Piet Cronjé: Verskil tussen weergawes

523 grepe bygevoeg ,  6 jaar gelede
geen wysigingsopsomming nie
Content deleted Content added
+ Beeld & Commons
No edit summary
Lyn 5:
| beeldbeskrywing = Foto van Piet Cronje.
| onderskrif =
| geboortenaam = Piet Arnoldus Cronjé
| geboortedatum = {{Geboortedatum|1836|10|4}}
| geboorteplek = [[Colesberg]], [[Kaapkolonie]]
Lyn 13:
| titel =
| nasionaliteit =
| beroep = Landbouer, Soldaatsoldaat, Politikuspolitikus
| bekend =
| salaris =
Lyn 28:
}}
 
'''Generaal Piet Arnoldus Cronjé''' ([[4 Oktober]] [[1836]] – [[4 Februarie]] [[1911]]1836—1911) was 'n leier in die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] se militêre magte tydens die [[Eerste Vryheidsoorlog|Eerste]]- en [[Tweede Vryheidsoorlog]]. Ná die oorlog is hy na Amerika, waar hy die [[Slag van Paardeberg]] (sy vernederende oorgawe met 4&nbsp;000 man aan ’n Britse oormag onder lord Roberts) in ’n sirkus voor Amerikaanse gehore opgevoer het. [[Sonja Loots]] se roman ''Sirkusboere'' is op dié historiese gegewens gegrond.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref>
 
== Vroeë lewe ==
Piet Arnoldus Cronjé is op [[4 Oktober]] [[1836]] in die [[Kaapkolonie]] gebore. Hy trek saam met sy ouers op die [[Groot Trek]] na die [[Transvaal]]. Op twaalfjarige ouderdom was hy reeds teenwoordig by die [[Slag van Boomplaats]]. Hy het naby [[Potchefstroom]] gewoon.<ref>The Hall Handbook of the Anglo Boer War. Darrell Hall. 1999. ISBN 0-86980-943-1</ref><ref>[[Ensiklopedie van Suidelike Afrika]]. [[Eric Rosenthal]]. 1967</ref>
 
== Eerste Vryheidsoorlog ==
Lyn 40:
Agter: A.D.W. Wolmarans, [[Francis William Reitz|F.W. Reitz]], [[Schalk Willem Burger|S.W. Burger]], J.H.M. Koch<br />
Voor: Genl. [[Piet Joubert|Piet J. Joubert]], Pres. [[Paul Kruger]], Genl. Piet A. Cronje]]
 
Gedurende die Tweede Vryheidsoorlog was Cronjé meestal in beheer van die westelike oorlogsverhoog. Hy het die beleëring van [[Kimberley]] en [[Mafeking]] van stapel gestuur. By Mafeking het hy die dorp met 'n mag wat tussen 2&nbsp;000 en 6&nbsp;000 gewissel het teen 1&nbsp;200 gewone troepe en ''militia'' onder bevel van Kolonel [[Robert Baden-Powell]] beleër. By die [[Slag van Magersfontein]] vroeg in Desember [[1899]] het hy die aanval op sy posisie suksesvol afgeweer en sodoende die noordwaartse vooruitgang van die Britse kolom vir twee maande gestuit. In Februarie 1900 weerstaan hy [[Frederick Sleigh Roberts|Lord Roberts]] se mag by Magersfontein maar kon nie daarin slaag om die bevryding van [[Kimberley]] te verhoed nie en moes hy terugval tot naby [[Slag van Paardeberg|Paardeberg]] waar hy na 'n hardnekkige stryd moes oorgee. Na sy oorgawe met 4&nbsp;000 man op [[27 Februarie]] [[1900]] is hy as krygsgevangene in hegtenis geneem en na [[Sint Helena]] gestuur waar hy gebly het tot met die voltooiing van vredesamesprekinge in [[1902]]. Met die oorgawe het byna 'n kwart van die Boeremagte in Britse hande geval en Cronje is veroordeel vir oordeel wat gelei het tot die nederlaag.
 
== Later jare ==
In [[1904]] het die [[sirkus]]persoonlikheid, Frank Fillis, Cronjé gewerf om na [[VSA|Amerika]] te reis as deel van die sogenaamde [[Boereoorlogsirkus]] (Engels: ''Boer War Circus''). In 'n opvoering wat deur twee-miljoen mense by die [[Louisiana Purchase Exposition|World's Fair]] in [[St. Louis]] gesien is het Cronjé opgetree in vertonings oor beroemde veldslae van die Boereoorlog insluitend sy oorgawe by Paardeberg. In wat 'n treurige einde aan sy loopbaan was, het [[Suid-Afrika]]anse koerante hom die teen die einde van die World's Fair die ''sirkusgeneraal'' genoem en het hy na [[Coney Island]] gegaan waar hy in nog 'n skouspel tentoongestel is, eerder as om terug te kom na Suid-Afrika.<ref>Sonja Loots, ''Circus Boers'' [http://www.litnet.co.za/youngwriters/sonja_loots.asp]. [[Litnet]] Besoek op 17 April 2006.</ref>
 
Hy is op [[4 Februarie]] [[1911]] in [[Potchefstroom]] in die [[Unie van Suid-Afrika]] oorlede.
 
== Verwysings ==