 18:
[[Baksteen|Bakstene]] daarenteen is nouliks bestand teen verwering en verval. Weens hul poreuse struktuur suig hulle water op. Tegelykertyd kan humiedsure en soute, wat self sterk higroskopies (wateraantrekkend) is, die baksteenmuurwerk binnedring. Sodra temperature benede vriespunt daal, sal bevrore water weens sy groter volume druk op die baksteenwande begin uitoefen en hulle uiteindelik laat bars. Die bakstene sal verder verweer tot baksteenstof. In koeler tot gematigde klimaatsones sal dié soort vriesprosesse in die oorgangstye tussen somer en winter 'n paar maal per dag voorkom.
 
Sedimentêre gesteentes - 'n kategorie boumateriale waarin ook verskillende soorte [[sandsteen]] val - kan ook as gevolg van hul ysteroksiedinhoud aan verwering blootgestel wees. Sodra die ysterbestanddele korrodeer, dra hulle by tot die verwering van sandsteen.
 
== Verwysings ==