Sywurm: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 21:
Sywurms vreet ongelooflik baie, en vreet dag en nag. (Dit is 'n eienskap wat al die larwes van die Orde Lepidoptera in gemeen het). Hulle groei daarom baie vinnig. [[Vervelling]] is náby wanneer die koppies van die larwes donkerder verkleur. Sywurms vervel gemiddeld vier keer. Daarná verander hulle in [[papie]]s. Hulle lyfies word [[geel|gelerig]], en hulle velletjies span stywer. Nét voordat hulle in papies verander, spin hulle hulself toe in 'n kokon, of papiehuisie. Tydens hulle rustyd in die kokon, verander hulle in motte.
 
Die kokon bestaan uit 'n enkele sydraad, wat tussen 300 tot 900 [[meter]] lank is. Die vesels waaruit dit bestaan, blink en is baie fyn. Die deursnit van die draadjie is maar slegs 1/100ste van 'n millimeter. Tussen 4, 400 en 6, 600 kokonne word benodig om 'n [[kilogram]] sy te verkry. Na berekening word ten minste 32, 000 [[ton|metrieke ton]] onverwerkte sy per jaar geproduseer. Om dit reg te kry, word vier en 'n half miljoen ton se moerbeiblare verorber.
 
Teen die tyd wat die [[metamorfose|gedaanteverwisseling]] van 'n papie na 'n mot toe plaasgevind het, moet die mot sy pad na buitentoe deur die kokon vreet. Die gaatjie breek die sydraad, en dit maak dan die kokon nutteloos vir die sy-industrie. Daarom word die sywurmpapies binne hul kokonne in kookwater gegooi. Dit vergemaklik die proses van uitrafeling van die onverwerkte sy. (In [[Korea]] is die gekookte papies 'n lekkerny).
Lyn 29:
Die [[mier]] is een van die sywurm se gedugste vyande. Miere vreet sywurms op.
 
Sywurms kan besmet word met [[aansteeklike siektes]], soos dié veroorsaak deur [[protosoöne]]protosoë, [[swam]]me, [[virus]]se en [[bakterie|bakterieë]]ë. [[Louis Pasteur]], die [[Frans]]e [[mikrobioloog]] het op sy dag verskeie sywurmsiektes bestudeer.
 
== Geskiedenis ==
'n Chinese [[legende]] vertel dat 'n [[keiser]]in, genaamd [[Xi Ling-Shi]], lank, lank gelede 'n sywurm raakgesien het. Toe sy aan die wurm raak, het 'n sydraadjie aan haar vinger vasgesit. Van die sy het rondom haar vinger begin draai, en toe het sy opgemerk dat die sy vanaf 'n kokon kom. Hoe ook al die ontdekking van sy regtig plaasgevind het, het die Chinese die geheim van hulle sybedryf lank dig bewaar. 'n Ander legende lui dat 'n Chinese prinses sywurmeiertjies in haar hare versteek het, en dit só uitgesmokkel het na [[Japan]], en daarmee die Japannese vervoering met sy begin het.
 
== Bron ==